Moet 5 mei jaarlijks een vrije dag zijn?
Steeds meer Nederlanders zijn jaarlijks vrij op Bevrijdingsdag: 27% in 2022 en 34% vorig jaar. Een Kamermeerderheid wil dat iedereen vrij is, maar het is aan werkgevers en werknemers om dit samen te regelen. Moet 5 mei jaarlijks een vrije dag zijn?
Nederlandse vlag (@ Remi Gieling on Unsplash)
In 1946 besloot de toenmalige regering Bevrijdingsdag op 5 mei te vieren, behalve als die op zondag viel vanwege de zondagsrust. Vanaf 1968 werd Bevrijdingsdag altijd op 5 mei gevierd, ongeacht de dag.
Bevrijdingsdag is dus een officiële feestdag, maar geen dag waarop iedereen vrij is. Dit verschilt namelijk per bedrijfstak en cao. Wie bijvoorbeeld voor de overheid of in het onderwijs werkt, is vrijwel altijd vrij op 5 mei. En zo zijn er meer bedrijfstakken waarin Bevrijdingsdag elk jaar een vrije dag is. In andere cao’s is Bevrijdingsdag slechts eens in de 5 jaar een vrije dag, dat is in 2025 ook het geval.
NSC-Kamerlid Diederik Boomsma betreurt het dat niet iedereen vrij is op bevrijdingsdag en wil er een vaste vrije dag van maken. Een meerderheid in de Kamer is het met hem eens.
"Ik vind dat dit soort verbindende tradities belangrijk zijn, vooral nu in een tijd van polarisatie en oorlog,” zegt Boomsma tegen deze site. "Vrijheid is iets dat we allemaal delen en waar we dankbaar voor mogen zijn. Door er een vrije dag van te maken, wordt het een nog feestelijkere gelegenheid die mensen samenbrengt.”
Daarom riep hij het kabinet vorig jaar op om jaarlijks op 5 mei samen te vieren. Minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken, NSC) schreef hierover aan de Tweede Kamer.
Het kabinet vindt het belangrijk dat op Bevrijdingsdag wordt stilgestaan bij vrijheid en democratie, en dat we met zijn allen vieren dat we in vrijheid leven. Maar heeft hier geen zeggenschap over. Die taak ligt bij de werkgevers, vertegenwoordigd door organisaties zoals VNO-NCW en MKB-Nederland. Zij kunnen ervoor zorgen dat dit in cao’s wordt vastgelegd.
Van Hijum roept de sociale partners daarom opnieuw op om 5 mei als jaarlijkse vrije dag onder de aandacht te blijven brengen bij de partijen die verantwoordelijk zijn voor de cao-onderhandelingen, in de hoop het zo toch geregeld te krijgen.
Werkgevers zijn er echter niet voor te porren. Als hun personeel een extra dag vrij is, dragen zij hiervoor de kosten. Organisaties zoals VNO-NCW en MKB Nederland staan wel open voor het idee om de vrije dag voor Tweede Pinksterdag eventueel in te ruilen voor Bevrijdingsdag. NSC’er Boomsma wil die discussie echter niet voeren. Hij vindt dat die vrije dag er hoe dan ook moet komen.
