Japan: omvang ramp steeds duidelijker
De omvang van de ramp die Japan vrijdag trof, begint zich 24 uur na de aardbeving steeds duidelijker af te tekenen, hoewel weggevaagde wegen en gesloten luchthavens de toegang tot het getroffen gebied grotendeels verhinderen.
De beving heeft volgens de Japanse overheid aan zeker 574 mensen het leven gekost. Lokale media stellen echter dat ten minste 1300 mensen gedood zijn. Zeker 586 mensen worden nog vermist en 1105 raakten gewond. Een onbekend aantal slachtoffers ligt nog onder het puin. Het dodental zou aanzienlijk kunnen stijgen, onder meer omdat de Japanse spoorwegen vier treinen die vrijdag in het gebied reden niet hebben kunnen lokaliseren, aldus het persbureau Kyodo. Het is onbekend hoeveel mensen er aan boord van de treinen waren.
Er zijn grote problemen met de kernreactoren in het getroffen noordoosten van het land en bij vijf centrales is zaterdag de noodtoestand uitgeroepen. Door de krachtige beving zijn ze niet meer in staat goed te koelen. Tienduizenden omwonenden zijn geëvacueerd. Ondertussen probeert personeel te voorkomen dat de reactors oververhit raken.
Door een explosie bij de kerncentrale Fukushima 1 zijn zaterdag de muren van het gebouw met een kernreactor ingestort. Het metalen omhulsel waarin de reactor zich bevindt is niet beschadigd door de ontploffing. De radioactieve straling rondom de centrale is niet gestegen na de explosie, maar neemt juist af, aldus een woordvoerder van de Japanse regering. De druk in de reactoren neemt ook af. Sinds de aardbeving nam de druk toe en steeg de temperatuur omdat het koelsysteem niet goed meer werkte.
De Japanse autoriteiten waren bang voor een meltdown van een van de reactoren. Een meltdown, de term om een zeer ernstige ineenstorting van een centrale aan te duiden waarbij temperaturen niet meer gereguleerd kunnen worden, hoeft niet per se een groot gevaar te betekenen, aldus Yaroslov Shtrombakh, een Russische deskundige op het gebied van kernenergie. Volgens Shtrombakh is een ramp als die bij Tsjernobyl onwaarschijnlijk. "Het is geen snelle reactie zoals bij Tsjernobyl het geval was", zegt hij. "Ik denk dat alles binnen het terrein zal blijven en dat het geen grote catastrofe zal zijn."
De eerste militaire reddingswerkers arriveerden zaterdag in het getroffen gebied. Vijftigduizend militairen, 190 militairen vliegtuigen en 25 schepen zullen worden ingezet om hulp te verlenen bij reddingsoperaties na een van de grootste rampen die Japan ooit trof, zei de Japanse premier Naoto Kan. Na de aardbeving sleurde een zeven meter hoge tsunami alles mee op zijn weg landinwaarts. "De meeste huizen langs de kust zijn weggespoeld en op veel plekken is brand uitgebroken", zei Kan nadat hij per helikopter een bezoek aan het gebied had gebracht. "Ik besefte toen hoe extreem veel schade de tsunami heeft aangericht."
Meer dan 215.000 mensen zijn opgevangen in 1350 tijdelijke opvangcentra in vijf prefecturen, meldt de nationale politie. Meer dan één miljoen huishoudens heeft geen toegang tot drinkwater. In Fukushima werden flessen water, rijst en dekens uitgedeeld. Grote delen van het gebied zijn echter omringd door water en daardoor onbereikbaar. Contact per telefoon met inwoners van het getroffen gebied gaat zeer moeizaam.
Er zijn sinds de aardbeving 125 naschokken geregistreerd, waarvan veel een kracht van 6,0 op de schaal van Richter of meer hadden, wat normaal gesproken al als zwaar wordt beschouwd.
Japan is goed voorbereid op aardbevingen en gebouwen kunnen er zeer zware bevingen doorstaan, zelfs die van vrijdag, de zwaarste sinds Japan officieel bevingen registreert. Waar echter geen voorbereiding op mogelijk was, is de tsunami die volgde. In sommige gebieden kwam de vloedgolf tot tien kilometer landinwaarts en nam op zijn weg boten, auto's, trucks en zelfs hele gebouwen mee.
Tientallen landen hebben inmiddels hulp aangeboden. Ook de Amerikaanse president Barack Obama beloofde hulp en zei dat een vliegtuig al in Japan was en een tweede op weg. Tevens is een Amerikaans schip naar de nabijgelegen eilandengroep de Marianen opgestoomd.