CD: Nirvana - Nevermind Anniversary Deluxe Edition

Er zijn maar weinig bands en albums die verantwoordelijk worden gehouden voor het overhoop gooien van de muziekscene. Elvis was het gezicht van het ontstaan van Rock 'n Roll, waarin country- en R 'n B-stromingen in de mainstreamhoek werden geslingerd. Even later was er de definitieve doorbraak van de rockmuziek met The Beatles en The Rolling Stones. In de jaren zeventig trapte de punkscene en met name de komst van Never Mind The Bollocks, Here's The Sex Pistols, de deuren van het muziekklimaat open. Metallica gold in de jaren tachtig als wereldwijd boegbeeld van de ruigere gitaarmuziek en daarna was het even stil. Totdat twintig jaar geleden Nirvana de plaat Nevermind uitbracht. Het zou een omslagpunt in de rockgeschiedenis worden. Die plaat wordt nu groots herdacht door een vijftal reissues van dit baanbrekende album: een geremasterde enkel-cd versie, de Deluxe dubbelaar, de Super Deluxe 4cd box en een Limited Edition waarin de 4 cd's worden bijgestaan door een dvd en een boek. Voor de vinylfreak is er dan ook nog de 4 LP uitgave.

1991 was een jaar waarin alles samen leek te vallen voor Nirvana. Frontman Kurt Cobain en bassist Krist Novoselic bleven in 1990 zonder drummer achter na het vertrek van Chad Channing. Kort daarna viel ook de band Scream uit elkaar en diens drummer Dave Grohl nam contact op met Novoselic. Niet veel later ontstond het nieuwe Nirvana. Daarvoor was Cobain echter al bezig met het schrijven van nieuwe nummers, die via het label Sub Pop zouden worden uitgebracht op een nieuwe plaat. Hij trachtte zijn muziek melodieuzer te laten klinken, in tegenstelling tot het loggere geluid van The Seattle Sound en het grootste gedeelte van de bands op Sub Pop in die tijd. Cobain zag mogelijkheden in het geluid van onder andere R.E.M. en The Pixies. Zijn eerste wapenfeit in die richting was de single 'Sliver' die in 1990 werd uitgegeven. Een track die het geluid van Nevermind zou inluiden en die nu ook als live-uitvoering op de reissues aanwezig is.

Voor de opnames van de nieuwe plaat (die toen nog de werktitel 'Sheep' droeg) werd door Sub Pop producer Butch Vig voorgesteld. In april 1990 vonden de eerste opnames in de Smart Studio plaats. Er werden 8 tracks opgenomen alvorens een verkouden Cobain zijn stem verloor. De opnames werden tijdelijk gestaakt en de band kon van Vig altijd terug komen om het af te maken. De gehele Smart Studio Sessions pronken nu op de 2e cd van deze luxe heruitgaven.  Nirvana gebruikte deze sessie als demo en ging met de demo onder de arm, door financiële problemen van Sub Pop, op zoek naar een groter label. De demo werkte als drijvende kracht en na meerdere aanbiedingen koos de band voor Geffen Records. Toen Nevermind in zijn geheel tot stand zou moeten komen, koos de band bij het nieuwe label ook expliciet voor Vig als producer en nam met hem halverwege 1991 de plaat op in Californië. De plaat moest melodieus maar toch zwaar worden, vandaar de keuze voor Butch Vig en later Andy Wallace (die onder andere aan materiaal voor Slayer werkte) voor het mixen.

Op 10 september 1991 kwam 'Smells Like Teen Spirit' uit als leading single, met 'Come As You Are' als runner-up in maart 1992. Op 24 september 1991 kwam de plaat officieel uit en Geffen Records zou al tevreden zijn met een verkoop van 250.000 exemplaren. Begin 1992 verkocht de plaat echter maar liefst 300.000 exemplaren per week, en verkocht uiteindelijk meer dan 30 miljoen stuks. En Nevermind zal met deze rereleases nog eens miljoenen exemplaren verkopen. Terecht, want de plaat is een geniaal 'landmark' voor de rockmuziek en in de reissue versies is er genoeg materiaal om van te smullen. Naast de Smart Studio Sessions is de toevoeging van The Boombox Rehearsals ook substantieel. Dit is het Nirvana uit de oefenruimte, opgenomen op een boombox cassette recorder en daardoor extreem lo-fi. De reissues laten je horen hoe het geluid is gegroeid van Cobain's eerste hersenspinsels tot aan een miljoenenplaat, een meesterwerk in wording. De Deluxe editie bevat naast deze juweeltjes en voorheen nooit uitgegeven BBC Session uitgaven van 'Drain You' en 'Something In The Way', het geremasterde origineel (inclusief hidden track) en de B-kantjes/liveversies van de plaat. De Super Deluxe versie pakt nog eens verder uit met The Devonshire Mixes en de registratie Live At The Paramount Theatre. Om je vingers bij af te likken en zeer de moeite waard.

'Nevermind' - Deluxe Edition

CD 1

Original Album

01. Smells Like Teen Spirit
02. In Bloom
03. Come As You Are
04. Breed
05. Lithium
06. Polly
07. Territorial Pissings
08. Drain You
09. Lounge Act
10. Stay Away
11. On A Plain
12. Something In The Way

The B-Sides

13. Even In His Youth
14. Aneurysm
15. Curmudgeon
16. D-7 (live At The BBC)
17. Been A Son (live)
18. School (live)
19. Drain You (live)
20. Sliver (live)
21. Polly (live)

CD 2

The Smart Studio Sessions

01. In Bloom (nooit eerder uitgebracht)
02. Immodium (Breed) (nooit eerder uitgebracht)
03. Lithium (nooit eerder uitgebracht)
04. Polly (nieuwe mix)
05. Pay To Play
06. Here She Comes Now
07. Dive (nooit eerder uitgebracht)
08. Sappy (nooit eerder uitgebracht)

The Boombox Rehearsals

09. Smells Like Teen Spirit
10. Verse Chorus Verse (nooit eerder uitgebracht)
11. Territorial Pissings (nooit eerder uitgebracht)
12. Lounge Act (nooit eerder uitgebracht)
13. Come As You Are
14. Old Age (nooit eerder uitgebracht)
15. Something In The Way (nooit eerder uitgebracht)
16. On A Plain (nooit eerder uitgebracht)

BBC Sessions

17. Drain You (nooit eerder uitgebracht)
18. Something In The Way (nooit eerder uitgebracht)

'Nevermind' - Super Deluxe Edition

CD 1 en CD 2 van hierboven, plus:

CD 3

The Devonshire Mixes

01. Smells Like Teen Spirit
02. In Bloom
03. Come As You Are
04. Breed
05. Lithium
06. Territorial Pissings
07. Drain You
08. Lounge Act
09. Stay Away
10. On A Plain
11. Something In The Way

CD 4

Live At The Paramount Theatre

01. Jesus Doesn't Want Me For A Sunbeam
02. Aneurysm
03. Drain You
04. School
05. Floyd The Barber
06. Smells Like Teen Spirit
07. About A Girl
08. Polly
09. Breed
10. Sliver
11. Love Buzz
12. Lithium
13. Been A Son
14. Negative Creep
15. On A Plain
16. Blew
17. Rape Me
18. Territorial Pissings
19. Endless, Nameles

DVD

Live At The Paramount Theatre

01. Jesus Doesn't Want Me For A Sunbeam
02. Aneurysm
03. Drain You
04. School
05. Floyd The Barber
06. Smells Like Teen Spirit
07. About A Girl
08. Polly
09. Breed
10. Sliver
11. Love Buzz
12. Lithium
13. Been A Son
14. Negative Creep
15. On A Plain
16. Blew
17. Rape Me
18. Territorial Pissings
19. Endless, Nameless

Muziekvideo's

01. Smells Like Teen Spirit
02. Come As You Are Music
03. Lithium
04. In Bloom