'Goede doelen controleren niet of ze wat bereiken'

Zeker de helft van de goede doelenorganisaties controleert niet goed wat ze met hun werk bereiken. Dat concludeert econoom Kellie Liket, die de komende week promoveert aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam, schrijft het Nederlands Dagblad.

Goede doelen zijn volgens Liket doodsbang het verwijt te krijgen dat er te veel geld aan de strijkstok blijft hangen. Daarom is het voor de organisaties niet aantrekkelijk te investeren in relatief dure evaluaties. Hoe beter (en dus duurder) een evaluatie wordt uitgevoerd, hoe groter de kans dat wordt aangetoond dat het beoogde doel van de gegeven hulp niet wordt bereikt.

Nieuwsbrieven en jaarverslagen waarin goede doelen vertellen wat ze met het donateursgeld hebben gedaan, geven volgens de econoom weinig inzicht. "Goede doelen vertellen graag anekdotes: ze tonen een plaatje van een meisje in Afrika en vertellen hoe haar leven fantastisch is verbeterd. Of ze vertellen dat ze vijftig scholen hebben gebouwd, maar op basis van dat soort informatie kun je nog niet zeggen wat de werkelijke gevolgen zijn voor de mensen die daar wonen."

Als het doel bijvoorbeeld is om kinderen een betere toekomst te geven, kan niet uit een simpele meting van het aantal gebouwde scholen worden geconcludeerd dat het doel is bereikt. "Want misschien staan die scholen wel leeg of leren de kinderen niks, of leren de kinderen wel veel, maar kunnen ze daar vervolgens niks mee in hun leven", zegt Liket. "Zulke informatie heb je wel nodig om de werkelijke impact van goede doelen te kunnen beoordelen. Daar kijken organisaties ontzettend weinig naar."

Omdat donateurs vaak al genoegen nemen met een plaatje van 'blije kindertjes' zou er voor de hulporganisaties geen prikkel zijn om diepgravender te evalueren of het geld wel echt goed is besteed. "Als je niet eens bijhoudt wat je als instelling bereikt, waar ben je dan mee bezig?" Volgens Liket mag wel meer geld aan de strijkstok blijven hangen als dat geld wordt besteed om duidelijk te krijgen wat de effecten van projecten zijn.

Hulporganisaties en donateurs houden elkaar volgens de econoom in een houdgreep. Donateurs willen zo laag mogelijke kosten en goede doelen zouden daarop sturen. "Want anders is er wel een ander goed doel dat tegen lagere kosten projecten organiseert."