Zou jij in een autovrije nieuwbouwwijk willen wonen?

Deze nieuwbouwwijk zal worden gebouwd tussen het Merwedekanaal en Park Transwijk, aan de zuidwestzijde van de stad Utrecht, en zal plaats bieden aan zo'n 12.000 mensen. Het aanbod omvat 1800 sociale huurwoningen, 1500 middenhuur- en betaalbare koopwoningen, en 2700 huur- en koopwoningen in de vrije sector, volgens de gemeente.

Hoewel de oppervlakte van de wijk relatief klein is, bestaat meer dan de helft van de openbare ruimte, daken en binnentuinen uit groen. Er zal ruimte zijn voor diverse planten en dieren, wateropvang en voorzieningen die hittestress helpen voorkomen.

Volgens de Utrechtse wethouder Eerenberg zijn autovrije en -luwe nieuwbouwwijken "de toekomst", meer steden zouden al interesse hebben getoond. Aan de rand van de wijk zullen parkeergarages worden gebouwd, die op loopafstand van de woningen liggen. "Wat je terugkrijgt voor dat kleine stukje lopen, is dat iedereen in een park woont. Heel veilig, rustig en schoon", zegt de wethouder.

Geograaf Josse de Voofd ziet plus maar ok minpunten. "Ik denk dat dit goed kan werken, maar alleen voor een specifieke doelgroep. Wanneer je in deze wijk woont en bijvoorbeeld in Den Haag werkt, neem je de tram of loop je of fiets je naar het station. Dan is dit een geweldige locatie en krijg je er veel voor terug. Het betekent meer ruimte voor voorzieningen die kunnen blijven bestaan, terwijl in buitenwijken vaak vereenzaming optreedt. Een autovrije wijk biedt veel voordelen", zegt De Voogd.

"Maar het is minder geschikt voor een andere groep. Veel mensen in Nederland werken op bedrijventerreinen of in distributiecentra, waar ze 's nachts moeten werken. Zij hebben een auto nodig om op hun werk te kunnen komen. Dit geldt ook voor medewerkers in de thuiszorg."

Hij denkt daarom dat er vooral mensen met 'kantoorbanen' in de wijk zullen wonen, waardoor Merwede mogelijk niet erg divers wordt. Een autovrije buurt heeft in Nederland de reputatie van een "GroenLinks-hobby", aldus De Voogd, maar in andere landen woont juist de rechtse elite graag in autovrije, groene gebieden. "Het is ook een culturele kwestie. In Nederland zijn we gewend om allemaal ons eigen huisje met parkeerplaats nabij te bezitten. In Spanje, daarentegen, heeft het bijvoorbeeld prestige om in een appartement in het stadscentrum te wonen. Daar is het zelfs niet mogelijk om voor de deur te parkeren."

'Auto wordt de uitzondering'
"Het is echt zo dat veel mensen minder gebruik moeten maken van de auto. De auto wordt de uitzondering", vervolgt Eerenberg. In Utrecht is dit goed haalbaar, omdat er veel openbaar vervoer beschikbaar is en de stad is ingericht voor fietsers.

Merwede, de naam van de nieuwe wijk in Utrecht, zal ook "aanzienlijk groot" worden, aldus Eerenberg. De eerste bewoners worden over ongeveer drie jaar verwacht, maar het project zal de komende vijftien jaar voortduren. In andere buurten waar al ervaring is opgedaan met autovrije of -luwe zones, blijkt dat mensen minder vaak gebruikmaken van de auto, zegt de wethouder. "Als je het aan de mensen vraagt, hebben ze ook meer geld over. Een auto is duur in gebruik."

Nooddiensten
Er worden ook uitzonderingen gemaakt voor bepaalde voertuigen in de wijk, legt Niet Glas, projectleider van Merwede, uit. "Omdat er geen auto’s geparkeerd staan, is er ruimte voor nooddiensten." Ook voor beroepen in de vaksector kunnen er uitzonderingen gelden. "De supermarkt, school, kinderopvang, terrasjes, enzovoorts, zijn dichtbij. Je kunt anders je auto in de garage ophalen of gebruikmaken van een deelauto", voegt Glas toe.

@eelcoeerenberg van @D66Utrecht gelooft dat de nieuwe autovrije wijk in Merwede Utrecht de toekomst heeft. Politicoloog @MarcelHanegraaff vreest dat het vooral progressieve, hoogopgeleide mensen zal aantrekken. 🎧 https://t.co/ZmEg4vFa5x pic.twitter.com/4JCaGdspFO

— NPO Radio 1 (@NPORadio1) February 27, 2025