'Bloei Duitse economie ligt niet aan Merkel'
Het huidige economische succes van Duitsland is niet de verdienste van bondskanselier Angela Merkel. "Als je kijkt naar het economische hervormingsbeleid, is er de afgelopen jaren nauwelijks iets gebeurd in Duitsland", zegt econoom Carsten Brzeski van ING.
Dat onze oosterburen nu minder last lijken te hebben van de crisis, komt volgens hem doordat onder Merkels sociaaldemocratische voorganger Gerhard Schröder al veel grote arbeidsmarkthervormingen zijn doorgevoerd. De Duitse economie was ten tijde van de val van Lehman Brothers in 2008 veel gezonder dan die van andere landen. Er was bijvoorbeeld geen oververhitte huizenmarkt, stelt Brzeski.
De wereldwijde financiële crisis was ook in Duitsland te voelen, maar het land wist zich veel sneller te herstellen dan de rest van Europa. De regering van Merkel hoefde niet flink te bezuinigen en kon de eigen economie met subsidies en andere overheidsuitgaven juist iets stimuleren, waardoor veel faillissementen en een grote ontslaggolf werden voorkomen.
De reden voor de vroegtijdige hervormingen was dat Duitsland begin deze eeuw met een eigen specifiek Duitse 'crisis' kampte. "Duitsland was zo'n 10 jaar geleden de zieke man van Europa. De economie was niet goed ingespeeld op de opkomst van ICT en internet. En het land kampte nog met late kosten van de hereniging tussen Oost en West", legt de ING-econoom uit. Hij wijst erop dat Duitsland rond 2004 ongeveer 5 miljoen werklozen telde en dat de Duitse bevolking bijna niets meer consumeerde.
Schröder moest veel maatregelen doorvoeren om de economie weer op de rails te krijgen. Zo werden uitkeringen verlaagd om mensen te prikkelen aan het werk te gaan. De arbeidsmarkt werd flexibeler gemaakt door loononderhandelingen niet meer landelijk, maar regionaal te laten plaatsvinden. Daarnaast hervormde Schröder het pensioenstelsel.
,,Uiteindelijk had Duitsland ook een beetje geluk", geeft Brzeski toe. "De export kon weer aantrekken door een toenemende vraag naar Duitse goederen vanuit Azië en andere opkomende economieën. Hierdoor steeg de werkgelegenheid en nam de binnenlandse consumptie ook weer langzaam toe."
Inmiddels staat Duitsland voor nieuwe economische uitdagingen. Nergens in Europa is zozeer sprake van vergrijzing als in Duitsland, benadrukt Brzeski. Duitslands versnelde overstap op duurzame energie kost op de korte termijn veel geld. En in de Chinese industrie, waarin inmiddels ook steeds meer hoogwaardige producten worden gemaakt, lijkt Duitsland een geduchte concurrent te krijgen. De nieuwe regering die na de verkiezingen aan de macht komt, zal voor deze zaken met een oplossing moeten komen, aldus Brzeski.
'Bloei Duitse economie ligt niet aan Merkel' (Foto: ANP)