[Special] Pittig Waals aperitiefje II
 | Eind februari is met de Belgische semi-klassieker de Omloop het Nieuwsblad het klassieke voorjaar van deze wielerjaargang in gang geschoten. Voor FOK!sport de hoogste tijd om de meest in het oog springende koersen van deze lente onder de loep te nemen. Deze week staan de heuvelklassiekers op het programma. Na de ouverture van zondag, volgt vandaag als intermezzo de Waalse Pijl. Een pittig aperitief voor Luik- Bastenaken - Luik; het sluitstuk van de klassiekerweek. |
Deel II
Op het palmares van de koers staan dan ook gerenommeerde namen als Rik van Steenbergen (de sterkste in ’49 en ‘58), Fausto Coppi (’50), Ferdi Kübler (’51 en ’52), Raymond Poulidor (’63), Rik van Looy (’68), Roger de Vlaeminck (’71), de enige Nederlandse laureaat Joop Zoetemelk (’76), Francesco Moser (’77), Bernard Hinault (’79 en ’83), Laurent Jalabert (’95 en ‘97), Lance Armstrong (’96), Michele Bartoli (’99) en meer recentelijk: Davide Rebellin (’04 en ’07) en Alejandro Valverde (’06). De Luxemburger Kim Kirchen is momenteel de titelverdediger. Het recordaantal zeges in de Waalse Pijl staat echter op naam van drie coureurs: de wereldkampioen van 1938 Marcel Kint (’43, ’44 en ’45), Eddy Merckx (’67, ’70 en ’72) en Moreno Argentin (’90, ’91 en ’94).
Vooral Argentin zal tot in lengte van dagen in één adem worden genoemd met de Waalse Pijl. Niet enkel vanwege diens record, maar voornamelijk op de wijzen waarop hij triomfeerden. Zo won de Italiaan in 91’ na een imposante solo over 65 kilometer door kou en regen. En dat ondanks een glijpartij in de afzink van de Cöte de Ben Ahin. Het bleek later deel één te zijn van één van de weinige Ardense ‘dubbels’ uit de recente geschiedenis. De Italiaanse koning van de Ardennen noemde zijn zege later “de mooiste overwinning uit mijn carrière. Ik kon de ogen van de anderen in mijn rug voelen, en dat maakte het nog mooier allemaal.”
Toch zal bij het grote publiek vooral diens zegetocht uit ’94 zijn blijven hangen. Argentin onderstreepte toen namelijk het grootste machtsvertoon in een klassieker ooit van een wielerploeg. In de Waalse Pijl van 20 april 1994 joegen de negen coureurs van Gewiss-Ballan 80 kilometer lang, als ware het een strafexpeditie, op een vluchtgroep. Daarbij wensten ze geen hulp van andere ploegen te accepteren. Toen de ontketende Italiaanse wielerploeg de koplopers had achterhaald, was dat het sein om nogmaals sterk van leer te trekken.
Zoals vooraf aangekondigd door Argentin en ploegleider Emmanuele Bombini rolde ze met 65 kilometer op de teller hun aanvalsplan uit. Op de tweede van in totaal drie beklimmingen van de Muur van Huy flitsten Argentin en zijn ploegmaats Evgeny Berzin en Giorgio Furlan er vandoor, terwijl Armstrong wanhopig probeerde aan te klampen. Maar tevergeefs, want tegen het trio van Gewiss was geen kruid gewassen. “Bij de tweede beklimming van de Muur gooide Berzin alle remmen los. Het was niet de bedoeling dat we met ons drieën overbleven. We hadden op een klein groepje gehoopt. Maar ik heb vervolgens besloten dat we moesten doorrijden”, aldus Argentin.
Het drietal rondde het laatste deel van de koers vervolgens af alsof het een show, dan wel veredelde trainingstocht betrof. Het peloton moest machteloos toezien hoe Argentin in zijn nadagen de zege min of meer cadeau kreeg van zijn teamgenoten. Furlan had immers in maart al op imposante wijze Milaan – Sanremo gewonnen, na een indrukwekkende punch op de Poggio. Terwijl de jonge belofte Berzin een paar dagen eerder al op groteske wijze winnaar was geworden van La Doyenne. Beide heren completeerden nog wel het podium. Daarmee stonden drie man in hetzelfde shirt op het schavot. Een unieke prestatie, want voordien was dit nog nooit voorgekomen in een zware eendagswedstrijd. Enkel het een-tweetje tussen Merckx en diens ploeggenoot Vic van Schil in Luik – Bastenaken – Luik van ’69, waarin het duo 110 kilometer lang de finale kleurde, kwam enigszins in de buurt. Het tekende de alleenheerschappij van Gewiss.
Gianni Bugno werd als eerste van de achtervolgers vierde op één minuut en veertien seconden. Eddy Bouwmans was de Beste Nederlander op plaats achttien: “Het is net Formule 1. Wij met onze karretjes tegen die Ferrari’s. Het is toch niet normaal dat drie man uit een ploeg op een berg zomaar het peloton het nakijken geven. Ik snap het niet meer. De Italianen rijden de hele dag op kop in een waanzinnig tempo." Ook Gert-Jan Theunisse die 25e werd, zat zichtbaar in de put. De Waalse Pijl was hem immers op het lijf geschreven. "Die drie deden whammmm... en ze knalden door zonder te stoppen. Ongelooflijk. Ik heb er de laatste tijd nog nooit zo veel voor gedaan. Ik heb dagen van tien uur training gemaakt, ben vroeg naar bed gegaan en heb me alles ontzegd. En dan word je zomaar weggereden. De Italianen zeggen: Hup, we gaan en ze zijn nog weg ook. Op de hellingen rijden zelfs hun knechten voorop", aldus de Brabantse klimmer. Een paar dagen na de Waalse Pijl werd Bruno Cenghialta, een helper uit de Gewissploeg, zomaar tweede in de Amstel Gold Race.
Het tekende de suprematie van het Italiaanse wielerpeloton in het midden van de jaren negentig en Gewiss in het bijzonder. Illustratief daarvoor was niet enkel de overheersing van Gewiss in het klassieke voorjaar van ’94, maar ook de totale heerschappij van de azzuri in de top-10 van de Waalse Pijl van datzelfde jaar. Naast Berzin (wel lid van een Italiaanse stal) en Ronan Pensec bestond de gehele top-10 immers uit Italianen. Erg indrukwekkend. Zo indrukwekkend, dat het internationale journaille grote vraagtekens zette bij de diverse Italiaanse successen, en in het bijzonder de triomfen van Gewiss. Hoe was dit toch allemaal mogelijk?
Het antwoord kwam niet veel later uit de mond van Michele Ferrari, sportarts bij Gewiss. Zo schreven Paul Feld en Ludo van Klooster in De droom van de Giro: 'Toen het volledige podium van de Waalse Pijl werd bezet door renners van de door hem begeleide Gewiss-ploeg, onthulde ploegarts Ferrari tijdens de persconferentie na afloop van de klassieker overmoedig zijn filosofie rond EPO (erythropoietin, dat het aantal rode bloedcellen verhoogt): "Als ik als renner beter zou worden van een farmaceutisch middel als EPO en dat middel was niet aantoonbaar, dan zou ik het nemen." [...] EPO was nog niet aan te tonen, de hypocrisie vierde hoogtij in de wielerwereld en Ferrari moest zich ethisch verantwoorden voor de medische commissie van de Italiaanse wielerbond. Bovendien werd hij op staande voet ontslagen als medisch adviseur van de Gewiss-ploeg.' De Italiaanse ‘wonderdokter’ voelde zich onbegrepen en raakte in de sportwereld in een isolement.
Alle commotie rondom het nieuwe ‘wondermiddel’ ging echter langs Argentin heen. De kleine man uit San Dona di Piave bij Venetië die zich in het grootste bos van België altijd op zijn gemak heeft gevoeld (hij won naast driemaal de Waalse Pijl ook viermaal Luik – Bastenaken – Luik), stopte immers met wielrennen na de Giro van 1994, die door Berzin werd gewonnen. Naast de overwinningen in La Doyenne en de Waalse Pijl won Argentin tijdens zijn loopbaan ook de Ronde van Vlaanderen, de Ronde van Lombardije en een behoorlijk aantal etappes in de Tour de France en de Giro d’Italia. Bovendien kroonde hij zich eenmaal tot wereldkampioen. De Italiaan liet dan ook een imposante erelijst achter. Maar wel eentje die door alle verdachtmakingen enigszins werd bezoedeld.
Hoe dan ook, de strafexpeditie van Gewiss in de editie van ’94 betekende de derde zege van Argentin. Daarmee heeft hij in zijn eentje bijna net zoveel zeges bij elkaar gereden als alle Waalse coureurs bijeen. In de historie van de Waalse Pijl kon het thuispubliek namelijk maar vijfmaal een Waalse winnaar omarmen. De eerste maal was in 1938, toen Emile Masson jr de bloemen pakte. Een Waal op de hoogste trede van het podium van de Waalse Pijl zou daarna eerder regel dan uitzondering blijken te zijn. Het voorbeeld van Masson jr. werd namelijk enkel gevolgd door Pino Cerami (1960), Claude Criquiellion (1985 en 1989) en Rik Verbrugghe (2001). Een schamele score: vijf zeges op 72 edities.
Het tekent het gebrek aan Waalse wielerkampioenen. Het lijkt dan ook een zeldzaam, bijna uitstervend ras. Misschien dat Philippe Gilbert de wereld vandaag kan verrassen, zodat de Waalse haan weer eens fier kan wapperen in plaats van de Vlaamse leeuw.