Boek: Martin Sixsmith - Het Litvinenko Dossier
We kennen allemaal de beelden van een doodzieke Alexander Litvinenko wel, in een ziekenhuis bed, gekoppeld aan allerlei machines om hem nog zo goed als mogelijk in leven te houden. De Rus redt het echter niet en op 7 december 2006 wordt hij begraven. Hij neemt hierbij een geheim mee in het graf en laat vraagtekens bij zijn dood achter. Over deze vragen en geheimen heeft schrijver Martin Sixsmith zich gebogen en dat leidde tot het boek Het Litvinenko Dossier. Een boek vol spanning, corruptie, dictatoriale samenzweringen en andere linke zaken die zich in het Rusland van de 21ste eeuw afspelen. Sixsmith kon bij het schrijven van zijn boek terugvallen op zijn ervaring als Moskou-correspondent voor de BBC. De contacten die hij in die tijd had opgebouwd waren zeer waardevol in zijn zoektocht naar de waarheid achter de dood van Litvinenko.Corruptie ten top
Alexander 'Sacha' Litvinenko is geen onbekende in Rusland. Hij maakte carrière binnen de KGB (Komitet Gosoedarstvennoj Bezopasnosti) en de FSB (Federalnaja Sloezjba Bezopasnosti Rossijskoj Federatsii). Beide diensten houden zich bezig met de veiligheid van Rusland en de voormalige Sovjet Unie. Als agent is Litvinenko een succesvolle werknemer, die uiteindelijk bij de machtigsten van Rusland over de vloer komt. Echter, in zijn loopbaan krijgt hij ook te maken met verzoeken waaraan hij niet kan en wil voldoen; ondanks zijn loyaliteit ten aanzien van zijn vaderland en zijn werkgever. Eén van die opdrachten is het vermoorden van Boris Berezovski (Ruslands eerste miljardair). De opdrachtgever komt vanuit de gelederen van de KGB en FSB zelve. Uiteindelijk besluit Litvinenko dat hij geen gehoor zal geven aan de oproep tot het vermoorden van Boris, wat hem duur komt te staan. Zeker als hij besluit om de zaak aan het licht te brengen en naar buiten te brengen dat de veiligheidsdiensten worden doordrenkt van corruptie en samenzweringen, aangestuurd door de machtigste mensen van Rusland, waaronder de huidige president Poetin. Deze openbaring zorgt ervoor dat hij zijn vaderland moet ontvluchten, om zichzelf en zijn gezin veiligheid te kunnen bieden. Hij belandt, via enkele omzwervingen, in Londen, waar hij politiek asiel krijgt.
Van bondgenoot tot vijand
In Londen begint Litvinenko een 'campagne' om Rusland, het Kremlin en Poetin in het bijzonder aan te klagen wegens corruptie. Nadat hij Berezovski heeft ingelicht over de vermeende moordaanslag op diens persoon, schaart deze zich aan de zijde van de oud KGB'er. Samen trekken ze ten strijde om zuivering te krijgen van het corrupte regime in Rusland. Maar Berezovski raakt steeds meer geïrriteerd door de vastberadenheid van Litvinenko en begint meer en meer te geloven dat de verhalen die hij van hem te horen krijgt niet waar zijn. Het leidt ertoe dat de heren ieder hun eigen weg gaan, en het zou zelfs zomaar kunnen dat Berezovski een aandeel heeft gehad in de uiteindelijke dood van Alexander. Van bondgenoten worden ze tegenstanders.
In december 2006 leidt Litvinenko's wraaktocht tot de vergiftiging van hemzelf. Na veel onderzoek blijkt pas op de allerlaatste dag van zijn leven dat hij is vergiftigd met Polonium 210, een uiterst dodelijk en besmettelijk nucleair gif. Scotland Yard begint naar aanleiding hiervan een zoektocht naar de herkomst van het gif om zo uit te zoeken wie er achter de vergiftiging en dus de dood van de KGB-agent zit. Het nalopen van de 'voetsporen' van Litvinenko en zijn connecties maakt duidelijk dat het een behoorlijk ingewikkelde zaak is en er vele grootheden en bekenden in het complot lijken te zitten.
Onderzoeksjournalistiek ten top
In het boek Het Litvinenko Dossier beschrijft Sixsmith hoe het leven van Litvinenko er vóór zijn dood uitzag. Allerlei bekende (en ook minder bekende) Russen worden opgevoerd, zoals bijvoorbeeld zijn connectie met de inmiddels ook vermoorde journaliste Anna Politkovskaja. De hele entourage rond Litvinenko lijkt op één of andere manier wel met elkaar verbonden te zijn, ten goede of ten kwade. Dat er sprake is van corruptie en van zaken die het daglicht niet kunnen verdragen, is na het lezen van dit boek wel duidelijk. Wie uiteindelijk de moord heeft begaan, of verantwoordelijk is voor de moord, blijft speculeren. De leidraden die de schrijver opvoert zijn duidelijk en kunnen betekenen dat hij het bij het rechte eind heeft. Maar zoals meestal met corruptie zijn de zaken niet eenduidig en zou het ook zomaar kunnen dat het allemaal heel anders in elkaar steekt. Dit maakt voor het lezen van dit boek helemaal niet uit; het is een interessant verhaal en zeer intrigerend. De vele Russische namen die voorkomen zijn soms wat verwarrend en hier en daar moet je even terugbladeren om op te zoeken wie nu ook weer wie is. Dit draagt echter wel weer bij aan het gevoel van onderzoeksjournalistiek en dat is een aardige wending bij het lezen van een boek. Het Litvinenko Dossier is een aanrader voor iedereen die geïnteresseerd is in Rusland en zijn politieke achtergrond. Maar ook voor mensen die normaal van thrillers houden, is het een aantrekkelijk boek. Als je een werkelijk antwoord wilt hebben op wie Litvinenko vermoordde zul je moeten wachten op de uitspraken in eventuele processen die in de toekomst zullen volgen. En dan nog zal het moeilijk zijn die uitspraken op waarde te schatten. Corruptie, samenzwering, dictatuur en infiltratie laten zich niet gemakkelijk duidelijk maken. Maar dat Sixsmith een interessante theorie aan het licht brengt, met goede onderbouwing, kan niet ontkend worden.
Van correspondent naar onderzoeksjournalist
Martin Sixsmith werd geboren in 1954 in Cheshire, Groot-Brittannië. Hij studeerde in Oxford, aan Harvard en de Sorbonne. Hij werd vooral bekend als BBC-correspondent voor Moskou, maar zat ook in Washington, Brussel en Warschau en was enige tijd hoofd communicatie van de Engelse regering. Zijn correspondentschap in Moskou vormde de basis voor het schrijven van dit boek; zijn interesse voor alles wat met Rusland, Moskou en Poetin te maken heeft, was een drijfveer voor het onderzoek naar de moord op Litvinenko. Sixsmith bewijst met dit boek een goed onderzoeksjournalist te zijn. Eerder schreef hij al de Engelstalige boeken I Heard Lenin Laugh en Spin. Naast zijn werk als schrijver en journalist is hij ook presentator.
Uitgever: House of Books ISBN: 9044319736 Pagina's: 335
Waardering:
