Hernieuwde anti-Roma campagne in Hongarije
De steun in Hongarije voor de extreemrechtse partij Jobbik brokkelt af. Om het tij te keren neemt Jobbik zijn toevlucht tot een beproefde tactiek voor extreemrechtse partijen in Europa: afgeven op zigeuners.
Door in te spelen op antizigeunersentimenten onder de langdurig werklozen buiten de stedelijke gebieden wist Jobbik in 2010 een klinkende verkiezingsoverwinning binnen te slepen; de partij behaalde maar liefst 17 procent van de stemmen bij de parlementsverkiezingen.
Volgens recente peilingen is de steun voor extreemrechts in Hongarije echter aan het afbrokkelen. Jobbik zou nu op 13 procent van de stemmen kunnen rekenen. De partij lijkt daarom opnieuw een campagne tegen de zigeuners, of Roma, te zijn begonnen, wat al heeft geleid tot optochten in dorpen door het hele land.
Zaterdagavond demonstreerden parlementsleden van Jobbik en zo'n zeshonderd aanhangers samen tegen 'de zigeunerterreur' in het dorpje Hejoszalonta, zo'n 160 kilometer ten oosten van de hoofdstad Boedapest. Aanleiding voor het protest was de moord op een inwoonster van het dorp op 22 maart. Twee huurders van de vrouw, beiden Roma, en een derde verdachte zijn aangehouden door de politie.
6 tot 8 procent van de tien miljoen Hongaren is Roma en ze behoren tot de armste en laagst opgeleide inwoners van het land. Ze lopen overal tegen discriminatie aan. In het onderwijs en bij het zoeken naar een baan, maar bijvoorbeeld ook binnen de gezondheidszorg.
De opkomst van Jobbik was mede mogelijk door de steun van de Hongaarse Garde, een geüniformeerde groepering met enkele duizenden leden die verscheidene optochten in boerendorpen heeft gehouden om de niet-Roma bevolking te 'beschermen' en de Roma te intimideren. De Garde werd in 2009 door de rechter verboden en de Hongaarse president Viktor Orban bezwoer voor de verkiezingen van april 2010 dat hij het verbod op de garde streng zou handhaven. De groepering kon volgens Orban rekenen op 'twee klappen in het gezicht'.
De website van de Hongaarse Garde mag dan al bijna een jaar niet meer actief zijn, een aantal groeperingen is opgestaan om de leemte te vullen; De Nieuwe Hongaarse Garde, De Hongaarse Nationale Garde, De Motorrijdende Garde en het Nationale Garnizoen. De ledenbestanden van de verschillende gardes vertonen een grote overlap.
Amnesty International en andere mensenrechtenorganisaties hebben de Hongaarse politie opgeroepen om de Roma-minderheid in Hongarije te beschermen en te voorkomen dat burgerwachten en milities dit soort optochten houden. Jobbik hield echter vorige maand een soortgelijke demonstratie in een ander dorp en geüniformeerde extremisten patrouilleerden wekenlang op straat.
Jobbik-leden hadden het in toespraken tot hun aanhang in Hejoszalonta over de veronderstelde criminele activiteiten van de Roma, hekelden het economische beleid van de regerende partij Fidesz en spraken hun woede uit over de hoge werkloosheid in het noordoosten van Hongarije.
Volgens Jobbik-politicus Zsolt Egyed is de veiligheid in het land verslechterd sinds Fidesz tien maanden geleden aan de macht kwam. "De politie zou gewoon twee maanden de vrije hand moeten krijgen. Zij weten wel wat te doen", aldus Egyed. Jobbik-lid Marton Szegedi trok de populistische lijn door. "Fidesz is de partij voor de rijken geworden. Het kan hun helemaal niks schelen wat er met ons, de gemiddelde plattelandsbewoner, gebeurt", aldus Szegedi.
Hongaarse mensenrechtengroeperingen roepen juist op tot een einde aan de discriminatie. "Wij behoren vaak tot de armste laag van de bevolking omdat we als zigeuners geboren worden", zei Roma-activiste en onderwijzeres Agnes Daroczi in haar toespraak tot de 150 mensen die in Hejoszalonta demonstreerden tegen de Jobbik-manifestatie. "We hebben een kleurenblinde ontwikkeling nodig in dit land die ook de mensen achteraan in de rij bereikt."
De burgemeester van Hejoszalonta, Jozsef Anderko, en enkele inwoners bevestigden dat het dorp te maken heeft met kruimeldiefstallen - wat rechts 'zigeunermisdaden' noemt - maar zeiden ook dat de 850 inwoners, van wie 350 Roma, redelijk goed met elkaar omgaan. Anderko heeft met tegenzin de noodzakelijke vergunningen voor de protestmanifestatie aan Jobbik verleend. "Ik heb ze nog gezegd dat het meer zin zou hebben als ze een paar vrouwelijke zigeuners in het dorp aan een baan zouden helpen of als ze geld zouden inzamelen voor de familie van het slachtoffer", aldus Anderko.
De optocht van Jobbik kent in ieder geval één concrete uitkomst: er is een verdere wig gedreven tussen de inwoners van Hejoszalonta. Roma-vrouwen in het dorp zijn een petitie gestart om een kleuterjuf die meeliep met Jobbik te laten ontslaan. "90 procent van de kinderen in die kleuterklas is Roma. Na deze optocht is zij simpelweg niet langer geschikt om les te geven aan deze kinderen", aldus een van hen.
Hernieuwde anti-Roma campagne in Hongarije (Foto: Novum)