Film: Das Weisse Band

Marco (Marco-van-Hoof)
Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog vinden in een rustieke, op het eerste gezicht goedaardige dorpsgemeente in het noorden van Duitsland kort na elkaar een aantal bijzonder zonderlinge gebeurtenissen plaats. In een voice-over vertelt de dorpsleraar wat er zich al die jaren geleden allemaal heeft afgespeeld. De reeks voorvallen begint op de dag dat de dokter op zijn paard naar huis komt gereden en het arme dier over een dunne doch sterke draad struikelt die tussen twee bomen gespannen is. De dokter belandt hierdoor in het ziekenhuis. Niet lang daarna komt een vrouw om het leven door een ongeval op de zagerij en wordt het zoontje van de baron (die de grootste werkgever en officieuze leider van de dorpsgemeenschap is) ontvoerd. De leraar gaat op zoek naar antwoorden en kan niet anders dan een onthutsende conclusie trekken.


De opbouw van het verhaal van Das weisse Band (wat ‘het witte lint’ betekent) is niet ontzettend bijzonder. De transformatie van een gesloten gemeenschap die in het begin van de film een toonbeeld van lieflijkheid lijkt te zijn maar zich langzaamaan ontpopt tot een poel van ellende, is geen nieuw gegeven. Het gebeurde bijvoorbeeld ook in The Village van The Sixth Sense-regisseur M. Night Shyamalan. Maar waar die film een thriller met enge bossen en een paar goedgetimede schrikmomenten is, is deze Duitse zwart-wit film een drama waar de spanning vooral onderhuids is en het grotendeels om de interactie tussen de verschillende karakters gaat. Zowel in de hoofd- als in de bijrollen zitten de karakters de acteurs als gegoten jasjes. In eerste instantie wilde regisseur Michael Haneke eigenlijk de in 2007 overleden Das Leben der Anderen-luistervink Ulrich Mühe in de hoofdrol als de schoolmeester, maar debutant Christian Friedel is een meer dan waardig alternatief. Hij is knullig charmant en duidelijk nog op zoek naar zijn plaats in de strikte, zwaar-Protestantse gemeenschap. De scène waarin hij Eva ontmoet en meteen als een blok voor haar valt alsmede het moment dat hij haar vader ontmoet, zijn heerlijk vanwege zijn puberale onzekerheid. In het gesprek met de vader levert dit het enige moment van de film op waar smakelijk om te glimlachen valt. De vader vertelt hem dat hij zo oud is dat hij Eva’s vader zou kunnen zijn en dat hij over een jaar nog maar eens terug moet komen als hij met haar wil trouwen. Tegensputteren is zinloos en de ongemakkelijkheid van de schoolmeester in een gesprek dat hij geheel niet meester is, is een welkome afwisseling in een verder behoorlijk pessimistische film.


Een ander positief element is de camera van Christian Berger, die speelt het kundig voor elkaar om de emotie van de scène te benadrukken en te intensiveren. Als de vrouw die bij het zagerij-ongeval is omgekomen op bed ligt opgebaard, gaat haar man naar haar toe. De camera blijft op een afstandje in de gang staan waardoor je als kijker van de man alleen zijn bevende rug ziet en zijn zachte gehuil hoort. Het verdriet is hierdoor gespeend van het valse sentiment dat altijd op de loer ligt als er wel tranen en dode gezichten te zien zijn en heeft dan ook de gewenste impact. Tijdens een uitgelaten dans tussen de leraar en Eva danst de camera dartel de tegengestelde richting uit, wat de vrolijkheid en het enigszins ondeugende gevoel van het stel-in-wording vergroot. Memorabel zijn ook de verschillende ansichtkaartwaardige beelden. Composities met sneeuwwit op de velden en bomen worden ware minischilderijen.


De plot baart weinig opzien en is dan ook ondergeschikt aan de spanningsboog die sober en trefzeker opgebouwd wordt, maar met de puike rolbezetting, de bij vlagen sublieme beelden en de goede cameravoering is deze Duitse Gouden Palm-winnaar haar 144 minuten zeker waard.

Label:Cinéart Releasedatum: 19 november 2009
Kijkwijzer:
Waardering Film:

Kijk voor meer films en dvd's in Film, Tv & Radio.