Vrije keus advocaat bij rechtsbijstandsverzekering

Iedereen met een rechtsbijstandverzekering mag zelf een advocaat uitkiezen. Dat volgt uit een uitspraak van het Europese Hof van Justitie, meldt de website Legaldutch donderdag. Het is een tegenslag voor rechtsbijstandsverzekeraars, die tot op heden bepalen of zij een eigen medewerker inzetten of dat de verzekerde een advocaat mag kiezen.

Volgens het hof mogen de verzekeraars hun klanten niet het recht ontzeggen om voor procedures zelf een advocaat te kiezen op kosten van de verzekeraar. Het gaat daarbij om alle procedures, ook die waarvoor de inzet van een advocaat niet verplicht is, maar door de verzekerde wel wordt gewenst. Dat zijn in hoofdzaak procedures bij de kantonrechter en de bestuursrechter.

De uitspraak heeft grote gevolgen voor de verzekeraars, die naar eigen opgave in Nederland drie miljoen particulieren en vierhonderdduizend ondernemingen als klant hebben en jaarlijks vierhonderdduizend geschillen behandelen. Als verzekerden vaker een externe advocaat inschakelen, gaan de kosten voor rechtsbijstand waarschijnlijk sterk omhoog, en daarmee ook de premies.

De uitspraak is uitgelokt door vragen van de Hoge Raad of de polisvoorwaarden van marktleider DAS Rechtsbijstand niet in strijd zijn met het Europees recht. In die voorwaarden stelt DAS dat het in beginsel zelf rechtshulp verleent, tenzij de verzekeraar zelf beslist dat de zaak mag worden uitbesteed.

Bij andere verzekeraars gelden soms andere voorwaarden, afhankelijk van de vraag of een advocaat bij een zaak verplicht is of niet. Rechtsbijstandsverzekeraars laten de meeste geschillen bij voorkeur behandelen door eigen medewerkers, die geen advocaat zijn. Zo houden ze de kosten en de premie laag. Pas als er belangenconflict is - bijvoorbeeld omdat bij een geschil beide partijen dezelfde verzekeraar hebben - mogen de verzekerden in de regel wel zelf een advocaat kiezen.

De kwestie werd aangespannen door een verzekerde die vond dat hij onterecht was ontslagen en een schadevergoeding wilde. Voor die procedure bij de kantonrechter wilde hij een advocaat in de arm nemen, ook al is dat niet verplicht. DAS wees dat verzoek af. De zaak werd gevoerd tot de Hoge Raad.

Omdat de vrije keuze van een advocaat gevolgen kan hebben op de premies voor rechtsbijstand en daardoor op de toegankelijkheid van het recht, vond de Hoge Raad het nodig de Europese rechter te raadplegen.