TV: Elfstedentocht 1997

Vorige week vierde Vereniging De Friesche Elf Steden haar honderdste verjaardag. Dit was aanleiding voor de NOS een anderhalf uur durende terugblik op de laatste 'tocht der tochten', die uit 1997, uit te zenden. Nu de vorst weer is weggetrokken, rest de schaatsliefhebber slechts nostalgie.



De show werd aan elkaar gepraat door -wie anders- Mart Smeets. De Studio Sport-veteraan heeft in zijn carrière drie Elfstedentochten mogen verslaan en of die van 1997 de laatste was, zal de tijd moeten uitwijzen.

Wanneer Smeets in beeld is, roept dat bij elke kijker wat op. De één vindt hem geweldig, de andere kan hem niet uitstaan. Ik ben er zelf nog niet helemaal uit. Ik erger me persoonlijk nogal aan de manier waarop hij 'we' zegt wanneer hij zich probeert te distantiëren van de gekte van het Nederlandse volk, en af en toe komt hij me ook wat te zwaarmoedig over. Toch zou ik hem niet willen missen. Smeets ís Sport en Sport ís Smeets.

Een beetje terugblik kan natuurlijk niet zonder de twee hoofdrolspelers, winnaar Henk Angement en nummer twee Erik Hulzebosch. De twee bekijken samen de hoogtepunten en geven daarop commentaar. Voor Angenent een leuke ervaring, voor Hulzebosch, vooral tegen het einde, iets minder. Leuk is de interactie tussen de twee sporters, en het is duidelijk dat ze elkaar vrij goed kennen. Angenent wordt ook apart door Smeets geïnterviewd en ik moet zeggen dat mijn beeld van een wat stille, stugge Elfstedentochtwinnaar volkomen onterecht blijkt te zijn.


Ook Klasina Sijnstra, sterkste bij de vrouwen in 1997, wordt van stal gehaald. Dit is eigenlijk nog unieker, want dat zal in de afgelopen twaalf jaar niet vaak zijn gebeurd. Ze geeft ook toe dat er aan haar leven -in tegenstelling tot dat van Angenent- eigenlijk weinig is veranderd. Ook het zoontje van de winnares is uitgenodigd. Blijkbaar was Sijnstra destijds zwanger van het joch, en het is best leuk om te zien wie er tijdens die zege dan eigenlijk in haar buik zat. Ook is het nogal confronterend. De jongen was immers al zo groot, dus die Elfstedentocht is al zo lang geleden...

En dan is er dat immens treurige verhaal van de man die in Dokkum van het ijs werd gehaald omdat hij Leeuwarden toch nooit op tijd zou halen. De man die zijn Elfstedenkruisje zou hebben opgedragen aan zijn toen nét geboren dochtertje. In een interview vertelt hij dat hij zo veel post heeft ontvangen naar aanleiding van al die triestigheid, en zelfs van een andere rijder een kruisje heeft gekregen. Zijn conclusie is dat wanneer hij de tocht had uitgereden, het verder niet zo enorm bijzonder was geweest, terwijl het nú juist een fantastische ervaring werd.

Ook de man die door een NOS-motor van het ijs werd geveegd kwam aan het woord. Destijds stond hij snel overeind en er leek dus weinig aan de hand. In de uitzending vertelt hij echter dat hij nog altijd last heeft van zijn been wanneer het kouder wordt. Wellicht kan hij met zijn nieuwe gave zelfs een Elfstedentocht voorspellen (of de NOS alsnog een rechtzaak aan de broek doen...).

Een dag voor de uitzending vertelde Smeets in De Wereld Draait Door dat Evert van Bentum ter ere van de viering weer in het land was. Aan de ene kant is het jammer dat hij niet werd geïnterviewd, maar aan de andere kant was Van Bentum de man van 1985 en 1986. Al met al dus de juiste keus geweest, zeker om niks af te doen aan het succes van Angenent.

Persoonlijk heb ik de uitzending in Colombia bekeken. Verder weg van de Friese vrieskou kan bijna niet, maar toch voelde ik me alsof ik daar gewoon wás, en op het ijs stond. Misschien maar beter dat dat niet zo was, want ik kan helemaal niet schaatsen.

De NOS heeft wat mij betreft opnieuw bewezen dat het prachtige programma's in elkaar kan draaien. Degenen die deze uitzending nog niet hebben gezien, kunnen dat hier doen.


Omroep: NOS Gezien op: 14 januari 2009 Waardering: