Film: INLAND EMPIRE

Jelle Schot (JelleS)
Waarom de nieuwste film van David Lynch (The Elephant Man, Mulholland Dr.), één van de weinige echte Amerikaanse filmauteurs, in hoofdletters geschreven dient te worden blijft een raadsel. Waar INLAND EMPIRE precies over gaat bleef ook lange tijd onduidelijk. "It's about a woman in trouble, and it's a mystery, and that's all I want to say about it" was het antwoord waar het publiek het maanden lang mee moest doen. Zelfs nu de film al een tijd in Amerika uit is en de theorieën het internet overspoelen is een eenduidige verklaring voor de drie uur durende surrealistische nachtmerrie niet mogelijk. Dat is vooral te 'danken' aan de onorthodoxe productiewijze. Eigenzinnig, geniaal en een tikkeltje gestoord als Lynch is, besloot hij vlak voor de opnames pas de dialogen op papier te zetten, of juist helemaal zonder script te werken. Het gevolg is een bizarre puzzel met verschillende ogenschijnlijk losstaande scènes, verhaallijnen en dimensies. Realiteit en verbeelding zijn niet te onderscheiden, de acteurs lijken telkens weer een ander personage te spelen en het Droste-effect maakt het nog ingewikkelder.




Ook al doet INLAND EMPIRE, met name in het hallucinerende middenstuk, anders vermoeden, er zit wel degelijk enige logica in met een plot als basis. Laura Dern (Blue Velvet, Wild at Heart), speelt de 'woman in trouble', actrice Nikki Grace. Tijdens het repeteren voor een nieuwe film, 'On High in Blue Tomorrows', wordt haar en hoofdrolspeler Devon Berk (Justin Theroux, Mulholland Dr.) verteld dat het script is afgeleid van een Poolse film die nooit is afgemaakt. Het verhaal zou vervloekt zijn door zigeneurs en de twee hoofdrolspelers uit het origineel zijn uiteindelijk onder mysterieuze omstandigheden om het leven gekomen. Al snel verliest Nikki zich in haar rol (Susan) en wanneer ze Devon bij de naam van zijn personage in de film noemt wordt de doos van Pandora geopend. Elke realiteitszin raakt zoek, wat is film en wat is werkelijkheid, is Nikki Susan of juist andersom? Het enige dat je kan doen is je overgeven aan de regisseur en de onbeschrijfelijke trip ondergaan. Beelden van een familie in konijnenkostuums (afkomstig van Lynch' online serie Rabbits) worden afgewisseld met angstaanjagende en beklemmende hallucinaties waar menig horrorregisseur nog veel van kan leren. Terwijl je nog maar net van de schrik bent bekomen, barsten een aantal prostituees in dansen uit. Het is duidelijk dat Lynch volledig zijn gang kon gaan. Alle conventies worden verbroken en zijn absurde fantasie komt helemaal tot zijn recht. Vervreemding is als altijd het sleutelwoord, maar Lost Highway was een mainstream thriller vergeleken met het surrealisme dat we nu voorgeschoteld krijgen. Vooral voor Lynch-fans is het een genot om allerlei verwijzingen naar o.a. Twin Peaks en Mulholland Dr. te ontdekken.

Diezelfde fans stonden niet allemaal positief tegenover de overgang naar digital video, en dat was niet geheel ten onrechte. De meeste films die van deze nieuwe techniek gebruik maakten misten sfeer en scherpte. Ook INLAND EMPIRE mist de scherpte en ziet er vaak wat korrelig uit, maar dat past er nu juist perfect bij. Na een tijdje let je niet meer op de beeldkwaliteit en geniet je van allerlei effecten en het spel met licht.




Wat iedereen zich natuurlijk afvraagt: is de film niet te anders en te experimenteel? Waar veel experimentele en plotloze films vaak na een tijd behoorlijk saai worden, zorgt Lynch ervoor dat de scènes door één element worden verbonden: Laura Dern. Je weet niet precies wat ze allemaal moet ondergaan en wie ze nou precies is, maar je snapt haar emoties wel. Je begrijpt waarom ze angstig is, je bent net zo verward als haar. De geweldige acteerprestatie van Dern maakt de lange zit dragelijk, net als de vele hints die de verschillende werelden verbinden. Er had zelfs nog wel een uurtje bij gemogen. De unieke effecten en montage, de absurditeit en surrealiteit, de geweldige muziek, de humor en de horror; alles te samen is INLAND EMPIRE een fantastische nieuwe manier van filmen. Lynch vertelt niet zozeer een verhaal, maar brengt je eerder een unieke ervaring die je niet gemist zou willen hebben. Als je om de onconventionele structuur heen kan kijken tenminste. Je hoeft immers niet te weten waar het over gaat om er toch van te kunnen genieten. Velen zullen het echter toch afdoen als pretentieuze rotzooi, en dat is spijtig voor hen. Ze missen namelijk een meesterwerk, dat waarschijnlijk pas over een aantal jaar echt op waarde zal worden geschat.

INLAND EMPIRE draait vanaf 5 april in Groningen, Utrecht, Rotterdam, Amsterdam en waarschijnlijk Nijmegen.


Label: A-film Releasedatum: 5 april 2007 Kijkwijzer:
Waardering:

Must See/Buy/Do
Aanrader
Redelijk
Tsjaa...
STAY AWAY!!!!