XCOM: Enemy Unknown

When there's something bad / in your neighborhood / who you gonna call? XCOM natuurlijk! Deze internationale alienbestrijders zijn uit 1994 naar de toekomst gereisd in een remake van een pareltje uit den ouden doosch: XCOM: Enemy Unknown. Voor old-school gamers reden genoeg om hun hart op te halen, maar ook om huiverig te zijn – remakes slaan immers lang niet altijd de plank raak.

Nu moet ik meteen toegeven dat ik met mijn 25 jaartjes nét iets te jong ben om X-COM meegemaakt te hebben in zijn oorspronkelijke uitvoering, dus zal ik gelijk stoppen met pretenderen dat ik weet waar ik het over heb. Na 30 uur heb ik echter wél verstand van XCOM: Enemy Unknown (mag ik hopen, uiteraard), en kan ik concluderen dat het een goed spel is, ongeacht of je bekend bent met het origineel.

Groentjes
Als opperbevelhebber van XCOM is het aan jou de taak om het buitenaards tuig van deze aardkloot af te schoppen. Dat doe je door een groepje van vier tot zes man op missies te sturen om ze uit te roeien. Soms moet je tussen neus en lippen door ook nog een bom ontmantelen, een VIP beschermen of zo veel mogelijk burgers redden van de bloeddorstige ET's, maar uitroeiing is de eerste prioriteit. Jouw soldaten beginnen als simpele rookies zonder speciale vaardigheden: ze kunnen rennen, schieten, een granaat gooien of dekking geven in overwatch, zodat ze op het eerste grijze-danwel-groene mannetje schieten dat zich in hun vizier begeeft. Ze zijn ook uitermate geschikt om te verkennen, zodat zij als eerste door hun kop geschoten worden in plaats van de veteranen waar je een band mee hebt opgebouwd, en die een stuk meer in hun mars hebben.

Eenmaal met de voeten op de grond is het de taak aan de soldaten om het level af te zoeken naar de buitenaardse indringers. Met elke voorwaartse beweging bestaat de kans dat je een nieuwe groep aliens ziet, en zij jou, en dan begint de actie. Soldaten die geen dekking hebben gezocht zullen heel gauw hun dood tegemoet komen, en als je aliens ontdekt op je laatste actie is het meestal slecht nieuws: ze krijgen dan gelijk een beurt om aan te vallen. Het is dus zaak om zeer voorzichtig voorwaartse bewegingen te maken en te zorgen dat iedereen elkaar dekt, zeker op de Classic-moeilijkheidsgraad. Maak je een goede actie dan zoomt de camera in en krijg je een actievol shot van een portie hete plasma die een alien desintegreert, of andersom als je pech hebt. Dekking kan ook kapot geschoten worden, wat je in jouw voordeel kunt gebruiken, maar wat ook heel nadelig kan zijn. Zo zullen auto's die in brand staan al gauw exploderen, wat weinig goeds betekent voor degene die ernaast staat. Ondanks het turn-based systeem en de isometrische camera voelt XCOM erg dynamisch.

Veteraan
Soldaten worden langzaam maar zeker steeds beter naarmate ze meer missies succesvol volbrengen en aliens omleggen. Bij de eerste promotie krijgen ze automatisch een klasse toegewezen: snipers, die van achter de linie's grote schade kunnen aanrichten maar het niet moeten hebben van mobiliteit of zelfverdediging; heavy's, die met hun grote machinegeweren en raketwerpers uitstekend zijn in grote schade aanrichten of vijanden onder druk zetten; supports die met hun medikits en rookgranaten goede bescherming geven; en assaults, soldaten met veel bewegingsvrijheid en shotguns die bijna elke vijand in één aanval kunnen slopen, maar dan moeten ze wel dichtbij komen – risico versus beloning. De automatische indeling werkt echter niet altijd in jouw voordeel. Zo had ik op een gegeven moment vier nieuwe rekruten, waarvan er drie snipers werden. Por que? Zelf specialisaties kunnen toewijzen was beter geweest. Zelfs binnen de specialisaties kun je na elke promotie verder specialiseren. De sniper zou bijvoorbeeld kunnen schieten na een beweging, óf op alles kunnen schieten wat een ander teamlid kan zien, mits hij line-of-sight heeft.

Soldaten die sterven zijn dan ook permanent uit het spel, je ziet ze nooit meer terug. Als je ze zelf een naam geeft en je rekent echt op ze, dan is het echt een klap als een veteraan de ultieme opoffering maakt voor de strijd om de aarde. Maar het hoort er allemaal bij – je zou regelmatig kunnen saven en laden als er iets slechts gebeurt, maar zo verminder je de investering voor jezelf en worden overwinningen er niet echt zoeter op. Ik raad dan ook aan om op ironman-mode te spelen, waarin je niet handmatig kunt saven en alle keuzes permanent zijn. De verleiding om steeds weer te laden was voor mij te groot en ik kan dan ook niet anders dan voelen dat ik mezelf heb bedrogen. Leer van mijn fout!

It's raining things!
Keuzes en afwegingen staan ook centraal in de metagame, het basismanagement. Tussen missies door spendeer je een hoop tijd in de basis van XCOM, waar je faciliteiten bouwt, research doet naar technologieën die je hebt gejat van de aliens en nieuwe apparatuur bouwt voor je soldaten of de basis. De keuzes zijn bijna altijd moeilijk en je hebt nooit genoeg middelen om alles te maken wat je wilt. Bouw je een satelliet, zodat je een land beter kunt beschermen tegen UFO-aanvallen of maak je betere wapens voor de soldaten? Satellieten bouwen is van groot belang, want als een land niet goed beschermd wordt zal het paniekniveau stijgen. Doe je hier niks aan, dan zullen ze hun steun aan XCOM stopzetten, waardoor je maandelijks minder geld krijgt. Voor elke satelliet die je lanceert krijg je maandelijks meer middelen, maar deze satellieten moeten ook beschermd worden door vliegtuigen. Laat je een UFO gaan, dan is er een kans dat ze je satelliet neerhalen. En alles kost tijd in XCOM: bouwen, de aarde scannen voor tekenen van de aliens, research – niks komt uit de lucht vallen. Behalve de aliens.

Een beetje stress hoort dus bij XCOM, en een goede voorbereiding is het halve gevecht. De (facultatieve) tutorial bereidt je echter goed voor in jouw taken als bevelhebber, dus succes ligt in je eigen handen. Soms kun je ook flinke pech hebben, bijvoorbeeld als je drie schoten achter elkaar mist met 75% kans om te raken, maar that's life. Missies en levels worden dynamisch gegeneerd, wat elke missie uniek maakt, doch ook ietwat inwisselbaar. Het geeft wel een goede reden om een nieuwe game te beginnen als je 'm hebt uitgespeeld, of te veel fouten hebt gemaakt over de loop van jouw campaigne.

Ook het vermelden waard als kleine waarschuwing is dat het spel op het moment nog wel te kampen heeft met wat bugs, in ieder geval op de pc-versie die ik speelde. Zo is het mij overkomen dat ik zes soldaten had die ik nergens voor kon gebruiken omdat ze permanent op in mission stonden, terwijl ze niets aan het doen waren. Gelukkig waren het allemaal rookies, het alternatief moet ik niet eens aan denken. Ook was de muis-interface af en toe slordig – dan wees ik heel ergens anders op het scherm dan waar de cursor highlight stond.

Conclusie:
Mits je een paar bugs kunt aanvaarden (en laten we er voor het gemak en vertrouwen maar van uitgaan dat ze wel gepatcht worden), en het geduld ervoor hebt is XCOM makkelijk aan te raden, zelfs in deze drukke release-tijd. Games als deze worden immers nog weinig gemaakt tegenwoordig, en XCOM laat zien dat het wel degelijk een gemis is.

Gespeeld op pc, ook verkrijgbaar voor Xbox 360 en PlayStation 3.

Zie hier de FOK!games beoordelingsrichtlijnen.