Vakbond wil opheldering over straling

Veerle (Volpez)

De militaire vakbond ACOM heeft het ministerie van Defensie om opheldering gevraagd over gezondheidsklachten die militairen in Uruzgan krijgen door het gebruik van apparatuur om bermbommen tegen te gaan. De straling waarmee de bermbommen gestoord moet worden, veroorzaakt ernstige medische klachten bij militairen.

In Uruzgan worden de zogenoemde jammers (eigenlijke naam Counter Radio Controlled Improvised Explosive Device Electronic Warfare, oftewel CREW) veelvuldig gebruikt. Zij storen de radiogolven van de op afstand bestuurde bermbommen. Van de tot nu toe 21 omgekomen Nederlanders zijn er acht omgekomen door een bermbom. Voorzitter van de vakbond, Jan Kleian, laat weten dat inmiddels al zeven leden, allen infanteristen op uitzending in Uruzgan, hebben geklaagd. "Als ze op patrouille in de nabijheid van de jammers liepen, kregen ze barstende hoofdpijn", aldus Kleian. 

Elektromagnetische straling veroorzaker ziekten
Kleian maakt zich ernstig zorgen over het gegeven dat elektromagnetische straling mogelijk ziekten veroorzaakt. Luchtmachtpersoneel bij de radarinstallatie van het Hawk-luchtdoelafweersysteem stond tussen de jaren zestig en negentig bloot aan deze straling, wat resulteerde in honderden gevallen van kanker.

Kleian laat weten te pleiten voor registratie wanneer een militair in aanraking komt met jammers. Dit zowel uit gezondheidsoogpunt als voor latere aansprakelijkheid. De brief die hij op 17 augustus naar het ministerie van Defensie stuurde waarin hij vraagt de problemen in kaart te brengen is echter nog niet beantwoord. "Het duurt irritant lang", laat hij weten.

'Straling valt binnen de norm'
Een woordvoerder van defensie heeft inmiddels in een reactie laten weten dat TNO de straling door jammers inmiddels heeft onderzocht. Deze straling blijkt binnen de norm te vallen en vorem daarom geen gevaar voor de gezondheid van de militairen of de lokale bewoners, liet hij weten. Defensie wil om strategische redenen niet laten weten om hoeveel jammers het in Uruzgan gaat, maar het zijn 'meerdere voertuigen'.

Defensie laat weten dat er geen gezondheidsklachten bekend zijn die iets te maken hebben met het gebruik van jammers en dat militairen 'uitgebreid' getraind worden in het gebruik van deze apparatuur.  Deze uitspraken zijn volgens vakbondsman Kleian verbazingwekkend: "Een betrokken militair heeft het zelfs aan zijn pelotonscommandant gemeld. Geen van de betrokken jongens was voorgelicht", laat hij weten.

'Ministerie past OBV-strategie toe'
Volgens Wim van den Burg, voorzitter van de andere militaire vakbond AFMP, past het ministerie de OBV-strategie toe: "Ontkennen, Bagatelliseren en vertragen." Van den Burg laat weten dat defensie met de straling in haar maag zit en dat de veiligheidsregels omtrent de jammers niet altijd bekend zijn bij militairen in Uruzgan. Een folder moest het personeel van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie, dat de bermmijnen onschadelijk moet maken, wijzen op de gevaren van het werken in de directe omgeving van de antennes. "Maar de risico's zijn niet bekend bij de mensen die op en rond de voertuigen werken", aldus Van den Burg. Vier leden van deze vakbond hebben zich inmiddels gemeld met klachten als hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid.

Ook het Belgische ministerie van Landsverdediging ontving klachten van tien militairen in Afghanistan over hoofdpijn, migraineaanvallen en misselijkheid. Een woordvoerder van dit ministerie heeft laten weten dat zij de bewuste apparatuur, die geleend werd van het Amerikaanse leger, niet meer in gebruik hebben. Ook zouden Amerikaanse militairen de binnenkant van hun scherfvest met aluminiumfolie beplakken om de straling van de jammers te weerkaatsen.

Angelien Eijsing (PvdA-Kamerlid) is van mening dat de klachten zeer serieus genomen moeten worden. "Ervaringen uit het verleden leren dat we zoiets niet moeten veronachtzamen." Arend Jan Boekestijn (VVD) stuurt aan op een onderzoek: "De minister van Defensie moet de vaste Kamercommissie van Defensie direct na het reces inlichten. Het welzijn van de militairen is zeer belangrijk voor ons."