Lespakket gefinancierd vanuit ‘collectieve erkenning’

anoniem_13062022065809

Het omstreden lespakket bij de controversiële film De Oost blijkt mede gefinancierd met subsidiegelden bedoeld voor onder andere de “collectieve erkenning van Indisch Nederland”. Dat blijkt uit antwoorden die demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis (VWS) onlangs aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.

De financiering is brisant, omdat de film en het lespakket zijn gepositioneerd binnen een gebrekkig geschiedkundig raamwerk, dat de geschiedenis en het leed van Indische Nederlanders zelfs ontkent. Binnen dit raamwerk is slechts oog voor Indonesisch slachtofferschap, terwijl het leed dat Indonesiërs tijdens de Bersiap aan (Indische) Nederlanders hebben berokkend is weggemoffeld. Leed dat bepalend was voor de identiteit van Indische Nederlanders, zo stelde ook wijlen historicus Herman Bussemaker niet zonder reden. De film vertelt in plaats daarvan een fictief verhaal, waarin net gedaan wordt alsof Nederland militairen naar voormalig Nederlands-Indië stuurde “om de Indonesische vrijheidsstrijd neer te slaan”. Dat de militairen in werkelijkheid de “rust en orde” moesten herstellen blijft daarmee volledig buiten beschouwing.

Hoe dit eenzijdige narratief op de geschiedenis bijdraagt aan de “collectieve erkenning van Indisch Nederland” is onduidelijk. Het lijkt eerder precies contraproductief. Toch is heeft het ministerie groen licht gegeven voor de financiering, omdat de staatssecretaris de projecten niet inhoudelijk zegt te mogen toetsten op de vraag of en hoe zij bijdragen aan de collectieve erkenning van Indisch Nederland. “Kenmerkend voor de subsidieregeling is dat het aan de gemeenschap zelf is om te bepalen wat bijdraagt aan de collectieve erkenning van Indisch Nederland en niet aan VWS. Dit brengt met zich mee dat de projecten niet uitgebreid inhoudelijk worden getoetst door VWS. Wel moeten projecten aan de voorwaarden van de regeling voldoen” aldus Blokhuis. Overigens is evenmin uitgewerkt wie of wat Indisch Nederland is en hoe het ministerie bepaalt of de aanvrager daartoe behoort.

Het eenzijdige karakter van de film en de Indonesische (financiële) betrokkenheid waren voor Federatie Indische Nederlanders (FIN) eerder al reden de Minister van Onderwijs op te roepen om het lespakket te schrappen. Tot nog toe zonder resultaat. Wel heeft de Minister van Defensie, Ank Bijleveld (CDA), inmiddels toegezegd zich in te zullen spannen om, in overleg met de Minister van Onderwijs, het complete verhaal te laten zien. Blokhuis (CU) lijkt daarentegen minder problemen te zien in feitenvrij onderwijs. Als het aan hem ligt kan het lespakket gewoon in ongewijzigde vorm worden ingezet op middelbare scholen. Volgens Blokhuis staat het organisaties immers vrij om “educatief materiaal te ontwikkelen en aan te bieden aan scholen” en zijn scholen vrij “om hier gebruik van te maken”. FIN heeft inmiddels de Inspectie voor Onderwijs ingeschakeld.