Stakende mijnwerkers maken zich op voor verboden mars

Stakende mijnwerkers in Zuid-Afrika willen maandag een protestmars houden, hoewel de regering dat heeft verboden. De politie bij de platinamijn van Lonmin in Marinaka heeft voor het eerst assistentie gekregen van soldaten. Bij de naast de mijn gelegen sloppenwijk Wonderkop verzamelden zich meer dan honderd stakers op zo'n vijftig meter afstand van de politie, die een waterkanon klaar had staan.

Kerk- en oppositieleiders hebben de harde aanpak van de stakers door de overheid veroordeeld. Ze zeggen dat het optreden tegen de stakers de dagen van het apartheidsbewind in herinnering roept, met dit verschil dat de politie toen blank was en de meeste agenten nu zwart zijn, net als de mijnwerkers. De oppositiepartij COPE eiste dat de duizend soldaten die in het weekeinde zijn overgebracht naar de 'platinabelt' buiten Johannesburg worden teruggetrokken.

Het werk in zeven platinamijnen en een goudmijn ligt stil door de staking. Sinds vrijdag wordt ook bij een chroommijn gestaakt. Het is niet duidelijk hoeveel mijnwerkers er staken. Volgens mijnbouwbedrijven vormen de stakers slechts een minderheid van de tienduizenden mijnwerkers die niet op het werk verschijnen. De meesten zouden thuisblijven omdat de stakers werkwilligen bedreigen en intimideren. Aan eerdere protestmarsen namen duizenden mijnwerkers deel.

De staking gaat om loonsverhoging, maar ook een machtsstrijd tussen twee vakbonden speelt een rol. Vorige week verwierpen de stakers een aanbod dat Lonmin deed om de lonen met 16 tot 21 procent te verhogen. Het nieuwe maandloon zou dan op 5500 rand (een kleine 510 euro) uitkomen. De stakers eisen een mimimumloon van 12.500 rand (rond de 1165 euro). De onderhandelingen worden maandag voortgezet.

Zaterdag trok de politie Wonderkop binnen om wapens van de stakers in beslag te nemen. De politie schoot daarbij met rubberkogels en zette traangas in. Het hoofd van de Zuid-Afrikaanse Raad van Kerken, de anglicaanse bisschop Jo Seoka, veroordeelde het politieoptreden.

"De regering moet wel gek zijn om te denken dat ze iets kan bereiken met een actie die mij doet terugdenken aan de tijd van de apartheid", zei hij. "We moeten niet vergeten dat dergelijke acties in het verleden alleen maar tot meer verzet leidden en de regering kan het zich slecht veroorloven om te worden gezien als de vijand van de mensen die haar aan de macht hebben geholpen."

Het was zaterdag voor het eerst sinds 16 augustus dat de politie optrad tegen de stakers. Op die dag schoot de politie 34 mijnwerkers dood.