Nederlandse inlichtingendiensten over de schreef
De Nederlandse inlichtingendiensten zijn in enkele gevallen over de schreef gegaan bij afluisteroperaties. Voor grootschalige, NSA-achtige praktijken is echter geen bewijs. Dat is de conclusie van een dinsdag verschenen rapport van de CTIVD, de commissie die toezicht houdt op de inlichtingendiensten.
De inlichtingendienst AIVD zet volgens het rapport agenten in 'op een manier die in feite neerkomt op de inzet van een tap, zonder hiervoor toestemming te vragen aan de minister'. Ook de bevoegdheid om te hacken wordt zodanig gebruikt dat feitelijk sprake is van een tap, maar zonder dat daarvoor toestemming wordt gevraagd.
De militaire inlichtingendienst MIVD gaat zijn boekje te buiten bij het afluisteren via de ether. De MIVD mag kort meeluisteren om te kijken of de dienst op het goede spoor is, maar niet voor het selecteren van nieuwe 'targets'. Deze overtreding is al eerder geconstateerd, maar de MIVD is er desondanks mee doorgegaan.
Volgens de CTIVD verzamelen AIVD en MIVD niet stelselmatig illegaal persoonsgegevens. Dat de Nederlandse diensten informatie van buitenlandse partners gebruiken die is verkregen door massaal afluisteren, is volgens de commissie toegestaan. Er zijn geen aanwijzingen dat de AIVD en MIVD buitenlandse diensten expliciet hebben gevraagd methoden in te zetten die in Nederland verboden zijn.
"In een enkel geval wordt een bevoegdheid ingezet waar geen wettelijke grondslag voor is", zei CTIVD-voorzitter Harm Brouwer dinsdagavond, nadat hij achter gesloten deuren de Tweede Kamer had geïnformeerd over zijn rapport. "We hebben geen aanwijzingen gevonden dat stelselmatig buiten de wet om gegevens zijn verworven in Nederland door de beide diensten."
Volgens D66-Kamerlid Gerard Schouw staat het rapport 'bol van de onrechtmatigheden'. Hij wil dat de diensten zich aan de wet gaan houden en dat er meer waarborgen komen bij het verzamelen van metadata. Schouw wil op korte termijn een gesprek met de CTIVD en binnen een maand een debat met Plasterk.
GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman is bezorgd over de bevindingen van de CTIVD. "De commissie zegt dat er door de veiligheidsdiensten niet in alle gevallen rechtmatig is gehandeld. Dat baart GroenLinks zorgen. Veiligheidsdiensten handelen te veel volgens het principe: als we geen toestemming vragen kan dat ook niet geweigerd worden."
PvdA-Kamerlid Jeroen Recourt zei dat hij verwacht dat het kabinet de onrechtmatigheden rechtzet. Meer wilde hij direct na het gesprek met Brouwer niet kwijt.