'Personages doen lezers veranderen'

Slecht nieuws voor de fans van boeken als American Psycho en Fight Club: de kans bestaat dat ook zij zich gaan gedragen als gewelddadige psychopaten. Nieuw onderzoek heeft namelijk uitgewezen dat lezers geneigd zijn de eigenschappen van personages over te nemen.

De onderzoekers bekeken wat er gebeurt met boekenlezers die de gevoelens, gedachten, overtuigingen en interne reacties van één van de personages als hun eigen emoties ervaren. Dit proces noemen ze 'ervaringneming' [Eng: 'Experience-taking', red]. Ze ontdekten dat onder de juiste omstandigheden ervaringneming kan leiden tot echte, doch kortstondige veranderingen in het leven van lezers. "Ervaringneming kan een krachtige manier zijn om ons gedrag en onze gedachten op een betekenisvolle en bevordelijke manier te veranderen", zo zegt co-autheur van de studie Lisa Libby.

Het proces vindt echter niet zomaar plaats. Een belangrijke voorwaarde is dat de lezer zich volledig kan identificeren met het personage, en daarbij even zijn eigen identiteit verliest. Zo werd het effect minder sterk toen de proefpersonen in een kamer met een spiegel moesten lezen. Geoff Kaufman, leider van de studie, zegt: "Des te meer dat je herinnerd wordt aan je eigen persoonlijke identiteit, des te minder waarschijnlijk zal het zijn dat je de identiteit van het personage overneemt."