FOK!toen: Star-Spangled Banner (2)
Gisteren kon je in FOK!toen het eerste deel lezen over The Star Spangled Banner, het volkslied van de VS. Dat stuk kun je hier lezen (en da's aangeraden, want we gaan gewoon weer verder waar we gisteren gebleven waren). We schrijven 1812, oorlog tussen de VS en het VK:
Het Witte Huis na de Britse aanval in augustus 1814. Klik op de afbeeldingen voor een groter exemplaar.
Oorlog van 1812: Washington vernietigd
De oorlog zelf was een conflict dat zich 32 maanden voortsleepte van Canada tot New Orleans. (Bij de slag om New Orleans zou generaal Andrew Jackson zich bewijzen door de Britten in de pan te hakken. De latere president werd onlangs in FOK!toen beschreven.) De oorlog eindigde zonder duidelijke winnaar en zonder verlegde grenzen of andere voorwaarden.
Wel waren inmiddels 5000 man gestorven en lag Washington in puin: het Witte Huis en Capitool waren in augustus 1814 in de fik gestoken door hordes boze Engelsen. Het was de eerste en de laatste keer ooit dat de kersverse Amerikaanse hoofdstad in puin gelegd werd. En je verzint het niet: de Britse achteradmiraal die hiervoor verantwoordelijk was heette van achteren Cockburn.
Het (nog niet voltooide) Capitool na de Oorlog van 1812
De allergrootste vlag ooit wapperde fier
Fort McHenry was een jaar of 20 eerder gebouwd als gebastioneerd fort om de haven van Baltimore te beschermen. George Armistead, de commandant van het fort, besloot in de oorlog dat als Britten ook zijn fort kwamen innemen, ze de Amerikaanse vlag van vele kilometers afstand zouden moeten kunnen zien. Dus vroeg hij de lokale vlaggenmaker Mary Young Pickersgill om de op dat moment allergrootste Amerikaanse vlag ooit te maken:
Stukjes van de vlag uit 1814 werden nadien verkocht als souvenirs. Wat er overbleef zie je hier (met op de achtergrond de oorspronkelijke grootte). Foto uit 1964.
Er werd liefst $405,90 aan overheidsgeld aan uitgegeven, destijds een klein fortuin, maar de vlag voldeed aan de eisen van Armistead: “Een vlag zó groot dat de Britten geen enkel probleem zouden hebben om 'm van een grote afstand al te zien.” De vlag mat oorspronkelijk 9 bij 13 meter.
Destijds waren er 15 staten in de VS (tegenover 50 nu), dus had de vlag 15 strepen en 15 sterren. Het was de enige vlag in de VS-geschiedenis die 15 strepen had: de eerdere en latere vlaggen hadden 13 strepen (voor het aantal staten waarmee de VS begonnen) en een x-aantal sterren, met x=het aantal staten op dat moment.
De 15 sterren/15 strepen-vlag is bekend komen te staan als dé Star-Spangled Banner – jawel, de vlag op basis waarvan het volkslied uiteindelijk geschreven werd. In 2011 werd nog een vijf bij twaalf centimeter metend rood-wit snippertje van de vlag geveild voor bijna 40.000 dollar.
Foto uit 1873: de Star-Spangled Banner
De Slag om Baltimore, september 1814
De Britten hadden zich tijdens de oorlog eerst gefocust op het Europese strijdtheater, maar zonden naar mate de Amerikanen steeds meer weerstand boden ook steeds meer schepen en troepen. Nog geen maand eerder werd nota bene de hoofdstad in de as gelegd, dus de angst zat er onder Amerikanen goed in. Tegelijkertijd leefde de geuzenleus 'liever dood dan Brits!' sterker dan ooit tevoren.
In de nacht van 12 op 13 september 1814 was het zo ver: een flink deel van de Britse vloot stoomde af op Baltimore, Maryland om die stad eens een lesje te leren door het fort te vernietigen en de stad terug te veroveren voor het Britse Rijk. De gigantische vlag werd gehesen zodra de geruchten gonsden van een Britse aanval en was voor de Britten én inwoners van Baltimore het teken van wie er aan het winnen was: zolang de vlag er hing, was Baltimore in Amerikaanse handen.
Fort McHenry tegenwoordig
De Engelse wapens: splinternieuwe raketten
Toen de Britten rond 1800 het Koninkrijk van Mysore (in huidig Zuid-India) aanvielen, kregen ze Indiase raketten over zich heen. Deze Mysorese raketten waren de eerste ijzeren projectielen die behalve kruit ter aandrijving ook een bom in de kop zelf hadden zitten. De Britten namen er een paar mee naar huis en ontwikkelden vanaf 1801 eigen versies van de raketten.
De ijzeren punt van een Congreveraket
In 1805 werden de raketten voor het eerst gebruikt en kregen ze de naam mee van de ontwikkelaar, Congreveraketten. Speciale Rocketeer Brigades werden opgericht om de raketten vanaf elk belangrijk schip te kunnen afvuren, hetgeen de Britten dan ook gretig deden in oorlogen de komende 30 jaar.
De raketten hadden een neus van metaal met kruit voor een bom én aandrijving erin en zaten vast aan een stok voor de stabiliteit. Het idee was dat de bom af zou gaan bij het inslaan, maar vaak ontploften de raketten al in de lucht. Omdat de wapens niet bepaald nauwkeurig waren werden de rakettenregens vooral ingezet als afschrikking.
Diverse soorten Congreveraketten
Ze konden ook worden volgestopt met bijvoorbeeld brandbommateriaal en er waren varianten die bij ontploffing ijzeren kogels lanceerden richting de vijand (genoemd naar de man die die variant uitvond, generaalmajoor Henry Shrapnel). Het bereik van de Congreveraketten was drie kilometer, afhankelijk van de hoek waarmee ze werden afgeschoten. De lichtste variant woog maar 1,5 kilo, de zwaarste ooit gemaakt was een gevaarte van 140 kilo.
Dichter en onderhandelaar Francis Scott Key anno 1825
De dichter: gedwongen op Britse schepen te blijven
Advocaat, schrijver en amateurdichter Francis Scott Key was naar de vloot Britse schepen in de buurt van Baltimore gestuurd om bij achteradmiraal Cockburn en de andere Britse officieren te smeken om een gevangenenruil. De 19 Britse oorlogsschepen hadden heel wat Amerikanen aan boord als gevangenen en andersom hielden de Amerikanen honderden Britten gegijzeld.
Een deal kon echter niet worden gemaakt en de Amerikaanse delegatie mocht ook niet meer terug naar het vasteland, omdat ze door hun bezoek teveel afwisten van de Britse troepensterkte en aanvalsplannen. Key werd gedwongen om het heftige bombardement op Fort McHenry in de binnenstad van Baltimore, vanaf de Britse schepen zelf te bekijken.
De geboorteplaats van Francis Scott Key in Maryland
De aanval zelf: een barrage van 25 uur
Toen de eerste Britse masten rond zes uur 's ochtends op 13 september 1814 aan de Baltimorese horizon verschenen regende het pijpenstelen en hing er een mistige nevel boven de baai. Verschillende Amerikaanse handelsschepen waren tot zinken gebracht om het de Britten te bemoeilijken in de buurt van het fort te komen.
Op tientallen meters hoogte wapperde de Star-Spangled Banner fier: om precies te zijn de iets kleinere variant die robuuster was dan z'n grote broer en daarom ook de Storm Flag genoemd werd.
25 uur lang. Een volle dag en nacht gingen voorbij en de 19 Britse schepen vuurden werkelijk alles wat ze in huis hadden af op het fort. Door de duisternis der nacht, mist, kruitdampen en het gieten van de onophoudelijke regen heen, was de enige manier voor Amerikaanse burgers in de wijde omgeving om te weten wie er het fort in handen had, eenvoudigweg naar boven kijken.
Britse vloot vuurt Congreveraketten af
And the rockets' red glare, the bombs bursting in air
Door het gebulder van kanonnen heen, het constante fluiten van door de lucht zoevende raketten, het paniekerige geschreeuw, het oorverdovende lawaai van exploderende bommen en inslaande raketten en kanonskogels, wapperde de vlag nog altijd – gehavend, zeiknat geregend, smerig van rondvliegend kruit en zwart van de rookwolken van brandende gebouwen.
Gave proof through the night that our flag was still there
Elke keer als er een bom ontplofte of raket insloeg was de gitzwarte lucht weer even hel verlicht en kon de vlag gezien worden. Elke lichtflits een teken van Britse agressie, maar tegelijkertijd een bevestiging dat de Amerikanen zich niet gewonnen hadden gegeven.
Fort McHenry onder vuur op 13/14-9-1814
O say does that star-spangled banner yet wave,
Toen in het vroege ochtendgloren van 14 september de Britse munitie op was en het fort nog steeds niet ingenomen kon worden, dropen de Britten af. Ook pogingen om een invasie op land te bewerkstelligen faalden schromelijk: de Britse commandant werd daarbij gedood.
De zegevierende Amerikanen keken dankbaar omhoog naar die tientallen meters hoge vlaggenmast en zagen dat de vlag -en daarmee Baltimore én Amerika- had gewonnen. Gehavend, vies, nat, maar hij hing er nog.
O'er the land of the free and the home of the brave?
Toen dichter Key door de Britten werd vrijgelaten na de slag, was de regen gestopt en de grotere broer van de Storm Flag alweer gehesen. Op 16 september had hij zijn gedicht 'Defence of Fort M'Henry' af en vier dagen later werd het voor het eerst gedrukt:
Een van de twee nog overgebleven pamfletten van de eerste druk (20-9-1814)
Mede omdat de wijs destijds al bekend was van het bekende Britse drinklied 'The Anacreontic Song' sloeg de Star-Spangled Banner meteen aan. In de eeuw erna werd het steeds vaker als volkslied gebruikt bij officiële gelegenheden en uiteindelijk werd het in 1931 door president Hoover in de wet vastgelegd als officieel volkslied.
Enkele maanden later, in 1815, werd met het tekenen van de Europese vrede tussen Napoleontisch Frankrijk en de rest van Europa ook de oorlog tussen de Britten en Amerikanen beëindigd. De Britten hebben daarna nooit meer oorlog gevoerd tegen hun oude kolonie en de Amerikaanse onafhankelijkheid was eindelijk onomstotelijk een feit.
'To Anacreon in Heaven', het 18e-eeuwse Britse drinklied dat wel wat wegheeft van 'Zie, Ginds Komt de Stoomboot' en op de wijs waarvan 'Defence of Fort M'Henry' werd geschreven.
To Anacreon, in Heav'n, where he sat in full glee,
A few sons of harmony sent a petition,
That he their inspirer and patron would be;
When this answer arrived from the jolly old Grecian --
Voice, fiddle and flute, no longer be mute.
I'll lend ye my name, and inspire you to boot,
And, besides, I'll instruct you, like me, to entwine,
The myrtle of Venus with Bacchus's vine.
De enige keer dat het volkslied in de VS op nummer één stond in de hitlijsten was in mei 1917, toen deze versie van zanger John McCormack landelijk populair werd.