Süskind

Nadat regisseur Rudolf van den Berg in 2010 verraste met de film Tirza, verschijnt nu zijn volgende film; Süskind. Het vertelt het moedige verhaal van de Amsterdamse Walter Süskind, een Duitse Jood met Nederlandse voorouders, die tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog bijna duizend Amsterdamse Joden, voornamelijk kinderen, ervan weerhield om gedeporteerd te worden naar kamp Westerbork.

Suskind poster

De rol van Walter Süskind wordt gespeeld door Jeroen Spitzenberger (De Tweeling en Alles is Liefde). De kersverse winnaar van het Gouden Kalf voor beste acteur, Nasrdin Dchar (Rabat en Tirza) is de rol van Süskinds rechterhand Felix Halverstad toebedeeld. SS-officier Aus der Fünten wordt vertolkt door de Oostenrijkse acteur Karl Markovics (The Counterfeiters) die in 2007 nog een Oscar won voor beste buitenlandse film. Verder hebben Henk Poort (Anatevka), Tygo Gernandt (Van god los), Olga Zuiderhoek (Ja zuster, nee zuster) en Nyncke Beekhuyzen (Lotte) als Hanna Süskind, noemenswaardige rollen in dit nieuwe Nederlandse oorlogsdrama.

suskind foto 2

Het is 1942, Amsterdam. De Tweede Wereldoorlog heeft Nederland nu écht in zijn greep. De bezetting door de Duiters is in volle gang en de rassenhaat is goed merkbaar. De Joodse bevolking merkt hoe ze langzaamaan worden ontheven van hun vrijheden. Toegang tot openbare gelegenheden zoals parken, winkels en theaters is verboden en ze mogen zich alleen nog vertonen in gelegenheden die speciaal voor Joden bestemd zijn. Wanneer ze te maken krijgen met een meldingsplicht om vervolgens in Duitse kampen te moeten gaan werken, komen ze terecht bij de Joodse Raad in de Hollandsche Schouwburg. Na het aanmelden en enkele dagen wachten worden ze in grote aantallen per trein richting kamp Westerbork gedeporteerd, vanwaar ze weer naar werkkampen in het oosten van Nazi-Duitsland zullen vertrekken.
De beheerder van de Hollandsche Schouwburg is Walter Süskind, een Duitse Jood die zelf ternauwernood ontsnapt is aan deportatie. Hij is daar werkzaam onder leiding van SS-officier Aus der Fünten die hij ervan overtuigd heeft dat ze elkaar nodig hebben. Met behulp van lekkere sigaren, goede cognac en gesprekken over heimwee en het verlangen naar Duitsland, weet Süskind Aus der Fünten in te palmen. Wanneer Süskind zijn collega in de schouwburg Felix Halverstad (Nasrdin Dchar) betrapt met het vervalsen van de inschrijvingsdocumenten krijgt hij een briljant idee. Als de Joden na aanmelding in de schouwburg worden geplaatst, worden ouders en kinderen gescheiden van elkaar. Die worden weer naar de overkant van de straat gestuurd waar een kindercrèche zit. Zijn ‘vriendschap’ met SS-officier Ferdinand aus der Fünten zorgt ervoor dat Süskind met de hulp van Felix en de crèche het onmogelijke probeert te doen. Zo veel mogelijk levens redden, voordat ze op de trein richting kamp Westerbork vertrekken en nooit meer wederkeren.

suskind foto 3

Het verhaal komt inmiddels bekend voor. Eén moedige man probeert zoveel mogelijk Joodse mensen te redden van hun laatste reis richting een concentratiekamp. Om Süskind te vergelijken met Schindler’s List (Spielberg) is wel heel makkelijk, maar toch niet geheel onafwendbaar. Hier en daar proef je toch een beetje van Spielbergs meesterwerk uit 1993. Jeroen Spitzenberger als Walter Süskind overtuigt jammer genoeg niet. Te mat en al helemaal tijdens de climax, waarin hij niet overtuigend genoeg acteert. Nasrdin Dchar als Felix is in een paar scènes terug te zien waarin hij of te weinig zegt, of vooral zwijgend toekijkt. Juist van zijn karakter, de vervalser, zou meer worden verwacht. Behalve één sterke scène over de gehele film is zijn aandeel nogal flets en oppervlakkig. Het acteerwerk van alle acteurs in het algemeen is gewoonweg zwak. Het lijkt wel of veel Nederlandse acteurs het Ciske de Rat-gevoel steeds overnemen voor hun presentatie op het scherm. Alsof ze op het toneel staan en niet voor de camera, zo overdreven en niet lettend op wat voor gevoel ze over moeten brengen. Het is vooral merkbaar tegen het einde van de film, waarin het echt draait om emoties en antwoorden. Hier wordt de kijker in de steek gelaten. Even voor de duidelijkheid, de antwoorden zijn er wel, maar waar bij Schindler’s List, door het verschrikkelijke kwaad, het onmenselijke verdriet en een hartverscheurende pijn de kijker tot het einde niet meer losgelaten wordt, dwaalt bij Süskind de aandacht te vaak af om écht gegrepen te worden door het verhaal. Helaas. Süskind had een Nederlande filmklassieker kúnnen worden. De Nederlandse Schindler’s List. Jammer genoeg zal het bij een middelmatige film blijven dat niet tot het rijtje van Soldaat van Oranje, De Aanslag of Zwartboek behoort.

Terug naar de middeleeuwen.