Tophockey in Afrika: 36 uur met de bus, 17-1 verliezen

Sven van der Most is net terug van een unieke reis in Afrika. De coach bij hockeyclub MEP uit Boxtel en de JA1 van Oranje-Rood begeleidde de nationale elftallen van Namibië, ten noorden van Zuid-Afrika, tijdens de FIH Hockey Series Open in Bulawayo, Zimbabwe. Van der Most maakte in een korte periode kennis met de hockeycultuur in Afrika: van schoenen ontsmetten tot tientallen uren reizen door de savannes. Als tijdelijk bondscoach van de Namibische mannen maakte hij van alles mee.

Ruim 36 uur duurde de busreis met het team vanuit de hoofdstad Windhoek naar Bulawayo, waar in eerste instantie werd gehoopt op een reis van een dag. Volgens Van der Most ging de reis namelijk niet zonder problemen. Een kleine opsomming: ‘We zouden om drie uur ‘s nachts vertrekken, maar de busmaatschappij had zich vergist in ‘a.m.’ en ‘p.m.’ waardoor de bus pas twaalf uur later op zou komen dagen’, vertelt hij. ‘Dus wij gingen terug naar onze slaapplekken, maar toen bleek de bus alsnog te kunnen vertrekken, hetzij 2,5 uur later. Daarnaast bleken we halverwege de rit verkeerd te zijn gereden. De luxe bus blijkt alles te bezitten behalve navigatie’, lacht de Nederlandse coach achteraf. Het was slechts het begin van de problemen onderweg voor hem.

De bus in kwestie was onderweg naar de FIH Hockey Series Open, een onderdeel van het olympisch kwalificatietoernooi voor Tokio in 2020. Een evenement dat ruim van tevoren op de planning stond, maar pas twee weken voor zijn reis naar Namibië werd Van der Most gevraagd om zowel de mannen als de vrouwen van het nationale elftal door middel van enkele cursussen voor te bereiden op het betreffende toernooi. Daarnaast moest hij zijn kennis doorgeven aan de beste hockeyers van het land in de geest van ‘Olympic solidarity’ van de FIH. De korte voorbereiding, vol met inentingen en andere zaken, resulteerde in een unieke ervaring die Van der Most iedere coach met ambities zou aanraden.

‘Daarbij vroegen ze ook of ik tijdelijk de bondscoach van het mannenelftal wilde zijn’, voegt de coach toe, die eerder bij de overkoepelende wereldhockeyfederatie een speciaal coachingsdiploma behaalde. ‘Ik was eigenlijk verbaasd dat ze mij als bondscoach wilden, aangezien het alleen om begeleiding achter de schermen zou gaan, maar ze hadden nog echt een coach nodig. Er zit ook zeker potentie in de groep. Momenteel zijn Zuid-Afrika en Egypte de kanonnen van hockeyend Afrika, maar Namibië kan zich daar ooit een keer bij voegen. Het nationale vrouwenelftal behoort nu al tot een van de sterkere landen van het continent.’ De Namibische mannen bezetten momenteel de 74e positie (van de 91) op de wereldranglijst van de FIH. Onder leiding van Van der Most speelde het Afrikaanse land tegen Zambia, Egypte en thuisland Zimbabwe om nog kans te maken op de Olympische Spelen.

Schoenen ontsmetten en de ‘X-ray woman’
In totaal reisde Van der Most ruim honderd uur, maar de reis naar Zimbabwe maakte de diepste indrukken. Na een busrit van achttien uur konden de selecties ergens halverwege, nabij Francistown in Botswana, even bijslapen. Met ongeveer vier uur slaap vervolgden zij later de reis naar Bulawayo, waarbij de groep diverse malen langs controleposten moest, ieder met een eigen werkwijze.

Van der Most: ‘Op de grens tussen Botswana en Zimbabwe moesten we in een lange rij gaan staan voor paspoortcontrole, met aan het einde een soort generaal die alles controleerde. Uiteindelijk konden we pas 45 minuten later ons paspoort laten zien. De buschauffeur volgde iets later, althans, een uur later… De bijrijder van de bus bleek geen stempel te hebben gekregen in zijn paspoort bij aankomst in Botswana, maar hij kon bijna twee uur later alsnog mee.’

Niet veel later stond de volgende controle alweer op de planning. ‘Diverse bussen werden gestript en gecontroleerd’, legt hij uit. ‘Zal dit ook met ons gebeuren, een sportteam met weinig baggage? Toch moesten we de bus uit en alles eruit halen, waarna de ‘X-ray woman’ de baggage kwam controleren. Ze scande onze spullen met haar ogen en alles mocht weer terug. Er is dus nog geen minuut serieus naar gekeken, maar we konden door.’

Na een anderhalve dag reizen en het ondergaan van meerdere controles kwamen de twee teams van Namibië aan in Bulawayo. Op de heenweg maakte Van der Most kennis met diverse gebruiken die in Nederland niet als normaal ervaren worden. Zo moesten onderweg enkele douaniers contant worden betaald om de grens te passeren en werden de schoenen van alle inzittenden ontsmet, ter bescherming van de dieren. Hetzelfde proces was verplicht voor de bus, die door een soort bak met water moest om de banden te ontsmetten.

17-1 nederlaag als welkomstcadeau
Maar de setting maakte veel goed voor Van der Most: gnoe’s, zebra’s en olifanten passeerden allemaal de revue en het hockeystadion in Bulawayo had zijn charmes. ‘Het was een mooi, maar oud complex’, vervolgt de Nederlander. ‘Je rook en proefde de historie’. Na het beleggen van één training mocht het nationale elftal van Namibië aantreden tegen het veel sterker geachte Egypte, de nummer twintig van de wereldranglijst. Het werd een ruime nederlaag voor Van der Most en zijn mannen, 17-1 maar liefst. ‘Deze wedstrijd zal niet snel vergeten worden’, vertelt hij. ‘Het was een zware en harde les dat we een aantal zaken toch echt moesten verbeteren. Uiteindelijk had ik een lijstje met misschien wel honderd verbeterpunten, maar ik stuurde ze vooral op individuele verantwoordelijkheid op het veld.’

Zijn team wist echter snel de knop om te zetten na de monsternederlaag op de vrijdagavond. Een dag later tegen buurland Zambia werd tot tweemaal toe een achterstand weggewerkt door Namibië (4-4). Een prachtige vooruitgang met het oog op de laatste wedstrijd tegen thuisland Zimbabwe, aldus de coach van MEP Heren 1 en Oranje-Rood JA1, tevens ook technisch manager bij de Eindhovense club. Het team van Van der Most kwam in eerste instantie op een 2-1 voorsprong, incasseerde twee doelpunten, maar wist in de laatste minuut de 3-3 te maken. Genoeg was het helaas niet voor kwalificatie voor de volgende ronde. De dames van Namibië wisten zich overigens wel te plaatsen voor de volgende ronde van het kwalificatietoernooi, dat ergens in juni zal plaatsvinden.

Hockey in Afrika moet nog flink groeien
Er is dan ook nog een lange weg te gaan voor landen als Namibië om te groeien als hockeyland, en ook voor Afrika in zijn geheel. Van der Most: ‘De ‘grote’ landen in Afrika hebben al moeite om aan te sluiten bij het grote mondiale podium, kijk maar naar Zuid-Afrika dit WK. Daarachter heb je een enorm gat, getuige de uitslag tegen Egypte, maar Namibië heeft echt veel potentie. Ik was verbaasd over de goeie en mooie infrastructuur, er ligt een aantal schitterende semi-watervelden en er zijn voldoende actieve hockeyspelers. Het leeft enorm. Je zou het niet zeggen, maar Namibië is een zaalhockeyland. Dat is vele malen groter dan het veldhockey momenteel.’

Of het bij een eenmalig bezoek aan Namibië blijft durft de Nederlandse coach niet te zeggen. ‘Ze hebben zelf aangegeven mij graag terug te zien’, legt hij uit. ‘Het lijkt me zeker leuk, maar uiteindelijk moet het in de agenda passen. Deze keer heb ik heel veel medewerking ervaren van Oranje-Rood en MEP, waar ik heel dankbaar voor ben. Ik voorzie dat ik daar nog wel cursussen ga geven. Voor een daadwerkelijk bondscoachschap moet je naar mijn mening iets vaker daar aanwezig zijn.’

Van der Most spoort ambitieuze jonge coaches ook zeker aan om zulke uitdagingen aan te gaan. ‘Het was een waanzinnige hockeyreis’, stelt de coach, die voorheen onder meer de nationale elftallen van Litouwen begeleidde. ‘Het reizen en de voorbereiding kostten veel moeite, maar alle moeite is het zeker waard. Binnen het coachingsprogramma van de FIH krijg je veel mogelijkheden om te groeien. Een maand geleden kwam deze uitdaging pas op mijn pad, maar nu heb ik een prachtig avontuur achter de rug.’