Film: Synecdoche, New York
Het verhaal van Synecdoche New York gaat over Caden Cottard (Philip Seymour Hoffman), een theaterregisseur uit een dorpje even buiten New York City. Hij is ongelukkig getrouwd met de kunstenares Adele Lack (Catherine Keener) met wie hij een dochtertje heeft. Vanaf het begin van de film wordt duidelijk dat Caden een nogal treurig geval is, zoals het pijnlijke ongelukje met het medicijnkastje aan het begin van de film mooi illustreert. Vanaf dat moment blijft hij gedurende de hele film last houden van diverse fysieke kwaaltjes, die hem een zekere armzalige air van hypochondrie meegeven. Nee, Caden is niet gelukkig, en zijn vrouw ook niet met hem. Nadat ze niet komt opdagen op de lang verwachtte première van Caden's stuk verlaat ze hem voor onbepaalde tijd wanneer ze naar Berlijn vertrekt, met dochterlief en al. Het meisje dat in het theater de kaartjes knipt, de roodharige Hazel(Samantha Morton) heeft echter wel amoureuze aandacht voor Caden, maar in het tijdsbestek dat de film duurt blijft deze moeizame liefde zich voortslepen terwijl Caden gekweld blijft worden door zijn verleden.
De grote ommezwaai komt wanneer Caden voor zijn artistieke prestaties de befaamde MacArthur-beurs ontvangt, die hem in staat stelt zijn droom te verwezenlijken: het ultieme theaterstuk dat de ultieme waarheid over het mens-zijn dient te omvatten. Hij en zijn toneelgezelschap trekken in een gigantisch warenhuis in New York, waar ze beginnen met het stuk te repeteren, zonder dat Caden precies weet waar het nu allemaal heen gaat. Een nogal ambitieus project, dat dan ook nogal uit de hand lijkt te lopen wanneer Caden het leven in het algemeen, en zijn leven in het bijzonder, op de planken probeert na te bootsen.
Tot zoverre het verhaal van de film, maar de inhoud is slechts de helft van dit overdonderende geheel. De vorm is minstens zo belangrijk: de vreemde beelden, metaforen en situaties die hoe langer hoe meer surreëel overkomen. De manier waarop de film bijvoorbeeld met tijd speelt: aanvankelijk heeft de kijker niet door dat Caden's vrouw hem al weer drie jaar heeft verlaten totdat Caden hier door Hazel aan wordt herinnerd. De altijd goede Philip Seymour Hoffman is perfect op zijn plaats om de tragiek van Caden Cottard's bestaan uit de doeken te doen. Gezien die tragiek is het ook niet verwonderlijk dat de regisseur het liefst zijn leven wil ontvluchten door zijn eigen bestaan in een immens theaterstuk te gieten. Het woord 'synecdoche' betekent iets als klein deel dat het geheel aanduidt, en elke speler die door Caden's wordt geregisseerd blijkt een wieltje in het raderwerk van Caden's bestaan te zijn. En tegelijkertijd wordt elk klein deel dat Caden's leven zin zou kunnen geven structureel ontmanteld: zijn vrouw verlaat hem en wordt succesvol, zijn dochtertje verliest hij, de wederzijdse liefde die hij koestert voor Hazel ontvouwt zich maar moeizaam en uiteindelijk is de wereld die Caden probeert na te bouwen alles wat overblijft en wordt het voor de kijker ook steeds moeilijker om de realiteit van fictie te onderscheiden.
Het moge duidelijk zijn dat Synecdoche, New York geen vrolijke film is. Maar Kaufman weet op magistrale manier een wereld op het witte doek tot leven te wekken die de kijker meesleurt in Caden Cottard's surreële denkwereld. Of de waarheid achter de mens uiteindelijk wordt gevonden blijft nog even de vraag, maar de film verschaft in ieder geval inzicht in de menselijke tragiek, ook al is dat inzicht niet overal even helder.
Label: Paradiso Entertainment Releasedatum: 5 februari 2009
Kijkwijzer:
Waardering film: 
