DVD: Exit Through The Gift Shop
Ken je de stroming ‘street art', dan ken je Banksy. De twee worden vaak in een adem genoemd, samen met andere grote namen zoals (Space) Invader, 108 en Neck Face. Maar heb je ooit gehoord van Mr. Brainwash? Na het kijken van Exit Through The Gift Shop maak je kennis met 's werelds ergste documentairemaker en amateurartiest, door middel van director Banksy.
Thierry Guetta is een man zoals velen. Hij heeft een gezinnetje, kinderen en om brood op de plank te krijgen werkt hij in een kledingzaak. Oude partijen merkkleding met productiefouten koopt hij voor een schijntje op, om ze daarna voor grof geld te verkopen met het label ‘design' eraan vast.
Maar toch is Thierry uniek. Waar hij ook gaat en wat hij ook doet, zijn meest trouwe makker verliest hij nooit uit het oog. Ieder moment uit zijn leven heeft hij meegemaakt en samen hebben ze honderden uren vermaak gemaakt. Wie is het? Thierrys camera.
Het begon ooit als hobby, het vastleggen van iedere familiare gebeurtenis. Hierdoor ontmoette Thierry in 1999 zijn neef. Onder de naam ‘Space Invader' maakt hij mozaïeken met figuren uit old-school videogames zoals Space Invader en Pacman. Als het werk klaar is, plakt hij met kit zijn werken tegen muren en bruggen van bekende bouwwerken. Voor Thierry ging een wereld open. Alle werken en acties van zijn neef werden vastgelegd en ze trokken samen naar Los Angeles om ook daar verder te gaan met het werk.
Door middel van de contacten van Invader ontmoet Thierry de grote Shepard Fairey. De street art-kunstenaar staat bekend om zijn talloze plaksels die gebaseerd zijn op André the Giant. Onder de tekeningen is het woord 'OBEY' te lezen. Volledig gefascineerd door zijn werk besluit Thierry een documentaire over street art te maken. Gewapend met camera, lef en een flink paar kloten beklimt hij daken, beplakt hij muren en filmt hij de grootste underground personen binnen de scene van het fenomeen 'street art'.
Toch heeft Thierry maar één groot doel, namelijk Banksy. De kunstenaar die zich nooit liet filmen, zijn werkwijze nooit openbaar maakte en alleen bereikbaar was als hij zelf contact zocht. Via Invader lukt het Thierry om Banksy te volgen, maar alleen als de handen en rug worden gefilmd en Banksy achteraf het materiaal mag inzien.
Vele maanden gaan voorbij en vele bekende/beruchte werken van Banksy worden voorbereid op tape. De neergeslagen telefooncel, de rattensjablonen en de stunt bij Disney World zijn maar enkele voorbeelden. De documentaire lijkt hierdoor geweldig te worden, totdat Banksy vraagt wat Thierry met al het materiaal doet. Het blijkt dat alle bandjes met duizenden uren aan materiaal zijn opgeslagen in dozen en kratten, om nooit meer te worden bekeken. Thierry wordt door Banksy verplicht om zijn docu te monteren. Na zes maanden volgt er een gruwel van een film, namelijk ‘Life Remote Control'. Vol afschuw neemt Banksy al het geschoten materiaal van Thierry in en stuurt hem terug naar Los Angeles met de opdracht om zelf een artiest te worden en een kleine exposé te maken. Dit is het moment dat Banksy aan het filmen en monteren slaat en Thierry probeert een grote naam binnen de street art te krijgen.
Twee delen
De film bestaat uit grofweg twee delen, namelijk het stuk vóór het maken van ‘Life Remote Control' en het deel erna. In het eerste uur wordt de geschiedenis van street art uitgelegd en zien we de grote namen aan het werk. Deel twee beslaat een klein half uur en wordt gewijd aan Mr. Brainwash, de artiestennaam van Thierry.
Het meest interessante deel by far is het eerste uur. De opbouw van de grootste en bekendste kunstwerken wordt vastgelegd, we zien unieke Banksy-beelden en de complete werkwijze van deze straatkunstenaar. Het gevoel dat alles wat je ziet wettelijk verboden is maakt hetin combinatie met een amateurfilmer zeer interessant om naar te kijken. Commentaar van Thierry tegen de kunstenaars is vaak te slecht voor woorden en de professionele werkers zien hun cameraman meer als een hulpje. "Handig om iemand te hebben die kijkt of de politie komt...", aldus Banksy. Maar dat is niet het enige. De graffitiartiesten rennen vaak weg nadat ze hun werk gemaakt hebben. Thierry kan blijven staan met zijn camera omdat hij makkelijk door kan gaan als toerist. Zo schiet hij de reacties van voorbijgangers, iets dat door de artiesten vaak wordt gewaardeerd.
Na dit alles zien we hoe een beginnend kunstenaar (Thierry) een pseudoniem start, eigen kunst maakt en een eigen voorstelling start. Geïnspireerd door alle bekende dingen die hij onderweg heeft gezien maakt hij variaties op Campbell, Marilyn Monroe en Elvis. Klinkt het bekend? Klopt. De stroming street art wordt meer en meer overboord gesmeten en pop art is het nieuwe woord. Maar Thierry heeft de ballen verstand van de hele kunst. Meer falend dan winnend verspreidt hij zijn werken, start hij een enorme kunstmachine met een atelier vol creatieve geesten en voert zelf niks uit. Met andere woorden: Mr. Brainwash is niet een persoon, maar een compleet team.
Extra kunst
De dvd heeft drie extra films voor je klaarstaan. De eerste is ‘A Star Is Born', welke gaat over de naam van Mr. Brainwash. Hier zien we een docu over het maken van de eerste tentoonstelling en Thierrys eerste 'installatie'. Leuk om te zien dat hij echt helemaal NIETS uitvreet maar zijn team aan het werk zet.
Filmpje twee is een documentaire over Banksy en zijn nalatenschap. Je ziet kunstwerken en je hoort de biografie van Banksy, ingesproken door hemzelf. Ook hier krijgen we het gezicht van de kunstenaar niet te zien, maar wel de man achter het onbekende gezicht.
Als laatste kun je kijken naar ‘Life Remote Control'. Een waarschuwing vooraf is wel vereist: Deze 'film' is niet geschikt voor mensen die last hebben van epilepsie. Het is (godzijdank) een korte versie van het origineel, waarin je duizenden random beelden ziet van de kunstenaars, voorbijgangers en meer. Ik kan het totaal niet anders verwoorden dan 'wat de FOK!', maar Banksy weet het wel: "Het is net alsof iemand met ADHD de afstandsbediening heeft en langs 900 kanalen blijft zappen." Het is een godswonder als je door de eerste twee minuten heen weet te komen van dit...dit...dit.
Conclusie
De film is een aanrader om te kijken als je fan van street / pop art bent. Als leek kan de documentaire interessant zijn om te kijken naar de geboorte van een van de meest beruchte openluchtstijlen, maar dan alleen het eerste ‘deel'. Maar denk dat dit meer een gevoel is. Street art is in mijn ogen geheim, illegaal en vaak verstopt. Mr. Brainwash laat de keerzijde zien, namelijk het commerciële aspect. Het is amusant om te zien, maar lang niet zo spannend als de geschiedenis van de kunstvorm en het illegale circuit waarin de kunstenaars leven.
Al met al: Exit Through The Gift Shop is een fantastisch werk dat iedere street art-fan, -leek of gewoonweg -geïnteresseerde gezien móet hebben.
