Staande ovatie voor Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo

De Chinese dissident Liu Xiaobo, die vastzit in een Chinese gevangenis, heeft vrijdag bij de uitreiking van de Nobelprijs voor de Vrede in Oslo een staande ovatie gekregen. Omdat niemand de prijs voor Liu in ontvangst kon nemen, lag de oorkonde voor de dissident op een lege stoel. Hoogwaardigheidsbekleders hebben China opgeroepen Liu vrij te laten.

Het was de eerste keer in 74 jaar dat de prestigieuze prijs niet kon worden uitgereikt. Liu zit een gevangenisstraf van elf jaar uit voor het oproepen tot grote hervormingen van het politieke systeem in China. Beijing was furieus over de toekenning van de prijs aan Liu en heeft aanhangers van Liu onder huisarrest geplaatst, om te voorkomen dat iemand de oorkonde in ontvangst kon nemen.

De voorzitter van het Nobel-comité Thorbjørn Jagland riep in zijn toespraak bij de uitreiking op tot de vrijlating van Liu. Hij merkte op dat noch Liu noch naaste familieleden in staat waren de ceremonie bij te wonen. "Dit feit alleen al laat zien dat de prijs nodig en gepast was", aldus Jagland. Jagland zei tevens dat de prijs voor Liu geen 'prijs tegen China is' en hij riep Beijing op 'gewend te raken' aan kritiek en debat. Hij legde de oorkonde van Liu op een lege stoel. Na de toespraak van Jagland las de Noorse actrice Liv Ullman een verklaring van Liu voor. De verklaring, 'Ik heb geen vijanden', sprak Liu uit voor een Chinese rechtbank die hem in 2009 veroordeelde tot de celstraf van elf jaar die hij nu uitzit.

Vanuit Washington zei de Amerikaanse president Barack Obama, die de prijs vorig jaar won, bedroefd te zijn dat Liu en zijn vrouw niet bij de ceremonie konden zijn. Hij voegde daaraan toe dat Liu de Nobelprijs meer verdient dan hijzelf.

Het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken noemde de prijs een 'politieke farce'. Volgens China is de prijs een weerspiegeling van een Koude Oorlog-mentaliteit en maakt hij inbreuk op de Chinese soevereiniteit. "Het vertegenwoordigt niet de wens van de meerderheid van de wereldbevolking, in het bijzonder die van de ontwikkelingslanden", aldus woordvoerder Jiang Yu.

In China gingen om acht uur lokale tijd tv-zenders BBC en CNN een uur op zwart, precies op het moment dat de ceremonie in Oslo plaatsvond. Buiten het appartement van Liu in Beijing had zich een tiental journalisten verzameld. Zij werden echter door de politie naar een afgeschermd gebied gebracht.

De Chinese regering had voorafgaand aan de ceremonie landen gevraagd om de prijsuitreiking te boycotten. Zeventien landen, waaronder Rusland, Pakistan, Iran, Venezuela en Cuba, gaven gehoor aan deze oproep.

In de Zweedse hoofdstad Stockholm werden tijdens een aparte ceremonie de andere Nobelprijswinnaars geëerd. Zij kregen hun oorkondes uitgereikt van de Zweedse koning Carl XVI Gustaf.

Staande ovatie voor Nobelprijswinnaar Liu Xiaobo (Foto: Novum)