Ook protesten in Libië
In de Libische havenstad Benghazi zijn woensdag honderden mensen de straat opgegaan om te protesteren tegen de regering. Volgens ooggetuigen riepen de demonstranten leuzen tegen de Libische leider Moammar Gadhafi en premier Baghdadi al-Mahmoudi.
Oppositieactivist Ashur Shami, woonachtig te Londen, zegt dat de protesten dinsdagmiddag aanvingen en tot woensdagmorgen vroeg duurden. Demonstranten riepen 'Alleen Allah is onze god, Moammar is de vijand van Allah' en 'Weg met de corruptie en de corrupten'. De politie en gewapende aanhangers van de regering probeerden de demonstratie hardhandig de kop in te drukken door onder meer met rubberkogels te schieten en waterkanonnen in te zetten. Volgens een politieman raakten veertien mensen, onder wie tien agenten, gewond. Hij zei dat de betogers bewapend waren met messen en stenen.
De gebeurtenissen in Egypte, Tunesië, Jemen, Bahrein en Iran hebben vooral jongeren geïnspireerd, zegt Shami. Net als bij de betogingen in Tunesië en Egypte was op sociale-netwerksites als Facebook opgeroepen tot de protesten. Voor donderdag is een nieuwe grote protestmars aangekondigd. De druk op langzittende leiders in de regio wordt hierdoor steeds groter. Velen van hen hebben al tientallen jaren alle macht in handen.
Het Libische staatspersbureau JANA sprak met geen woord over de antiregeringsprotesten en meldde slechts dat in Tripoli, Benghazi en andere steden aanhangers van Gadhafi demonstreerden. JANA citeerde de aanhangers van Gadhafi die beloofden 'de leider en de revolutie te verdedigen'.
Gadhafi kwam in 1969 aan de macht na een militaire coup en regeert het land sindsdien zonder parlement of grondwet. Hoewel Gadhafi beweert dat hij slechts een revolutionaire leider zonder officiële status is, heeft hij de absolute macht. Volgens de oppositie heeft hij in praktijk directe controle over de politiek, het leger en de veiligheidsdiensten.
Hij probeerde de laatste jaren het land uit zijn isolement te halen, onder meer door in 2003 het nucleaire programma stop te zetten, zich tegen terrorisme uit te spreken en slachtoffers van aanslagen door Libiërs financieel te compenseren. Hierdoor ontstonden betere banden met het Westen en werden sancties van zowel de Verenigde Staten als de Verenigde Naties opgeheven. Aantijgingen dat Gadhafi verantwoordelijk is voor mensenrechtenschendingen in het Noord-Afrikaanse land staan echter nog altijd overeind.
De demonstratie van dinsdag en woensdagochtend lijkt te zijn begonnen nadat gesprekken spaak liepen tussen de regering en een commissie die de families vertegenwoordigt van honderden gevangenen die in 1996 werden vermoord toen veiligheidsdiensten bij rellen in een beruchte gevangenis het vuur openden. De regering is gestart met financiële compensatie, maar de commissie wil dat de verantwoordelijken vervolgd worden. De betogers beperkten zich echter niet tot een onderwerp en riepen ook op tot vergaande politieke en economische hervormingen.
Maandag riepen oppositiebewegingen in ballingschap op tot het aftreden van Gadhafi en tot een vreedzame machtsoverdracht. "Kolonel Gadhafi en al zijn familieleden moeten afstand doen van hun macht", zeiden zij in een verklaring.
Onafhankelijke bevestiging van de berichten is moeilijk, omdat Gadhafi de media aan de leiband heeft gelegd, maar op internet verscheen een video, gedateerd op 15 februari, waarin is te zien hoe betogers spandoeken bij zich hebben en 'Alleen Allah is onze god, Moammar is de vijand van Allah' scanderen. Een tweede video - ook gedateerd op 15 februari - toont hoe een mensenmenigte wegrent als er geweerschoten klinken en hoe een bebloede jonge man wordt weggedragen. In een derde video wordt opgeroepen tot een opstand op 17 februari. "Het volk wil de executie van de leider", aldus de video.
Ook protesten in Libië (Foto: Novum)