IJsland: 320% staatsschuld

IJsland gaat in 2010 veel financiële records verbeteren. Per 1 januari 2010 zal de eilandstaat het hoogste btw-tarief ter wereld hebben; namelijk 25,5 procent. De belastingmaatregel is een poging om iets aan de financiële puinhopen te doen waar het land sinds het uitbreken van de wereldwijde financiële en economische crisis in verkeert.

Volgens de IJslandse Centrale Bank zal de staatsschuld eind volgend jaar 5.150 miljard IJslandse kroon (28 miljard euro) bedragen, wat overeenkomt op 320 procent van het bruto binnenlands product (bbp) van IJsland. Dit is hoger dan de staatsschuld die Zimbabwe in 2008 had (266 procent) en is daarmee ook een wereldrecord.

Icesave-akkoord
Van die 5.150 miljard kroon schuld is 800 miljard kroon het gevolg van het Icesave-akkoord wat de IJslandse regering heeft gesloten met Nederland en het Verenigd Koninkrijk (VK). In 2008 viel Landsbanki om, het moederbedrijf van de internetspaarbank Icesave, waar vele duizenden Nederlanders en Britten miljarden op hadden gezet.

Volgens het akkoord krijgt IJsland leningen -1,3 miljard euro van Nederland en 2,3 miljard pond van het VK- zodat de IJslandse regering de garantie van iets meer dan 20.000 euro kan betalen aan spaarders die hun tegoeden kwijtraakten door de ondergang van Landsbanki. Het totale bedrag dat IJsland moet betalen, komt overeen met circa 40 procent van de economie van het eiland. 

Om orde te scheppen in de financiële chaos van IJsland, dat één van de hoogste levensstandaarden ter wereld kent, gaat niet alleen het btw-tarief omhoog. Ook worden andere belastingen en accijnzen op tabak, alcohol en brandstof verhoogd.

Koopkracht 15 procent omlaag
Volgens het Internationale Monetaire Fonds (IMF) daalt de koopkracht van de IJslanders in 2010 met maar liefst 15 procent. Door dit vooruitzicht groeit het verzet tegen het Icesave-akkoord: de meeste inwoners van IJsland willen niet opdraaien voor het failliet van Landsbanki.

Van alle inwoners van IJsland is volgens een enquête 70 procent tegen het Icesave-akkoord, waarmee het parlement al een half jaar worstelt. Het debat moet voor het nieuwe jaar zijn afgerond.