'Laag btw-tarief schiet doel voorbij'

Redactie

Het huidige btw-systeem met een hoog en laag tarief werkt niet om de belastingdruk voor lagere inkomens te verminderen. De vrijstelling van de btw voor heel veel sectoren zorgt daarnaast voor een verstoring op de markt, wat vooral ten koste gaat van het midden- en kleinbedrijf. Twee onderzoekers van het Centraal Planbureau pleiten daarom voor één btw-tarief en minder vrijstellingen.

De onderzoekers schrijven in een woensdag gepubliceerd rapport dat vooral de hogere inkomens in Nederland profiteren van het lage tarief van zes procent. In euro's is dat voordeel bijna twee keer zo hoog. Dat komt doordat zij meer dan lagere inkomensgroepen diensten afnemen die onder dat tarief vallen. Zo kopen zij duurder voedsel, en gaan vaker naar cafés en andere horeca, musea en concerten.

Om lagere inkomens tegemoet te komen zou daarom voor andere oplossingen gekozen moeten worden, zoals een compensatie via de inkomstenbelasting of sociale uitkeringen, schrijven de onderzoekers. Door beide btw-tarieven - de hoogste staat nu op 21 procent - gelijk te trekken zou er bovendien een enorme welvaartswinst kunnen worden bereikt.

De onderzoekers hekelen daarnaast dat een groot deel, ongeveer zestig procent, van de consumptie vrijgesteld is van btw. Daarbij gaat het om bijvoorbeeld, zorg, onderwijs en financiële dienstverlening. De instellingen in deze sectoren rekenen geen btw aan hun klanten.

Omdat die instellingen echter de door hun betaalde btw ook niet kunnen aftrekken, wordt het inkoopbeleid verstoord, constateren de onderzoekers. "Zij nemen activiteiten in eigen beheer die zij anders zouden hebben uitbesteed", schrijven de onderzoekers. "Dit ontmoedigt economische specialisatie en is dus inefficiënt." Dit soort instellingen, zoals de overheden, hebben bovendien een concurrentievoordeel ten opzichte van bedrijven die wel btw moeten berekenen.

Het staat Nederland vrij om de btw-tarieven te veranderen. De vrijstellingen zijn echter in Europa vastgesteld. "Een modern btw-stelsel vraagt dus om veranderingen op nationaal en Europees niveau", concluderen de CPB-onderzoekers.