DVD: Exils

Het was niemand minder dan Quentin Tarantino die in zijn hoedanigheid als juryvoorzitter van het filmfestival in Cannes de film Exils uitriep tot best geregisseerde film van 2004. En terecht. Exils, alweer de veertiende film van de Franse Algerijn Tony Gatlif, is een waar kunststukje met kleurrijke beelden, originele filmperspectieven, en dat alles ook nog eens op het broeierige ritme van urban rhythms, flamenco en Sufi trance.



Deze laatste, Sufi trance, begeleidt tevens de laatste aangrijpende scène van de film. Dat is wanneer hoofdrolspeelster Naïma (gespeeld door de Brusselse Lubna Azabel) in trance van haar vloek wordt afgeholpen op de aanzwellende, hypnotiserende klanken van een groep musicerende Algerijnen en joelende vrouwen.

Maar waarom beginnen met de slotscène van de film? Misschien omdat deze roadmovie sowieso een omgekeerde reis in beeld brengt. Naïma en haar vriend Zano (Romain Duris) besluiten immers om dezelfde reis te maken als hun ouders (en die van regisseur en scenarist Tony Gatlif), zij het in omgekeerde richting. Van het vrije Parijs naar het islamitische Algerije, waaruit Zano's familie tientallen jaren eerder gevlucht is.
Zo religieus en mystiek de slotscène is, zo ontheemd is de openingsscène. Zano staat naakt en gedesoriënteerd uit het raam van zijn treurige flat te kijken, en besluit om terug te gaan naar Algerije. Naïma, die haar 'Arabische' roots aanvankelijk ontkent, gaat mee, zij het met enige tegenzin.

Dan volgt de reis. Eerst in de trein door het regenachtige Frankrijk, met stadse, zielloze urban muziek op beider koptelefoon. Naarmate de reis naar het zuiden vordert, worden de muziek en de scènes steeds uitdagender, kleurrijker en exotischer. In Andalusië en Marokko ontmoeten ze zigeuners, Afrikaanse migranten en Arabieren. Als ware backpackers plukken ze tomaten, waarbij een hitsige liefdesscène in de boomgaard natuurlijk niet mag ontbreken.

De reis verloopt natuurlijk niet vlekkeloos, wat een hoop prachtige beelden oplevert van Andalusië, de Marokkaanse woestijn en Algerije zelf. Hun ontheemding maakt meer en meer plaats voor thuiskomen in een cultuur die de laatste jaren zo onder druk staat. Wanneer de aanvankelijk wat kil overkomende Zano in het voormalige huis van zijn grootvader komt, en daar een stapel oude familiefoto's aantreft is ook híj gebroken.
Naïma overkomt hetzelfde in de reeds genoemde slotscène van ruim tien minuten, die slechts in één take, met één camera is opgenomen, waardoor het "duivelsuitdrijving-ritueel" nog realistischer overkomt, zonder al te krampachtig een snufje Dogmatiek à la Von Trier of Vinterberg te simuleren.

Verwacht van Exils geen ingewikkeld plot of een politiek-correcte, multiculturele love-story. Exils is een betrekkelijk eenvoudig verhaal. Dat je daarmee de prijs voor beste regie kunt winnen bewijst alleen al hoe mooi Tony Gatlif dit verhaal heeft vormgegeven. Voor de liefhebber, dat wel.


Label: Contact Film Releasedatum: 18 september 2006
Waardering:


Must See/Buy/Do
Aanrader
Redelijk
Tsjaa...
STAY AWAY!!!!