Film: Beyond the Steppes
1940. De Poolse Nina (Agnieszka Grochowska) en haar baby worden door het Rode Leger gedeporteerd naar een sovchoz, een collectieve staatsboerderij, op de verre steppes van de Sovjet-Unie. Hier houdt de strenge politieke politie haar en de andere vrouwen die daar keihard en onder dwang moeten werken in het gareel. Als haar zoontje ernstig ziek wordt, wil ze met hem naar een ziekenhuis omdat er op de sovchoz namelijk geen medicijnen zijn. Echter, volgens de regels mag niemand het gebied verlaten. Nina moet dan ook hemel en aarde bewegen om uiteindelijk toestemming te krijgen de lange reis te maken om de medicamenten te halen. Ze kan mee met de Kazachse nomaden (wiens taal ze niet spreekt), maar haar zoontje mag ze niet meenemen. Terwijl de tijd dringt, begint ze aan een hachelijke tocht die van levensbelang is.
Zoals bovenstaande plotbeschrijving al aangeeft, speelt het drama Beyond the Steppes (uit België, maar in het Pools en Russisch) zich wel af ten tijde van de Tweede Wereldoorlog maar focust het verhaal zich op Nina, in al haar eenzaamheid, onmacht en wanhoop. Een intense Grochowska verricht magnifiek acteerwerk en wordt bij het dragen van de film geholpen door het desolate doch schitterende steppelandschap van het Kazachstaanse dorpje Kerbulak. Sowieso zit het met de beelden wel goed: de montage van Virgine Messiaen is zeer gedegen en cameraman Ruben Impens bedient zich van veel troosteloos grauwe grijzen en bruinen die de uitzichtloosheid van Nina's situatie benadrukken. Al wordt er door de bij de close-ups gebruikte handheld camera soms nutteloos heen en weer bewogen. Deze scènes zouden er bij gebaat zijn als de camera wat minder nadruk op zichzelf zou leggen zodat de kijker minder afgeleid wordt.
Een ander ietwat ongelukkig aspect is dat door de - terecht - grote aandacht voor Nina en het landschap de overige personages amper enige diepgang of nuance meekrijgen. Dus de bewakers zijn behalve streng ook lomp tuig en de medegevangenen zijn de te verwachten lijdzame vrouwen, pionnen van een groter spel die weten dat wie geschoren wordt, stil moet zitten. Heldin Nina weet zich hier uiteraard ten dele aan te ontworstelen. De film moet het dan ook niet zozeer hebben van het innovatieve verhaal als wel van de goed getroffen beklemmende sfeer. Al moet erbij gezegd wordt dat het tamelijk onverwachte einde tot denken aanzet zodat de toeschouwer met een hoofd vol gedachten de zaal verlaat. Al met al is Beyond the Steppes dan ook een indringende en vooral meeslepende vertelling, waarvoor scenarioschrijfster en debuterend speelfilmregisseuse Vanja d'Alcantara zich liet inspireren door gebeurtenissen uit het leven van haar begin jaren negentig overleden grootmoeder, aan wie de film ook is opgedragen.
