Godzilla: King of the Monsters

Godzilla laat zien nog altijd de koning van de monsters te zijn in zijn tweede film van de hand van Legendary en Warner Bros. Is de titel een spoiler voor een film die gaat over de strijd tussen een aantal enorme monsters? Misschien, maar hoe deze ook eindigt, geslaagd is het op meerdere vlakken.

Bij de grote monsterfilms is er altijd een tweedeling in het publiek, nog voordat de trailers zijn afgelopen en de film is begonnen. Een deel van de kijkers wil gewoon grote monsters, of robots, of monsterrobots, flink met elkaar zien vechten en verwachten niet te veel van wat er aan menselijke inbreng te zien zal zijn. De andere helft vindt het vast wel leuk om een beetje leuke kaiju-on-kaiju-action te zien, maar verlaat teleurgesteld de zaal als de film als geheel niet de moeite lijkt te hebben genomen nog een beetje een samenhangend verhaal of interessante cinematografische keuzes te tonen.

Het MonsterVerse, het cinematische universum dat draait om grote monsters als Godzilla, King Kong en anderen, heeft tot nu toe laten zien in ieder geval geïnteresseerd te zijn in de interessante visuals. Vooral Jordan Vogt-Roberts en zijn director of photography Larry Fong maakten van het avontuur naar het titulaire eiland in Kong: Skull Island een film die er gewoon heel erg goed uitzag om meer dan CGI-redenen; de beelden van helicopters die, voordat ze kunnen neerdalen op het eiland, worden kapotgeslagen door een reuzenaap riepen herinneringen op aan meer dan één filmklassieker over het Vietnam-tijdperk en was vervolgens ook nog eens een interessante mix van een monsterfilm en een overlevingsverhaal. Het wist ook iets meer balans te brengen tussen luchtig en serieus: ja, het is bijzonder angstaanjagend om geconfronteerd te worden met enorme beesten, maar het is allemaal maar voor de lol, he?

Godzilla: King of the Monsters: Godzilla vs Ghidorah

In Godzilla: King of the Monsters is wat terug te zien van de lichtere toon van Skull Island, maar het blijft wel een geheel andere film; hier geen militairen op een eiland, maar wetenschappers en onschuldige burgers die het slachtoffer zijn van vechtpartijen tussen grote monsters die plaatsvinden in grote steden. Dat de ernst hiervan serieus wordt genomen is merkbaar aan een korte blik op San Francisco: nadat die stad (in 2014) het strijdtoneel was voor de MUTO's en Godzilla werd deze voor mensen onbewoonbaar en nam de natuur het gebied over. En daarmee wordt meteen het belangrijkste thema van deze tweede Godzilla-film onderstreept: de mens zou eens een stapje terug moeten doen en de natuur wat meer ruimte moeten gunnen. Het is geen thema dat de onschuldige kijker overmatig diep wordt ingeprent, maar het is het standpunt van enkele personages in het verhaal en de belangrijkste bron van conflict tussen diverse groepen.

Hiermee onderscheidt Godzilla: King of the Monsters zich ook mooi van de twee voorgangers. Het is natuurlijk een monsterfilm waarin monsters tegen monsters grote monstergevechten uitvoeren, maar er is daadwerkelijk ook wat te strijden, in minder fysieke zin, tussen de menselijke personages. Dat dit samenhangt met waarom er een strijd is tussen grote monsters is wat deze film vervolgens zo sterk maakt: de 'mensenscènes' zijn nergens een tussenstukje, een afwisseling, een pauze tussen de monstermomenten. De motivaties van wetenschappers, militairen en groeperingen die om spoilerredenen onbenoemd blijven en de acties die daaruit voortvloeien raken aan de plotselinge terugkeer van verloren gewaande monsters, 'titanen', die volgens sommigen ooit over onze planeet heersten, en hoe ze uiteindelijk tegen elkaar worden opgezet.

Met dit samenspel tussen mens en monster toont het derde deel uit het MonsterVerse zich ook het meest bewust van het filmuniversum: de geheimzinnige organisatie Monarch wordt veel uitgebreider toegelicht, het bestaan van Kong wordt erkend en de gebeurtenissen in dit verhaal geven ruimte aan een filmreeks die veel verder kan gaan dan Godzilla en Kong alleen. De introductie van Mothra, Rodan en King Ghidorah laat zien dat de niet-Godzilla-monsters in deze wereld niet gewoon maar wat bokszakken zijn voor de koning van de monsters, maar zelfstandige personages op zich. Dit is deels de bijdrage van regisseur Michael Dougherty, die naar eigen zeggen is opgegroeid met Japanse monsterfilms en dus de nieuwe monsters de ruimte gunt om zich te ontwikkelen tot volwaardige personages - voor zover dit natuurlijk mogelijk is met dit type monsters.

Godzilla: King of the Monsters: Rodan

De actie vloeit voort uit hoe Dougherty zijn monsters introduceert, en hoe Godzilla in het verhaal - als held, zoals in latere Godzilla-films van 'vroeger' - wordt gepositioneerd. Van Godzilla zelf en zijn tegenstanders is beduidend meer te zien dan in de eerste film, vijf jaar geleden, of van Kong, twee jaar geleden. De gevechten zijn groots, divers en origineel en precies de reden waarom dit soort films in IMAX- en Dolby-zalen draaien. Ze zijn ook prettig gedoseerd en het helpt dat de afwisseling komt van het eerder genoemde menselijke conflict. En daarbij helpt het weer enorm dat namen als Kyle Chandler, Vera Farmiga, Charles Dance, Ken Watanabe, Millie Bobby Brown en Bradley Whitford de rollen vertolken; hun personages hebben meer diepte dan Bryan Cranston of Aaron Taylor-Johnson hadden in het vorige deel en het is merkbaar hoezeer dat deze film beter maakt dan zijn voorganger.

Godzilla: King of the Monsters draagt dezelfde titel als de eerste (Japanse) Godzilla. Deze kwam uit in 1954 uit, maar werd twee jaar later, na hevige bewerkingen (extra scènes met Amerikanen, bijvoorbeeld) uitgebracht in de VS onder de langere titel. Dat deze film die titel overneemt is terecht; het is een film die kijkt naar het verleden, dat respecteert en laat zien wat Hollywood er anno 2019 mee kan doen: een onderhoudende menselijke kant met een visueel indrukwekkende monsterlijke kant. Volgend jaar nemen Godzilla en Kong het tegen elkaar op, en die toekomst ziet er goed uit.