Boek: Bart: Live fast, die young
Bart de Graaff. Het mannetje dat al tijdens zijn leven een kleine legende werd door in de tieten van Patty Brard te knijpen, een baksteen door de ruit van een benzinestation te keilen en een eigen omroep op te richten. En later door als Teringtubbie z'n reet af te vegen aan een lief schattig konijntje, bekende Nederlanders in het holst van de nacht uit hun bed te bellen of een weerman genaamd Gilles de la Tourette te spelen. 25 mei jongstleden was het alweer tien jaar geleden dat de (b)ere-voorzitter van BNN met zijn immer kwakkelende gezondheid op 35-jarige leeftijd overleed. En naar aanleiding daarvan is er nu een boek over hem: Bart - Live fast, die young.
Het boek is heel simpel ingedeeld. Iedereen heeft een stukje waarin hij of zij iets kan zeggen over Bart. Deze stukjes variëren in lengte van een tot tien bladzijden en bevatten steeds korte alinea's. Het begint met een voorwoord(je) van huidig BNN-voorzitter Patrick Lodiers en het eindigt met een stukje over de oma van Bart. Daartussen komt zo'n beetje iedereen aan het woord die een rol heeft gespeeld in het leven van Bart. Van zijn beste vrienden Jeroen van Kooten, Jan Willem Schermerhorn en Dave Heijnerman tot zijn vriendinnen Claudia Heemskerk en Valerie Zwikker. Van B.O.O.S.-producente Daphny Muriloff en mede-BNN-oprichters Frank Timmer, Willem du Bois en Gerard Timmer tot zijn zus, zijn moeder en zijn vader.
Hierin - en in de enorme hoeveelheid foto's, waarvan een flink deel uit persoonlijke archieven van talloze mensen - schuilt dan ook de kracht van het boek. Vooral het stukje van zus Mirjam ("Wil je alsjeblieft nog één keer in de auto naast me in slaap vallen, met je mond open?") wijst de lezer op het grote gemis terwijl de tekst over Barts moeder duidelijk maakt hoe ongelofelijk zwaar zij het heeft gehad en nog heeft en hoe diep haar pijn zit. Ze kan zelfs niet trots op Barts televisiecarrière zijn: "Ik kan dat gevoel niet naar boven roepen, ik heb gewoon mijn kind verloren." En waar vader Fred zich nog tekort gedaan voelde door de documentaire Bikkel (2008), kan hij nu toch zijn verhaal kwijt. Hetzelfde geldt voor Valerie Zwikker. Ze had in de tweede helft van de jaren negentig een relatie met Bart, maakte het uit toen hij weer eens net uit het ziekenhuis kwam en werd vervolgens genadeloos afgemaakt door de pers en in de publieke opinie. Dat ze na lang twijfelen ("Of ik het nou linksom of rechtsom zeg, ik heb het toch altijd verkeerd gedaan.") toch haar verhaal openhartig vertelt, is mooi en gedurfd.
Niet iedereen die aan het woord komt, voegt echter wat toe. Zo voegen de korte, nietszeggende, zouteloze quotes van BNN'ers als Geraldine Kemper ("Zonder Bart zou BNN nooit zijn wat het nu is.") totaal niets toe. De vijftien jongelingen hebben Bart ook nooit gekend en lijken er ingestopt omdat BNN dat wilde (het boek van samensteller Ron Moerenhout is gemaakt in opdracht van Barts familie en BNN) en om de lezer ervan te overtuigen dat BNN'ers zich nog altijd dagelijks laten inspireren door de grote kleine. Ook een aantal van de bekende Nederlanders die een pagina of twee hebben gekregen, lijken er vooral in te staan omdat ze nu eenmaal niet overgeslagen konden worden. Een goed voorbeeld hiervan is Katja Schuurman, die van de gelegenheid gebruiktmaakt haar stichting Return to Sender te promoten. Ook de foto van Katja die bij haar stukje staat, een actieshot uit een of andere serie waarin ze een andere vrouw neerslaat, is totaal ridicuul.
Bart: Live fast, die young is een met foto's gelardeerd jongensboek vol eerbetoon aan het ventje met de grote bek maar met een enorm broze gezondheid dat deed wat niemand kon bedenken, overal kwam en iedereen ontmoette. Er zitten dientengevolge geen diepgaande analyses van zijn programma's in, of kritische kanttekeningen of een chronologische uiteenzetting van de gebeurtenissen in zijn leven. Er zitten wel een hoop anekdotes, foto's en herinneringen in, allemaal vol respect, bewondering en liefde.
PS: Don't take your organs to heaven, because heaven knows we need them here: janofnee.nl
