Boete na diefstal beeld: 'We wilden de geesten van onze onthoofde voorouders rust geven’

Jippie

De politierechter veroordeelt vijf personen uit Frankrijk en België voor het stelen van een beeld uit het Afrika Museum in Berg en Dal. Zij namen het beeldje naar eigen zeggen mee als politieke actie. De groep krijgt een geldboete van 250 euro. De woordvoerder van de actiegroep - een 42-jarige Fransman - krijgt ook een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden. De vier anderen krijgen een voorwaardelijke gevangenisstraf van een maand. Allen krijgen een locatieverbod van drie jaar opgelegd voor het Afrika Museum en nog drie andere Nederlandse musea waarin Afrikaanse kunst tentoongesteld wordt.

Op 10 september 2020 kwamen de vijf personen vanuit Brussel naar het museum in Berg en Dal. Volgens het vijftal waren ze daar voor een inventarisatie van de kunst. De vijf waren een aantal uur in het museum. Naar eigen zeggen ontstond het idee om een beeld mee te nemen spontaan. De hele actie is gefilmd. Hun doel was om met de actie nationaal en internationaal aandacht te vragen voor de misstanden die in het verleden zijn begaan door de kolonisatoren van Afrika, waaronder Nederland. Ook wilde groep aandacht vragen voor uit Afrika door kolonisatoren geroofde kunstvoorwerpen zodat deze kunnen worden teruggegeven aan de volkeren aan wie deze kunst volgens de vijf werkelijk toebehoort. De groep is door politie nog voor het museum aangehouden. De hele actie – van het wegnemen van het beeld tot de aanhouding – heeft ongeveer een kwartier in beslag genomen. Het beeld staat inmiddels weer in het museum.

Symbolische ronde
Het beeld is volgens de groep een rustplaats voor de geesten van hun voorouders. De 42-jarige Fransman gaf op zitting aan dat hij en de rest van de groep een symbolische ronde met het beeld wilden lopen om de geesten in het beeldje te bevrijden. De actie had volgens de Fransman moeten eindigen met het terugplaatsen van het beeld in het museum.

Diefstal kwetsbaar historisch beeld
De officier van justitie gaf aan dat de diefstal van een kwetsbaar, historisch en duur beeld een ernstig vergrijp is. Voor de 42-jarige man uit Frankrijk eiste de officier een geldboete van 2.500 euro en twee maanden voorwaardelijke gevangenisstraf met een proeftijd van twee jaar. Voor de vier anderen eiste de officier een geldboete van duizend euro, een voorwaardelijke gevangenisstraf van een maand met een proeftijd van twee jaar.

Diefstal volgens het Nederlands Strafrecht
De politierechter is van oordeel dat het wegnemen van het beeld door verdachten volgens het Nederlandse strafrecht een diefstal oplevert, ook al is aannemelijk dat het de bedoeling was dat het beeld uiteindelijk weer bij het museum terecht zou komen. Door met het beeld het museum uit te lopen hebben zij het volledig aan de heerschappij van het museum onttrokken. En hoezeer het doel van de groep – aandacht vragen voor de zwarte bladzijden uit het koloniale verleden, waarvan roofkunst er een is – op zichzelf bezien begrijpelijk is: dit doel rechtvaardigt niet het wegnemen van een kunstvoorwerp uit een museum. De groep had op een andere, niet met de wet strijdige manier aandacht voor hun zaak kunnen en moeten vragen, bijvoorbeeld door demonstratie, indiening van claims of door het aangaan van de dialoog. Daar staat ook dit museum uitdrukkelijk voor open.

Voorwaardelijke gevangenisstraf
Ieder van de groep krijgt een geldboete van 250 euro om daarmee tot uitdrukking te brengen dat de leden van de groep strafrechtelijk over de schreef zijn gegaan. Dat is fors lager dan de eis van de officier van justitie. De politierechter houdt er rekening mee dat het de bedoeling van de groep was dat het beeld uiteindelijk weer bij het museum terecht zou komen, gelet op het doel van de actie om aandacht voor hun zaak te vragen. Om te voorkomen dat de groep weer tot dit soort acties overgaat, legt de rechter aan de 42-jarige Fransman als leider van de groep een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden op met een proeftijd van twee jaar en aan de overige vier een voorwaardelijke gevangenisstraf van een maand, met een proeftijd van twee jaar.

Locatieverbod
Zoals door de officier is geëist legt de politierechter aan de gehele groep een locatieverbod van drie jaar op voor de publieke ruimte van het Tropenmuseum in Amsterdam, Museum Volkenkunde in Leiden, Het Wereldmuseum in Rotterdam en Het Afrika Museum in Berg en Dal. Houden zij zich niet aan het locatieverbod dan moeten zij per overtreding één week de cel in. Dit verbod gaat direct in.