FOK!toen: Nevermind van Nirvana

dekatophetspek

Voor de FOK!toen van vandaag gaan we terug naar het jaar 1991. Het was namelijk op dinsdag 24 september 1991 dat het tweede album Nevermind van Nirvana in de platenwinkels verscheen. De band uit Seattle was tot op dat moment nog relatief onbekend, maar na het verschijnen van de single 'Smells Like Teen Spirit' en de bijbehorende clip, die regelmatig te zien was op MTV, was de Amerikaanse band niet meer weg te denken uit de wereldwijde hitlijsten.

Nevermind front

De vroege jaren

Voor het ontstaan van de band Nirvana moeten we terug naar Aberdeen, Washington in het jaar 1987. Kurt Cobain en Krist Novoselic waren beiden student op Aberdeen Highschool en kwamen elkaar regelmatig tegen in de oefenruimte van de band Melvins. Gitarist Cobain speelde samen met bassist Dale Crover (Melvins) en drummer Greg Hokanson in het bandje Fecal Matter, maar wilde eigenlijk wel een bandje gaan vormen met Novoselic en gaf hem een exemplaar van de Illiteracy Will Prevail demo. Cobain en Novoselic besloten om samen met drummer Bob McFadden een eigen band te gaan beginnen, maar binnen een maand had McFadden zijn plek achter het drumstel alweer verlaten en was vervangen door Aaron Burckhard. Rond diezelfde tijd had de voorloper van Nirvana al diverse namen gehad. Het begon met de naam Skid Row, waarna de band door het leven ging als Pen Cap Chew, Bliss en Ted Ed Fred. De keuze viel uiteindelijk op de naam Nirvana omdat Cobain een zachtaardige naam voor zijn band wilde in plaats van een provocerende punknaam.

Nadat Novoselic en Cobain waren verkast naar respectievelijk Tacoma en Olympia in de staat Washington raakten ze het contact met Burckhard kwijt en moesten op zoek naar een nieuwe drummer. Terwijl de zoektocht naar een nieuwe drummer voortduurde nam de groep met Melvins-drummer Dale Crover in januari 1988 haar eerste demo op. Er werden advertenties in lokale kranten geplaatst voor een nieuwe drummer, maar de resultaten waren om te janken. Dankzij een vriend van de band kwamen Cobain en Novoselic in contact met Chad Channing, die met zijn band Tick-Dolly-Row al eens met Nirvana had opgetreden, toen de band nog Bliss heette. Er was meteen een klik tussen de mannen en de eerste echte vaste bezetting van Nirvana was een feit. Nadat de groep in november 1988 haar debuut had gemaakt op het label Sub Pop met een single met de Shocking Blue-cover 'Love Buzz' ging het trio aan de slag met opnames voor het eerste album Bleach. Het debuutalbum van Nirvana zou in juni 1989 verschijnen en maar liefst 40000 keer over de toonbank gaan.

In april 1990 gingen Cobain, Novoselic en Channing, samen met producer Butch Vig, in de Smart Studios in Madison, Wisconsin, aan de slag met de opvolger van Bleach. Cobain en Novoselic waren echter niet te spreken over het drumwerk van Channing, die op zijn beurt weer pissig was over het feit dat hij niet bij het schrijven van nieuwe liedjes werd betrokken. Het duurde dan ook niet lang voordat Nirvana alweer zonder drummer zat. Nadat Dan Peters (Mudhoney) en Dale Crover nog een aantal keren hadden meegespeeld, vond de groep in september 1990 eindelijk een vaste drummer in de persoon van Dave Grohl, die al op zoek was naar een andere band nadat zijn vorige band Scream uit elkaar was gegaan. Novoselic zou later in een interview zeggen dat ze al na twee minuten in de gaten hadden dat Grohl de man was om in Nirvana te gaan drummen.

Nevermind op audio cassette
Nevermind op audio cassette

De grote doorbraak

De mannen van Nirvana waren niet te spreken over het ontbreken van promotie voor hun werk door het label Sub Pop en besloten om op zoek te gaan naar een nieuwe platenmaatschappij. Via Kim Gordon van Sonic Youth, met wie de band al eens uitgebreid had getourd, kwam Nirvana onder contract bij het label van David Geffen. De mannen gingen samen met producer Butch Vig naar de Sound City Studios in Van Nuys, Los Angeles om daar verder te gaan met de opnames voor het nieuwe album dat als werktitel de titel Sheep kreeg. Gedurende de daaropvolgende maanden werden de diverse liedjes voor het nieuwe album op de gevoelige band vastgelegd. Hierbij zaten liedjes die al tijden op het repertoire van de band stonden ('In Bloom', 'Breed'), maar ook ontstonden er in de studio nummers zoals 'On A Plain' en 'Stay Away'. Nadat alle tracks voor Nevermind waren vastgelegd konden de band en de producer aan de slag met het afmixen van de opnames. DGC Records was na het lange wachten niet zo te spreken over het mixwerk van Vig en besloot om Andy Wallace, bekend van zijn werk voor Slayer, voor de klus in te huren. De mannen van Nirvana lieten echter duidelijk merken dat ze niet tevreden waren met het glad gemixte geluid van Wallace.

DGC Records hoopte met Nevermind de 250.000 verkochte exemplaren van het Sonic Youth album Goo te kunnen evenaren, maar wist niet wat hun overkwam toen de door Samuel Bayer geregisseerde videoclip van 'Smells Like Teen Spirit' op de muziekzender MTV werd vertoond. Er was inderdaad ooit een tijd dat men op de muziekzender MTV nog muziek uitzond in plaats van hersenloze reality meuk! Terwijl Nirvana eind 1991 aan een Europese toernee begon merkten ze dat alle shows uitverkocht waren en dat er ook ongelovelijk veel aandacht vanuit de media voor de band was. Zo werd er ook een opname door de VPRO gemaakt van het optreden in Paradiso. Vanaf eind 1991 gingen er per week alleen in Amerika al zo'n 400.000 exemplaren van het epische album over de toonbanken en wist Nirvana begin 1992 Michael Jackson van de eerste plaats in de Amerikaanse album top 100 te stoten met Nevermind. Nevermind was wereldwijd hoog in de hitlijsten te vinden. Uiteindelijk zouden er zo'n 30 miljoen exemplaren van de plaat worden verkocht.

Nevermind op picture disc

De hoes

Het eerste wat opviel aan de nieuwe elpee van Nirvana was de prachtige hoes waarin de plaat getooid was. Op de foto van Kirk Weddle zien we de drie maanden oude Spencer Elden naakt onder water zwemmen. Naast de baby zien we ook een biljet van 20 dollar aan een vishaakje hangen. DGC Records was niet zo blij met de naakte baby en wilde een aangepaste foto waarop de babypenis niet te zien was. Cobain liet weten alleen accoord te gaan met een sticker met de tekst "Iedereen die zich druk maakt over het zien van een penis van een zwemmende baby is een latente pedofiel". DGC Records besloot daarop om de foto met rust te laten. De inmiddels 22-jarige Spencer Elden heeft zich in het verleden regelmatig geschaamd voor de foto, maar voelde zichzelf ook de grootste 'pornoster' ter wereld, omdat het album met zijn naaktafbeelding over de gehele wereld in de schappen lag. Op de achterkant van de hoes zien we een foto van een rubberen aapje die voor een collage van Cobain zit. In de collage zien we onder meer oude reclamefolders, foto's uit medische handboeken en afbeeldingen uit Dante's Inferno. Ook kun je, als je goed kijkt, een afbeelding zien van Cobains favoriete band Kiss.

Nevermind a

Het album

01 Smells Like Teen Spirit 5:01
02 In Bloom 4:14
03 Come As You Are 3:39
04 Breed 3:03
05 Lithium 4:17
06 Polly 2:57
07 Territorial Pissings 2:23
08 Drain You 3:43
09 Lounge Act 2:36
10 Stay Away 3:32
11 On A Plain 3:16
12.0 Something In The Way 3:44
12.1 Endless Nameless 6:47

Nevermind b

Van het album verschenen oorspronkelijk twee versies. Bij de eerste 50.000 exemplaren van het album troffen we namelijk maar twaalf tracks aan. Het was pas vanaf de tweede persing van Nevermind, dat het album was uitgebreid met een geheim extra nummer. 'Endless, Nameless' was een track die in een spontane jamsessie was ontstaan nadat een opname van 'Lithium' mislukt was. Na de vermelde afsluiter 'Something In The Way' volgde er zo'n tien minuten stilte, waarna het beukende 'Endless Nameless' begon en menig nietsvermoedende luisteraar daarmee een hartverzakking bezorgd werd.

Nevermind 2011

De heruitgaven

In september 2011 verscheen een 20th anniversary edition van het album Nevermind van Nirvana. Het album verscheen in een 2-CD Deluxe Editie en een 4-CD & 1-DVD Super Deluxe Editie. Bij die laatste versie treffen we op de eerste cd het volledige album plus alle b-kanten van de singles van het album aan. Op cd 2 horen we vroege versies van nummers van het album, de Smart Studio sessies en een aantal oefenopnames, die de groep opnam met een draagbare cassetterecorder. Daarnaast horen we ook opnames van een tweetal John Peel-sessies die de groep voor de BBC opnam. Op de derde en meest interresante cd van deze set horen we het album, zoals het door Butch Vig was afgemixt. De opnames, die ook wel bekend staan als de Devonshire Mixes horen we het volledige album, minus de tracks 'Polly' en 'Endless, Nameless'. Op de laatste cd horen we dan een compleet live optreden in het Paramount theater in Seattle, opgenomen op 31 oktober 1991. Datzelfde concert is ook terug te zien op de Live at the Paramount dvd, die ook bij deze set is toegevoegd. Ook de prachtige videoclips voor 'Smells Like Teen Spirit', 'Come As You Are', 'Lithium'en 'In Bloom' staan op de dvd. De 4-CD & 1-DVD Super Deluxe Editie zit in een prachtig uitgevoerde box waarin we ook een boekwerk van 90 paginas en een dubbelzijdige poster aantreffen. De box is in een zeer gelimiteerde en genummerde editie uitgebracht.

Nevermind 2011 set

The Original Album
CD1-01 Smells Like Teen Spirit 5:01
CD1-02 In Bloom 4:15
CD1-03 Come As You Are 3:38
CD1-04 Breed 3:04
CD1-05 Lithium 4:17
CD1-06 Polly 2:57
CD1-07 Territorial Pissings 2:22
CD1-08 Drain You 3:43
CD1-09 Lounge Act 2:36
CD1-10 Stay Away 3:32
CD1-11 On A Plain 3:16
CD1-12a Something In The Way 3:50
CD1-12b [silence] 0:16
CD1-12c Endless, Nameless 6:56
B-Sides
CD1-13 Even In His Youth 3:03
CD1-14 Aneurysm 4:46
CD1-15 Curmudgeon 2:59
Live At The BBC
CD1-16 D-7 3:45
CD1-17 Been A Son 2:31
CD1-18 School 2:33
CD1-19 Drain You 3:53
CD1-20 Sliver 2:04
CD1-21 Polly 2:47

The Smart Studio Sessions
CD2-01 In Bloom 4:32
CD2-02 Immodium (Breed) 3:15
CD2-03 Lithium 4:31
CD2-04 Polly 2:58
CD2-05 Pay To Play 3:29
CD2-06 Here She Comes Now 5:01
CD2-07 Dive 3:55
CD2-08 Sappy 3:37
The Boombox Rehearsals
CD2-09 Smells Like Teen Spirit 5:40
CD2-10 Verse Chorus Verse 3:14
CD2-11 Territorial Pissings 2:12
CD2-12 Lounge Act 2:38
CD2-13 Come As Your Are 4:12
CD2-14 Old Age 4:22
CD2-15 Something In The Way 5:31
CD2-16 On A Plain 3:21
BBC Sessions
CD2-17 Drain You 4:04
CD2-18 Something In The Way 3:23

The Devonshire Mixes
CD3-01 Smells Like Teen Spirit 5:02
CD3-02 In Bloom 4:16
CD3-03 Come As You Are 3:40
CD3-04 Breed 3:04
CD3-05 Lithium 4:18
CD3-06 Territorial Pissings 2:14
CD3-07 Drain You 3:41
CD3-08 Lounge Act 2:37
CD3-09 Stay Away 3:27
CD3-10 On A Plain 3:28
CD3-11 Something In The Way 3:55

Live At The Paramount
CD4-01 Jesus Doesn't Want Me For A Sunbeam 3:29
CD4-02 Aneurysm 4:49
CD4-03 Drain You 3:46
CD4-04 School 2:51
CD4-05 Floyd The Barber 2:27
CD4-06 Smells Like Teen Spirit 4:45
CD4-07 About A Girl 3:13
CD4-08 Polly 3:03
CD4-09 Breed 3:10
CD4-10 Sliver 2:11
CD4-11 Love Buzz 3:34
CD4-12 Lithium 4:38
CD4-13 Been A Son 2:15
CD4-14 Negative Creep 2:43
CD4-15 On A Plain 3:04
CD4-16 Blew 4:09
CD4-17 Rape Me 2:59
CD4-18 Territorial Pissings 2:55
CD4-19 Endless, Nameless 6:24

Nevermind bootleg

Nevermind was een album dat als een mijlpaal in de moderne muziekgeschiedenis kan worden gezien. Mede door het succes van Nirvana kreeg alternatieve gitaarmuziek opeens meer aandacht in de media en schoten succesvolle grungebands in Seattle als paddenstoelen uit de grond. In 2003 maakte het Amerikaanse muziekblad Rolling Stone een top 500 van de allerbeste albums aller tijden, waarin Nevermind op de 17e plaats eindigde. De vooraanstaande journalist Josh Tyrangiel van het blad Time noemde Nevermind het allerbeste album van de negentiger jaren en ook de mensen van het Amerikaanse blad Pitchfork roemden Nevermind als één van de allerbeste platen van de afgelopen eeuw. Pitchfork: "Mensen die zeggen dat ze een hekel hebben aan Nevermind proberen alleen maar hip en cool te zijn en moeten beter hun best doen!" In 2005 werd Nevermind toegevoegd aan het National Recording Registry, een archief waarin opnames uit de 20e eeuw gearchiveerd worden vanwege hun culturele, historische en/of esthetische betekenis.

Nevermind in getallen

Land: Amerika
Status: Diamant
Aantal verkochte albums: 10.000.000+

Land: Argentinië
Status: 5× platina
Aantal verkochte albums: 300.000

Land: Australië
Status: 5× platina
Aantal verkochte albums: 350.000+

Land: België
Status: 3× platina
Aantal verkochte albums: 150.000

Land: Brazilië
Status: 1x platina
Aantal verkochte albums: 250.000

Land: Canada
Status: 1x Diamant
Aantal verkochte albums: 1.000.000+

Land: Duitsland
Status: 2× platina
Aantal verkochte albums: 1.000.000+

Land: Finland
Status: 1x Goud
Aantal verkochte albums: 46830

Land: Frankrijk
Status: 1x Diamant
Aantal verkochte albums: 1.250.300

Land: Groot Brittannië
Status: 4× platina
Aantal verkochte albums: 1.200.000+

Land: Italië
Status: 1x Goud
Aantal verkochte albums: 50.000

Land: Japan
Status: 3× platina
Aantal verkochte albums: 600.000

Land: Nieuw Zeeland
Status: 7× platina
Aantal verkochte albums: 105.000+

Land: Oostenrijk
Status: 1x platina
Aantal verkochte albums: 50.000

Land: Polen
Status: 1x platina
Aantal verkochte albums: 100.000

Land: Zweden
Status: 2× platina
Aantal verkochte albums: 200.000+

Land: Zwitzerland
Status: 1x platina
Aantal verkochte albums: 50.000