Race om presidentschap Iran begonnen

Redactie

De Iraanse autoriteiten zijn dinsdag begonnen met de registratie van kandidaten voor de presidentsverkiezingen die op 14 juni plaatshebben. In de verkiezingen wordt een opvolger gekozen voor president Mahmoud Ahmadinejad. Ze vormen een belangrijke test voor hervormingsgezinde figuren wier slagkracht de afgelopen jaren fors is ingeperkt door de zittende regering.

De verwachting is dat vooral mensen die loyaal zijn aan de hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, op de kieslijst terecht zullen komen. Ahmadinejad en zijn bondgenoten hebben tot groot ongenoegen van Khamenei herhaaldelijk aan zijn macht getornd. Een van de kandidaten die vermoedelijk op veel steun kan rekenen is Ali Akbar Velayati, een adviseur van Khamenei. Ook de burgemeester van Teheran, Mohammad Bagher Qalibaf, en voormalig onderhandelaar Hasan Rowhani maken kans. Rowhani was een van de eersten die zich dinsdag meldden voor een plek op de kandidatenlijst.

De Iraanse oppositie maakt waarschijnlijk weinig kans op de kandidatenlijst te komen, omdat de geestelijkheid alle kandidaten moet goedkeuren. De leiders van de hervormingsbeweging die het vier jaar geleden opnamen tegen Ahmadinejad zijn onder huisarrest geplaatst en worden door de Iraanse autoriteiten streng in de gaten gehouden. Het lijkt dan ook onwaarschijnlijk dat prominente oppositieleden, zoals de voormalige president Mohammad Khatami, zullen proberen zich te laten registreren. Oppositiegroepen en andere liberale groepen hebben daardoor eigenlijk maar twee mogelijkheden: of ze boycotten de verkiezingen, of ze scharen zich achter een van de kandidaten die door de geestelijkheid zijn goedgekeurd.

Ahmadinejad mag niet meedoen, omdat hij er al twee termijnen op heeft zitten en een derde termijn volgens de Iraanse wet niet is toegestaan. Ahmadinejad steunt een eventuele kandidatuur van zijn protégé, Esfandiar Rahim Mashaei. Diens positie is echter niet bijster sterk omdat de geestelijkheid vanwege Ahmadinejads pogingen macht weg te halen bij Khamenei niet met diens voorkeur wegloopt. Critici vinden dat Mashaei voortdurend dwars ligt en hebben hem er zelfs van beschuldigd Ahmadinejad te hebben betoverd. Het is dan ook zeker denkbaar dat Mashaei geen plek krijgt op de kandidatenlijst.

De geestelijkheid onder aanvoering van Khamenei hoopt dat met de verkiezingen een einde komt aan de politieke strijd in Iran. Daarnaast willen de geestelijken betere afspraken met de nieuwe president maken over de te volgen strategie bij het overleg over het Iraanse atoomprogramma. Het regeringsbeleid in Iran wordt uitgestippeld door de geestelijkheid, die wordt bijgestaan door de Revolutionaire Garde. De president is echter wel het gezicht van het land in het buitenland en is verantwoordelijk voor kwesties die steeds belangrijker worden, zoals de haperende economie.

Hoewel de belangrijkste kandidaten hebben aangegeven de spanningen tussen Iran en het Westen te willen verminderen, vinden ze allemaal dat Iran moet doorgaan met zijn atoomprogramma. Het Westen vreest dat Iran dit programma gebruikt om een kernwapen te ontwikkelen, maar Iran ontkent dit ten stelligste en zegt dat het slechts vreedzame doeleinden kent.