FOK!toen: I have a dream...
Martin Luther King speechte vandaag precies 50 jaar geleden zijn fameuze 'I have a dream'-toespraak. Later vandaag zal ook Obama op diezelfde plek een toespraak houden. De Washington Mall toen:
Kings speech:
De hele tekst meelezen kan in de ondertitels van het filmpje of hier in het Engels, hier in het Nederlands.
"Ik heb een droom dat op een dag dit land zal opstaan en de ware betekenis van haar credo zal naleven: 'Wij vinden de volgende waarheden vanzelfsprekend: dat alle mensen gelijk geschapen zijn.' Ik heb een droom dat op een dag, op de rode heuvels van Georgia, de zonen van voormalige slaven en de zonen van voormalige slavenhouders in staat zullen zijn samen aan te schuiven aan een tafel van broederschap.
Ik heb een droom dat op een dag zelfs de staat Mississippi, een staat, die blakert in de hitte van onrecht en blakert in de hitte van onderdrukking, veranderd zal worden in een oase van vrijheid en gerechtigheid. Ik heb een droom dat mijn vier kinderen op een dag zullen leven in een land waar zij niet beoordeeld zullen worden om de kleur van hun huid, maar naar de inhoud van hun karakter. Ik heb vandaag een droom. (...)
Wanneer we vrijheid laten klinken, wanneer we die vanuit elk dorp en elk gehucht, vanuit elke staat en elke stad laten klinken, zullen we in staat zijn de dag te bespoedigen waarop alle kinderen van God, zwarte mensen en blanke mensen, joden en niet-joden, protestanten en katholieken, de handen ineenslaan en de woorden zingen van de oude gospelsong van de negers: 'Eindelijk vrij! Eindelijk vrij! Dank God almachtig, wij zijn eindelijk vrij!'"
I have a dream...
Martin Luther King hield vandaag precies 50 jaar geleden voor het Lincoln Memorial in Washington D.C. de destijds live op tv uitgezonden en nog steeds wereldberoemde toespraak. Een kwart miljoen Amerikanen was op de Washington Mall samengekomen om hun steun uit te spreken voor Kennedy's nieuwe omvangrijke burgerrechtenwet.
Die wet was op twaalf juni 1963 aangekondigd in een toespraak van Kennedy, waarin hij aangaf dat 'de tijd rijp is dat dit land haar beloftes [aangaande gelijkheid voor allen] waarmaakt.' Kennedy op zijn beurt reageerde op de moord op Edgar Evers (zie verderop in dit stuk). Op elf juni, een dag voor Kennedy's toespraak en de moord op Evers, verdedigde de gouverneur van Alabama George C. Wallace segregatie op scholen in zijn staat door te zeggen dat hij 'desnoods zelf de schooldeuren [van de Universiteit van Alabama] zou blokkeren.' Wallace werd in januari '63 verkozen tot gouverneur met de slogan 'Segregatie nu, segregatie morgen, segregatie voor altijd!' 
FBI: 'King gevaarlijkste neger van het land'
Hoewel King het jaar erop de Nobelprijs voor de Vrede werd toegekend, was de FBI niet blij met zijn speech. De dienst besloot haar COINTELPRO-programma tegen Kings burgerrechtenorganisatie Southern Christian Leadership Conference (SCLC) flink uit te breiden. King werd vanaf die dag gezien als een grote vijand van de VS.
Twee dagen later schreef FBI-agent William Sullivan, hoofd van COINTELPRO: “In het licht van Kings krachtige demagogische speech van gisteren steekt hij met kop en schouders uit boven alle andere negerleiders bij elkaar opgeteld, als het aankomt op het beïnvloeden van de enorme massa's aan negers. We moeten hem nú, om redenen van communisme, de negers en nationale veiligheid, bestempelen als de gevaarlijkste neger voor de toekomst van dit land.”
Kennedy: vóór, maar tegelijkertijd tegen
President Kennedy [hierboven op een foto met leiders burgerrechtenbeweging] stond positief tegenover de burgerrechtenbeweging, maar was daarin aanvankelijk niet erg overtuigd. Hij vreesde vooral dat raciale onderdrukking Amerika zeer negatief zou afschilderen tegenover de Sovjet-Unie. Het was, kortom, slechte reclame in een Koude Oorlog om de 'hearts and minds' van burgers wereldwijd.
Toch was Kennedy bang 'het zuiden' te verliezen als achterban. Daarom wees hij in het zuiden vijf nieuwe 'die-hard segregationist' rechters aan en stond hij de FBI toe om Martin Luther King en andere burgerrechtenleiders lastig te vallen, te volgen, (telefoons) af te tappen en negatief af te schilderen middels verzonnen lastercampagnes.
De situatie was destijds, kortom, letterlijk en figuurlijk veel minder zwart-wit dan geschiedenisboeken tegenwoordig kunnen samenvatten. Er was de KKK, maar er waren ook miljoenen blanke sympathisanten van King en consorten. Er was de vredelievende King, maar er waren ook de Black Panthers die geweld, indien noodzakelijk, niet veroordeelden.
Geen acties zonder (vaak dodelijke) gevolgen
In enkele alinea's is tevens al duidelijk dat desegregatie vaak een kat-en-muisspelletje was, actie-reactie. Rosa Parks [foto hieronder] weigerde segregatiewetten in de bus in acht te nemen, waarna ze werd gearresteerd; als gevolg was er de Montgomery-busboycot.
Als gevolg van de March on Washington van King en zijn kwart miljoen volgelingen op 28 augustus '63, werd helaas vier dagen later door blanke racisten een bomaanslag gepleegd op een Baptistenkerk in Birmingham, Alabama. Daarbij lieten vier jonge Afro-Amerikaanse meisjes het leven.
Honderd jaar na Lincolns historische (en voor historische speeches, historisch korte) Gettysburg Address was de rassenongelijkheid nog verre van opgelost. FOK!toen heeft echter misschien wel tien delen nodig om de burgerrechtenstrijd van de Brown-uitspraak die het 'separate but equal'-principe ongrondwettig verklaarde tot het doodschieten van King, goed te behandelen. Het waren (en, zie de huidige discussie in de VS, zijn nog immer) tumultueuze decennia vol nuances waar we die we nu niet meer opmerken, vol gebrek aan nuance waar we nu zouden hopen dat die er wel was geweest.
Ook Bob Dylan en Joan Baez waren van de partij.
Lijst recente King-artikelen
Vele media hebben het gebeuren rondom King deze week zeer uitvoerig behandeld op papier, internet en tv. Daarom treft u hieronder een lijst aan met recente artikelen die gedegen verdieping brengen. U kunt daar terecht voor het nieuws van vandaag 50 jaar geleden zelf.
Nederlandstalig:
Nieuwsuur: 50 jaar na 'I have a dream'
NRC: 50 jaar na 'I have a dream': foto's van toen naast die van nu
AD: VS herdenkt [sic] 'I have a dream'-rede King
EenVandaag: 'I have a dream'-speech Martin Luther King is 50 jaar
De Tijd: Segregatie in kaart
NOS: Dreamspeech King herdacht
Engelstalig:
Huffington Post: Martin Luther King's Words in a Surveillance World
Time: 'I have a dream'-special 'One Dream'
New York Times: Shaping a speech, 50 years after 'I have a dream'
BBC: Fifty years on: 'King's dream continues to inspire us'
Huffington Post: 'I Have A Dream' Speech's Social Critique Sometimes Lost In Celebrations
New York Times: Witnesses to History, 50 Years Later
Daily Caller: Study reveals huge racial gaps 50 years after MLK’s ‘I Have a Dream’ speech
Het programma van die historische dag.
FOK!toen zal in plaats van de artikelen hierboven te parafraseren, vandaag dieper ingaan op het éinde van Kings droom en het einde van de dromen van vele andere burgerrechtenactivisten en politici die koelbloedig werden vermoord. De schuldigen waren meestal of blanke superioriteitsdenkers, of de Amerikaanse overheid. Hieronder kortom een chronologische (incomplete) lijst van belangrijke politieke moorden in de VS tussen 1950 en 1970.
Enkele politieke moorden tussen 1950 en 1970
Harry en Harriette Moore – 25 december 1951 vermoord
De leraar Harry Moore richtte in zijn woonplaats in Brevard County, Florida de eerste lokale tak van de National Association for the Advancement of Colored People (NAACP) op. Tussen 1944 en 1950 kreeg hij het voor elkaar om 31 procent van de Afro-Amerikanen geregistreerd te krijgen, zodat ze bij de komende verkiezingen konden stemmen. Dat percentage was hoger dan in welke andere zuidelijke staat ook.
's Avonds op Eerste Kerstdag 1951 werd Moore's huis opgeblazen door racisten van de Ku Klux Klan. De bomaanslag kostte behalve Harry, ook zijn vrouw Harriette het leven. Moore en zijn echtgenote worden erkend als de eerste slachtoffers van een hele reeks raciaal geïnspireerde moorden op burgerrechtenactivisten.
Medgar Evers – twaalf juni 1963 vermoord
Medgar Evers zette zich in voor de burgerrechten van Afro-Amerikanen, na gediend te hebben in WO2, waarbij hij zich dienstvaardig tot sergeant opwerkte. Na de moord werd hij dan ook begraven met plechtige militaire eer op de al even plechtige Arlington National Cemetery [zie hieronder].
Evers werd in de fifties een lokale secretaris bij de NAACP in Mississippi en probeerde vanuit die organisatie de desegregatie van de Universiteit van Mississippi te helpen bewerkstelligen. Hij hielp boycots tegen racistische instellingen en bedrijven organiseren, zette nieuwe lokale NAACP-afdelingen op en werd in de weken voor zijn dood herhaaldelijk met de dood bedreigd.
Op 28 mei gooiden onbekenden een molotovcocktail in de carport bij zijn huis. Op zeven juni werd hij buiten het NAACP-kantoor bijna overreden door een auto die het duidelijk op hem gemunt had.
De moord had een direct (voor de blanke racistische moordenaars ongewenst) effect: Kennedy maakte zich vanaf die dag zoals hierboven omschreven sterk voor een grote alomvattende burgerrechtenwet. Die werd uiteindelijk gefaseerd ingevoerd door JFK en zijn opvolger Johnson.
Na twee vrijspraken werd in 1994, 31 jaar na de dood van Evers, alsnog een man veroordeeld voor de moord. Bij het proces werd Evers' stoffelijk overschot opgegraven, waarna autopsie werd verricht. De veroordeelde, De La Beckwith, stierf in de cel in januari 2001 en leefde na de moord 38 jaar, waarvan 31 in vrijheid.
"You can kill a man, but you can't kill an idea." – Medgar Evers
John F. Kennedy – 22 november 1963 vermoord
Was het Lee Harvey Oswald of een complot? FOK!toen zal hier uitgebreid op terugkomen bij het vijftigjarig jubileum van JFK's dood over iets minder dan drie maanden. Uw FOK!toen-schrijver heeft echter enkele jaren geleden op Koninginnedag een kleedje [zie hierboven] op de kop getikt voor hooguit een euro met daarop RFK, MLK en JFK, en wilde u het niet onthouden. Het hangt in superworms kamer als dagelijkse herinnering aan het verleden.
Malcolm X – 21 februari 1965 vermoord
Zoals bij de broers JFK en RFK zou het samenvatten van zijn dood, de redenen daartoe en de complotten eromheen geen recht doen aan de persoon, de nieuwswaarde van het verhaal en de hoeveelheid zaken die erover te vertellen zijn. Daarom later meer over X: in februari 2014 sowieso, wellicht al eerder. Een prima Nederlandse Wiki kan je tot die tijd op weg helpen. 
Malcolm X en Martin Luther King ontmoeten elkaar bij het Senaatsdebat over de Civil Rights Act van 1964.
Martin Luther King – vier april 1968 vermoord
[na bomdreiging op het vliegtuig erheen] “We've got some difficult days ahead. But it doesn't matter with me now. Because I've been to the mountaintop. And I don't mind. Like anybody, I would like to live a long life. Longevity has its place. But I'm not concerned about that now. I just want to do God's will. And He's allowed me to go up to the mountain. And I've looked over.
And I've seen the promised land. I may not get there with you. But I want you to know tonight, that we, as a people, will get to the promised land. So I'm happy, tonight. I'm not worried about anything. I'm not fearing any man. Mine eyes have seen the glory of the coming of the Lord.”
Na op drie april zijn ook wereldberoemd geworden speech 'I've Been to the Mountaintop' uitgesproken te hebben, wordt King in de ochtend van vier april 1968 vermoord met één kogel in het hoofd. James Earl Ray wordt ervoor opgepakt en bekent aanvankelijk, maar trekt zijn verklaring drie dagen later in. Om de doodstraf te ontkomen gaf hij toch aan schuldig te zijn en werd hij tot 99 jaar cel veroordeeld.
Uit onderzoek bleek dat Rays geweer in elk geval de kogel niet afgevuurd kon hebben. De rest van zijn leven probeerde hij zonder succes het vonnis ongedaan te maken en de rechtszaak die hij (uit doodsangst) nooit kreeg alsnog te krijgen. Ray stierf in 1998 in de gevangenis.
Kings graf: 
Na Kings dood staken er direct complottheorieën de kop op die de Amerikaanse geheime diensten betrekken bij de dood. Ray zou op eenzelfde manier als Oswald vijf jaar eerder gebruikt zijn als zondebok.
Verschillende getuigen zouden FBI-agenten in de bosjes buiten het motel waar King verbleef hebben gezien. Ook zouden [andere] FBI-agenten die het nieuws hoorden juichend zijn opgesprongen, feestelijk uitroepend: “They finally shot that son-of-a-bitch.” Deze lange documentaire vertelt gedetailleerd hoe de FBI geïmpliceerd zou zijn op basis van interviews met onderzoekers en ooggetuigen.
Tegelijk met het nieuws van de moord op King brak er een golf van rassenrellen uit door heel de VS. De rellen zouden bijna twee maanden aanhouden en Washington, Chicago, Baltimore, Louisville, Kansas City en 120 andere steden aandoen.
Robert F. Kennedy – zes juni 1968 vermoord
U las het al onder het Malcolm X-kopje: meer over Roberts kandidatuur, enorme voorsprong in de peilingen en plotselinge dood enkele maanden voor de verkiezingen van november '68, zal FOK!toen verhalen op 20 november, de dag dat, als hij was blijven leven, (in dat geval oud-president) RFK 88 jaar zou zijn geworden. RFK in 1963:
Fred Hampton – vier december 1969 vermoord
Fred Hampton [foto] was activist bij de Black Panther Party (BPP) en vicevoorzitter van de BPP-afdeling in Illinois. Terwijl hij lag te slapen kwam een speciale eenheid van politie, justitie en geheime diensten het gebouw binnenvallen en vonden ze alleen Hampton en één andere Black Panther in het pand. Beiden werden in hun slaap doodgeschoten door de FBI-agenten van COINTELPRO, dat in de jaren sinds King flink geradicaliseerd was en van staatswege moordde.
FBI-agent Gregg York: “We verwachtten ongeveer twintig Panthers in dat appartement aan te treffen toen de politie het kwam doorzoeken. Maar twee van die zwarte 'niggers' werden vermoord, Fred Hampton en Mark Clark.”
Indrukwekkende foto's van de 'crime scene' zijn bewaard gebleven maar bevatten (nog steeds) copyright. Daarom hier een linkje naar Freds dode lichaam, hier een linkje naar de bebloede matras. Op de begrafenis kwamen meer dan 5000 mensen opdagen. (Minstens) twee documentaires werden geproduceerd over de dood van Hampton: 'The Murder of Fred Hampton' uit 1971 en een aflevering van de documentaireserie Eyes on the Prize.
Een overzicht van alle FOK!toen- en FOK!auto-stukken tot nu toe kun je hier vinden.