VVD wil toezicht geheime diensten op de schop nemen

De VVD wil dat het toezicht op de Nederlandse inlichtingendiensten op de schop gaat. De liberalen willen daarvoor de komende tijd twee modellen onder de loep nemen. Dat zei VVD-Kamerlid Klaas Dijkhoff woensdag tijdens een debat over de afluisterpraktijken van de Amerikaanse veiligheidsdienst NSA en de Nederlandse rol daarin.

Zijn voorstel spitst zich zich toe op de rol van de Commissie voor de Inlichtingen en Veiligheidsdiensten (CIVD), de zogenoemde commissie-Stiekem. Daarin worden fractievoorzitters bijgepraat over de geheime diensten. Dat heeft volgens Dijkhoff als groot nadeel dat de Tweede Kamer soms niet weet of ze is geïnformeerd. De fractievoorzitters mogen namelijk niets uit de commissie naar buiten brengen.

Dat moet wat de VVD anders en daarvoor ziet het Kamerlid twee opties. "Als je het huidige hybride model wil handhaven, dan moet je de ondersteuning versterken zodat de CIVD naast informatie ontvangen ook gedegen parlementaire controle kan uitoefenen op haar deel." Want dat is nu een van de grote problemen: het werk van de geheime diensten kan nu vaak niet worden getoetst door de Kamer.

In de tweede variant wordt een heel nieuwe commissie-Stiekem opgetuigd. "Je zou dan een nieuwe CIVD krijgen die zowel een besloten als een openbaar deel kent met dezelfde woordvoerders." In deze variant vaardigen de fracties allemaal een woordvoerder af die al het werk voor zijn rekening neemt. Dijkhoff verwacht dat fracties in deze variant de beter ingevoerde specialisten zullen afvaardigen.

De Tweede Kamer debatteert dinsdag met minister van Binnenlandse Zaken Ronald Plasterk (PvdA) en minister van Defensie Jeanine Hennis (VVD) over de afluisterpraktijken van de NSA en de Nederlandse rol daarin. Het debat spitst zich vooral toe op de controle op de veiligheidsdiensten. In de Kamer bestaan ook nog veel vragen over de discutabele verzamelwoede van de Amerikaanse inlichtingendienst NSA, die aan het licht kwam door klokkenluider Edward Snowden. De bewindspersonen gaan in de vond ingaan op de vragen vanuit de Kamer.