EK88: Nederland Europees kampioen na 2-0 tegen Sovjet-Unie

Maarten (rubbereend)

Doordat we het EK voetbal in Frankrijk moeten missen na een dramatische kwalificatie blikken we deze weken op FOK! terug op het mooie EK van 1988. We volgen de loop van het toernooi precies zoals het 28 jaar geleden ging.

Vandaag, 25 juni zal de geschiedenis in gaan als één van de belangrijkste data voor het Nederlandse voetbal. In het Olympia Stadion in München mocht Oranje vandaag aantreden tegen de Sovjet-Unie in de finale van het EK voetbal.

Voor de derde keer in de geschiedenis stond het Nederlands elftal in de finale van een groot eindtoernooi. In 1974 ontmoette het destijds, ook in het Olympia Stadion, gastland West-Duitsland tijdens het WK voetbal. Na een toernooi waarin de mannen in oranje de wereld versteld hadden doen staan van het Totaalvoetbal moest de ploeg van bondscoach Rinus Michels destijds met 2-1 het onderspit delven. Een pijnlijke wond die enkele dagen geleden verzacht werd door het verslaan van West-Duitsland in de halve finale in Hamburg.

Op de datum af precies tien jaar eerder stond het Nederlands elftal in Argentinië wederom in de finale van het WK, deze keer was het wederom het gastland die de Nederlandse ploeg te slim af was. Alhoewel Rob Rensenbrink vlak voor tijd vlakbij de winnende treffer was trokken de Argentijnen na de verlenging met 3-1 aan het langste eind.

Vanmiddag ontmoette het team van Michels, net als in de openingswedstrijd, de Sovjet-Unie. De sterke en stabiele ploeg van bondscoach Valeri Lobanovski had het hele toernooi al getoond dat het als een machine functioneerde. De Sovjets wonnen dit toernooi drie van de vier wedstrijden, alleen tegen Ierland had de stugge ploeg het moeilijk en nam het met een gelijkspel genoegen.

Gotsmanov en Vanenburg in duel (Pro Shots / Ton den Haan)
Gotsmanov en Vanenburg in duel (Pro Shots / Ton den Haan)

Naar aanleiding van de verloren eerste wedstrijd paste Michels zijn tactiek aan, niet langer was de aanval de eerste prioriteit. Oranje zou in de aanvangsfase tempo matigen om niet op te branden en de Sovjet-ploeg te laten komen. Deze opzet resulteerde in een eerste half uur waarin de Sovjet-Unie het beste van het spel had maar de Oost-Europeanen konden slechts enkele kansjes afdwingen, waarvan er geen één achter doelman Hans van Breukelen verdween.

In de 32e minuut zette het Nederlands elftal voor het eerst echt door en gaf meer druk op de tegenstander. Een corner van Oranje werd uitverdedigd maar kwam aan de zijkant van het veld terecht bij Erwin Koeman die de bal in het strafschopgebied op het hoofd van Marco van Basten legde. De Utrechtenaar kopte de bal door naar de vrijstaande Ruud Gullit die niet aarzelde en zijn eerste doelpunt van het EK hard in het doel kopte. Het Olympia Stadion, waar zeker 35.000 Nederlandse supporters een kaartje hadden voor weten te bemachtigen, ontplofte.

Daarna ging de kwaliteit van de wedstrijd flink omhoog, de Sovjets zetten aan op zoek naar de gelijkmaker en met de ruimte die dit aan het Nederlands elftal bood konden de Nederlanders ook meer aanvallen opzetten.

In het begin van de tweede helft vergrootte Oranje de voorsprong op een fenomenale wijze dankzij de ster van het toernooi, Van Basten. Arnold Mühren, de stille kracht van het Nederlands elftal, zag de spits vrijlopen en gaf de bal diagonaal naar de andere kant van het strafschopgebied. San Marco nam de bal zonder te aarzelen op de pantoffel en met een prachtig schot over Rinar Dasaev zette hij de 2-0 op het scorebord. Het commentaar van Theo Reitsma zal voor altijd in ons geheugen blijven: "Goed. Ooh wat een goal! Wat een schitterend doelpunt zeg. Ja, niet te geloven zoals ie die bal uit de lucht oppakt in die hoek daar. Niet te geloven... Wat een weergaloos doelpunt!"

Van Breukelen stopt de strafschop (Pro Shots / Ton den Haan)
Van Breukelen stopt de strafschop (Pro Shots / Ton den Haan)

Vijf minuten later leken de Sovjets terug in de wedstrijd te komen nadat keeper Hans van Breukelen een domme overtreding maakte op Sergei Gotsmanov op een totaal ongevaarlijke plaats. Toen Igor Belanov aanstalte maakte de pingel te nemen maakte de Nederlandse doelman al een teken met zijn vinger dat hij wist waar de bal zou komen. Dankzij het legendarische boekje van Reker, trainer Jan Reker hield in die tijd een administratie bij van de vaste hoeken van de penaltynemers, zat de doelman precies goed.

Hierna speelde het Nederlands elftal het duel soeverein uit, de ploeg van Michels kwam nauwelijks meer in de problemen. Op de tribunes, buiten het stadion en in heel Nederland begon het volksfeest alvast. Nadat scheidsrechter Michel Vautrot, die geen sterke wedstrijd floot, affloot kon het feest definitief losbarsten.

Bondscoach Michels op de schouders van de spelers (Pro Shots / Ton den Haan)
Bondscoach Michels op de schouders van de spelers (Pro Shots / Ton den Haan)

Michels werd op de schouders genomen en de spelers vierden een eerste feestje met de supporters. Nadat aanvoerder Gullit de beker uit handen van UEFA-voorzitter Jacques Georges mocht ontvangen werden even alle verloren finales vergeten. Deze nieuwe generatie spelers had zich bewezen en pakte de eerste grote prijs voor het Nederlands elftal. Dit zou een mooie basis kunnen zijn voor nog vele succesvolle toernooien de komende jaren.

Michels sprak na de wedstrijd met zijn vaste gevoel voor understatement: "U ziet hier een tevreden mens". Over de wedstrijd vertelde hij dat zijn strijdplan goed uitpakte. "Ons uitgangspunt is geweest de Russen in het begin een beetje te laten komen en Van Basten in elk geval ver voorin te houden om eventueel te kunnen terugslaan. Die tactiek is gelukt dankzij de topprestatie van Marco, van Gullit en van nog een aantal andere spelers." Aldus De Generaal die hiermee de vieze smaak van de verloren WK-finale in 1974 wegspoelde..

De ster van het toernooi, Van Basten, met de beker (Pro Shots / Ton den Haan)
De ster van het toernooi, Van Basten, met de beker (Pro Shots / Ton den Haan)

Enkele hoogtepunten uit de finale (Bron: YouTube/UEFA.tv)