Het Vernietigingskamp Sobibór
Het is dit jaar alweer 70 jaar geleden dat de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog was begonnen en zodoende verschijnen er nu de nodige documentaires en andere authentieke opnames op dvd. Naast de 3dvd Westerbork - Het Doorvoerkamp Naar de Dood, waarvan u hier een recensie kunt lezen, is er ook een zeer indrukwekkende verzameling reportages en documentaires uitgebracht over het Poolse vernietigingskamp Sobibór, op een indringende 2dvd getiteld Het Vernietigingskamp Sobibór.
Sobibór was een vernietigingskamp in het zuiden van Polen waar naast joden ook Roma en niet-Joodse Polen werden vermoord. Zo'n 250.000 mensen zouden in het kamp om het leven komen, waaronder meer dan 34.000 Nederlandse Joden. Slechts achttien mensen zouden de gruwelen van het kamp overleven. Dvd 1 opent dan ook met het verhaal van Jules Schelvis, één van de weinige Nederlanders die een transport naar het vernietigingskamp wisten te overleven. In een reportage uit het programma Netwerk van de NCRV uit mei 2007 zien we een uitgebreid portret van deze oude baas die maar liefst zeven concentratie- en vernietigingskampen wist te overleven. Vervolgens gaan we naar een portret van een aantal mensen die betrokken waren bij de opstand in het concentratiekamp. Wederom een reportage van het programma Netwerk, ditmaal uit november 2009. Jules Schelvis sprak in 1984 met een twaalftal overlevenden van deze opstand.
Daarna is het tijd voor de reportage Archeologische Vondsten in Sobibór uit november 2009. Na de Tweede Wereldoorlog was er letterlijk niks overgebleven van het vernietigingskamp Sobibór en aangezien men toch bewijs nodig had voor een rechtszaak tegen voormalig kampbewaarder John Demjanjuk moest er een uitgebreid bodemonderzoek plaatsvinden, een onderzoek waarbij nogal opvallende vondsten werden gedaan. Als laatste zien we op de eerste dvd een portret uit april 2010 van de NOS van Selma Wijnberg. Sobibór was het enige concentratiekamp van waaruit een geslaagde ontsnapping plaatsvond en Wijnberg was de enige Nederlander die daarin slaagde en zo het kamp wist te overleven. Een vrouw die het verhaal vertelt over een leven dat eigenlijk niet de bedoeling was als het aan de nazi's had gelegen.
Jules Schelvis
Op de tweede dvd beginnen we met een reportage uit het programma Een Vandaag van 17 maart 2012 waarin aandacht wordt besteed aan het overlijden van de voormalige kampbeul John Demjanjuk. Vervolgens gaat Fons de Poel in een reportage uit het programma Brandpunt op zoek naar het gestolen leven van de Amsterdamse Lea Judith de La Penha, die als zesjarig meisje in het beruchte concentratiekamp werd vermoord. Zeventig jaar na haar dood werd er door middel van een teruggevonden naamplaatje een bewijs van haar bestaan gevonden. Als afsluiter zien we dan nog een uitzending van de NCRV van 14 oktober 2013 naar aanleiding van de herdenking van de opstand in Sobibór die 70 jaar eerder plaatsvond.
In een tijd dat we steeds vaker de uitwassen van xenofobie en antisemitisme in het nieuws zien opduiken zou het geen slecht idee zijn om bij geschiedenisles weer eens wat meer aandacht te besteden aan de gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog. Een stuk geschiedenis waarvan we mogen hopen dat die zich nooit en te nimmer zal herhalen.
