Blu-ray: The Complete Metropolis
Het verhaal rondom Metropolis verdient al een film an sich: in 1927 gemaakt voor een bedrag van 3,5 miljoen Reichsmark (!), daarna drastisch ingekort door Amerikaanse studio’s om vervolgens keihard te floppen. Het verwijderde materiaal werd vernietigd, Metropolis verwierf in de loop der tijd de status van klassieker en men ging op zoek naar het verloren materiaal. Dat kwam nooit boven water, totdat in 2008 in Buenos Aires de volledige versie gevonden werd en eindelijk The Complete Metropolis kon worden gereconstrueerd.
De zoektocht duurde lang en het is maar de vraag of deze nu beëindigd is, maar Metropolis heeft altijd meer dan voldoende te bieden gehad voor de kijker. In de futuristische stad worden de arbeidersklasse en de ‘denkers’ gescheiden, maar Freder, de zoon van stads' grootste kapitalist, wordt verliefd op Maria, een soort vrouwelijke antikapitalistische predikant uit de arbeidersklasse. Freders vader ziet Maria als gevaar en probeert via een robot met haar uiterlijk de arbeiders toch op zijn hand te houden.
Natuurlijk loopt hierbij bijna niets volgens plan, wat ruimte biedt voor een flink aantal klassieke filmthema’s, zonder overdaad te laten schaden. Zo speelt het geloof een grote rol, met Freders vader die werkt vanuit de Toren van Babel, maar ook Babylon, Openbaringen en de aanbidding van Maria komen langs. Daarnaast is er uiteraard ook liefde, eveneens in meerdere vormen: van de vader-zoonrelatie tot naastenliefde en een meer klassieke romance.
Alsof dat niet genoeg is, is er nog de klassieke thematiek van goed versus kwaad (slavernij, personages in zwarte en witte kledij en deels leek Lang zelfs een vooruitziende blik te hebben voor wat betreft het dictatorschap van Hitler en zijn concentratiekampen), man tegen machine, macht, lust, trouw en eerlijkheid: teveel om op te noemen. Centraal staat echter de zin die het begin en het einde bijstaat: het hart moet de bemiddelaar tussen hoofd en handen zijn.
Hoewel Lang kort na het maken van de film zelf nogal moeite had met deze opvatting, zag hij aan het begin van de jaren zeventig in dat zijn vrouw, die het scenario had geschreven, wellicht toch gelijk had: het hart is het verbindingsstuk tussen kapitaal en arbeid. Een gedachte die ook nu nog steeds actueel is.
Natuurlijk kan de grootschalige productie die Metropolis is niet ongenoemd blijven. Het enorme aantal figuranten, de grote sets, de kilometers filmrol, 15 maanden draaitijd: de kosten waren immens. Hoewel het in eerste instantie dus tot een flop leidde, is het ruim 85 jaar na het maken van de film nog altijd een immense belevenis. Verplichte kost dus voor de filmliefhebber.
Beeld en geluid
De memorabele scènes zijn niet op één hand te tellen en ondanks de verouderde beelden - vooral de beelden die in Argentinië zijn ontdekt zijn flink beschadigd, in totaal gaat het om 25 minuten extra beeldmateriaal - is Metropolis nog altijd een spektakel van jewelste. Er is flink geknutseld om alles er zo goed mogelijk uit te laten zien en dat is te zien. De nieuwe beelden, omgezet naar 16mm, pasten niet in het 35mm-materiaal en hebben daarom een kader. De kwaliteit van de overige beelden is, vooral voor zulk oud materiaal, meer dan prima te noemen.
De belevenis is niet compleet zonder de fantastische muziek. Het is onbegrijpelijk dat er mensen zijn geweest die het nodig vonden Metropolis van moderne muziek te vergezellen: de originele score is simpelweg onderdeel van de film en zorgt voor de beste belevenis, die verreweg het beste is met de prima 5.1 surround soundtrack.
Extra’s
Metropolis kent één extra: een vijftig minuten durende documentaire, genaamd Die Reise nach Metropolis. Hierin wordt vanzelfsprekend de weg naar de volledige versie, die op deze blu-ray staat, behandeld. Mensen die hebben meegewerkt aan de reconstructie komen aan het woord, net als Fritz Lang zelf. Ook enkele oude beelden worden vertoond, zoals fragmenten van de meest beruchte cut van Giorgio Moroder: ingekleurd en voorzien van muziek van onder meer Freddie Mercury.
Deze extra biedt een stukje verdieping in de zoektocht naar de volledige versie. Helaas is de film enkel voorzien van Nederlandse en Franse ondertiteling, waar de becommentariërende ondertiteling van andere versies een welkome toevoeging was geweest.
Conclusie
Metropolis is verplichte kost voor iedere zichzelf respecterende filmliefhebber. Je hoeft de film niet per se goed te vinden, maar je moet er op zijn minst over mee kunnen praten. Het verhaal om de film heen, de plot van de film, de vele thema’s, het prachtige uiterlijk: Metropolis heeft alles wat een filmklassieker moet hebben. De zoektocht naar de complete versie duurde lang, maar nu is eindelijk The Complete Metropolis op blu-ray te zien: een betere versie is er nog niet geweest.
