NVWA zet 17-jarigen in bij leeftijdsgrenscontroles tabaksverkoop
De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) gaat vanaf januari 2020 17-jarige testkopers inzetten bij de handhaving van de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak. De testkopers proberen bij supermarkten, tankstations, tabaksspeciaalzaken, horecabedrijven en kleinere verkooppunten (kiosken, belwinkels en avondwinkels) tabaksproducten te kopen. Een toezichthouder van de NVWA observeert de aankoop en legt aan de verkoper een maatregel op als het de testkoper lukt om tabak te kopen.
De NVWA heeft de nieuwe inspectiemethode met 17-jarige testkopers in 2019 getest bij 516 verkooppunten van tabak. Slechts 41% van de verkopers controleerde op de goede manier de leeftijd en weigerde dus tabak te verkopen. Supermarkten leefden de regels het beste na (73% van de testaankopen geweigerd). Bij horecabedrijven en dan vooral bij cafetaria’s was het voor de testkopers het makkelijkst om aan tabak te komen (naleving 26%).
Roken is zeer schadelijk voor de gezondheid. Om te voorkomen dat jongeren starten met roken mogen er geen tabaksproducten, dampwaren en kruidenrookproducten verkocht worden aan jongeren onder de 18 jaar. Ondernemers moeten voordat zij deze producten verkopen daarom vaststellen of degene die het product koopt onmiskenbaar ouder is dan 18 jaar. Als de koper niet onmiskenbaar 18 jaar of ouder is, moet de verkoper de leeftijd vaststellen aan de hand van een geldig identiteitsbewijs zoals een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs.
Het toezicht op de leeftijdsgrens voor tabak wordt tot op heden gedaan door meerderjarige toezichthouders die onopvallend observeren of ondernemers de controle op de leeftijdsgrens correct naleven. Dit is een tijdrovende inspectiemethode omdat dit alleen werkt als er op het moment van inspecteren toevallig een jongere tabak probeert te kopen.
Onderzoek verkoopbonussen tabaksspeciaalzaken
De NVWA heeft in 2019 ook onderzoek gedaan naar verboden vergoedingen van tabaksfabrikanten aan tabaksspeciaalzaken. De 10 tabaksspeciaalzaken die door de NVWA zijn onderzocht hadden in totaal 69 samenwerkingsovereenkomsten met in totaal 19 verschillende fabrikanten afgesloten. Het merendeel van deze overeenkomsten bevatte onrechtmatige afspraken over vergoedingen die tot doel hebben de verkoop te bevorderen. Fabrikanten kunnen via deze vergoedingen invloed uitoefenen op de promotie en zichtbaarheid van hun producten in tabaksspeciaalzaken. De vergoedingen variëren van een paar honderd euro’s tot duizenden euro’s per overeenkomst per jaar.
De NVWA treedt op tegen fabrikanten die contracten over onrechtmatige vergoedingen afsluiten. Ook blijft de NVWA onderzoek doen naar onrechtmatige vergoedingen, ook in andere sectoren.