[Special] American football: basisregels - deel 2
 | Om de twee weken op of rond zondag vind je een stuk over de NFL van FOK!user Days-Of-Wild op FOK!sport. |
Dit is het tweede deel in een serie over de regels van het American football. In deel 1 is de basis van de veldindeling en de score behandeld. Nu verder hoe het spel gespeeld wordt. De regels bespreek ik in in beknopte vorm zodat de basis duidelijk wordt en men een wedstrijd (beter) kan volgen. Zo veel mogelijk zal ik de Engelse termen gebruiken, maar deze wel uitleggen.
Het begin: de kickoff
Net als bij voetbal wordt er bij American football ook begonnen met de toss om te zien wie mag beginnen. Win je dan mag je kiezen tussen de bal wegtrappen (kick), of de bal ontvangen (receive). Het team dat de toss verliest mag kiezen aan welke kant ze willen gaan staan. De bal wordt op de dertig yard line van het trappende team geplaatst op een zogeheten tee. De spelers van beide teams die op het veld staan, zijn onderdeel van de zogeheten special teams. Dit zijn teamsamenstellingen die een andere indeling hebben dat de 'gewone' offensive of defensive teams. De speler die de bal weg trapt wordt de (place)kicker genoemd. Zijn doel is om de bal zo ver mogelijk in het veld van de tegenstander te trappen. Immers, hoe verder weg de bal is, hoe meer yards de tegenstander af moet leggen om te scoren en hoe meer kans je dus hebt om de bal weer te veroveren.
De return en de line of scrimmage
Degene die de bal ontvangt en in eerste instantie terug moet brengen, heet de kick returner. Dit is meestal een speler die heel snel en wendbaar is. Hij mag pas aangevallen worden nadat hij de bal gevangen heeft. Vanaf dat moment moet hij de bal zo ver mogelijk richting de goal line van de tegenstander brengen. Op het punt waar hij getackeld wordt, of waar hij out of bounds (buiten de lijnen) loopt, begint de aanvallende partij met de eerste down. Tenzij hij helemaal tot de end zone van de tegenstander komt, dan is het een touchdown, maar dit komt maar weinig voor. Als de bal heel diep getrapt wordt, of als de verdediging heel snel naar voren komt omdat de bal niet alleen ver maar ook hoog gaat, de zogeheten hang time (de tijd dat de bal in de lucht hangt), kan de ontvanger ook een fair catch-signaal maken. Dat betekent dat nadat hij de bal gevangen heeft de aanvallers hem niets mogen doen. Het spel gaat dan verder vanaf het punt waar hij de bal heeft gevangen. Wanneer de bal via de end zone uit gaat, wordt de bal op de twintig yard line gelegd.
Gaat de bal out of bounds via de sideline zonder aangeraakt te worden dan wordt deze op de dertig yard line van de ontvangers geplaatst, tenzij de bal eerder buiten de lijnen gaat. Dan wordt de bal op die plaatst gelegd. Wanneer een kick foutief is, bijvoorbeeld minder dan tien yards afgelegd, dan krijgt het trappende team een penalty (een straf, hierover in een later deel meer) in de vorm van verlies van yards. Ze moeten dan nog een keer trappen, maar dan van een plek dichter bij hun eigen goal line. Vanaf de plek waar de returner gestopt is, wordt het spel verder gegaan. De bal wordt op dat punt neergelegd, links of rechts van het midden op één van de hash marks, met elk van de punten wijzend naar één van de goal lines. Evenwijdig met de goal line, tegen beide punten van de bal aan, lopen twee denkbeeldige lijnen over het veld. Deze lijnen worden de lines of scrimmage (LOS) genoemd. De aanvallende en verdedigende teams staan aan beide zijden van deze lijnen opgesteld. De teams mogen deze lijnen niet overschrijden voordat de bal in het spel gebracht is. Met andere woorden: niet voordat een play (het spelen van één down) begonnen is. Het gebied tussen deze beide lijnen heet de neutral zone, deze is dus één ballengte breed.
De chain crew
Aan de zijlijn staat de chain crew, ook wel de chain gang genoemd. Dit zijn de assistenten van de referee, de scheidsrechter. De chain crew bestaat uit drie man. Twee daarvan houden twee palen met daartussen een tien yard lange ketting vast, dit zijn de rod men. De ene paal geeft de plek aan van waar de eerste down is begonnen. De andere paal, aan het eind van de tien yard lange ketting, geeft aan waar het einde van de minimaal tien yards is die binnen vier pogingen overbrugd moet worden. Wanneer het niet duidelijk of men tien yards verder is gekomen, en er dus een nieuwe eerste down begint, worden deze palen en ketting gebruikt om te meten of de bal ver genoeg is. De punt van de bal moet voorbij de paal komen om tien yards afgelegd te hebben. De derde man, de box man, houdt een paal vast met daarop de down indicator box. Hierop kunnen de cijfers één tot en met vier gezet worden om aan te geven welke down het is.
De aanval: de offensive line, de center en de quarterback
De speler van de aanvallende partij die direct achter de bal staat heet de center. Deze staat in het midden van een rij spelers (meestal vijf of zes) die tezamen de offensive line vormen. Deze spelers heten linemen. De NFL-regels verplichten dat er minimaal zeven offensieve spelers aan de LOS staan. Naast de vijf linemen staan er verder vaak nog twee receivers, die staan meer aan de buitenkant in de buurt van de zijlijnen. Recht achter de center staat de quarterback (QB). Ofwel direct achter hem, met zijn handen tussen de benen van de center, of enige yards erachter. Dit laatste heet een shotgun-formatie. De center brengt de bal in het spel, begint zo een play door de bal aan de QB te geven. Hetzij rechtstreeks doordat hij achter hem staat, hetzij door een gooi als het team 'shotgun' staat. Dit in het spel brengen van de bal heet de snap. De QB zorgt er voor dat de bal naar één van de aanvallende spelers gaat die dan terreinwinst moet boeken.
In uiterste gevallen kan de QB ook zelf besluiten te gaan lopen met de bal. Als de aanvallende partij de bal gaat schoppen, voor een punt of voor een field goal, dan speelt de center de bal naar de punter of de (place)holder. De punter schopt de bal vanuit zijn handen, de holder houdt de bal vast voor de kicker (bij ontbreken van een tee tijdens het spel). Een pass mag per down maar één keer voorwaarts gegooid worden, de forward pass, en dan alleen maar door het aanvallende team. Het hoeft niet de quarterback te zijn die de voorwaartse pass gooit, maar meestal zal hij het wel zijn. Alleen een speler die niet de line of scrimmage is gepasseerd mag een voorwaartse pass gooien. Verder mag elke speler een achterwaartse of lateral pass gooien en elke speler mag deze vangen. Dit in tegenstelling tot een voorwaartse pass die alleen door de eligible (aangewezen) receivers gevangen mag worden.
De aanval: de offensive line, guards, tackles en tight ends
Aan beide zijden van de center staan de guards. Naast de guards staan de tackles. Daarnaast kan er eventueel aan een of beide kanten nog een tight end opgesteld staan. Staat een tight end niet direct naast een tackle, maar gaat hij iets meer naar buiten toe dan wordt die speler een split end genoemd. Offensive linemen mogen geen passes vangen. Behalve de center mogen ze eigenlijk ook niet aan de bal komen: ze zijn geen eligible receiver, toegestane ontvanger. Ze kunnen alleen aan de bal komen bij een fumble; als één van de spelers de bal laat vallen en de bal is niet dood, of als een pass afketst via een receiver of verdediger. Dan mogen ze de bal wel oppakken of vangen en ermee aan de haal gaan. Een tight end is het wel toegestaan de bal te vangen.
De taak van de linemen is om de QB te beschermen tegen de verdedigers en hem de tijd te geven de bal af te geven aan één van de backs of te gooien naar een van de receivers. Bij een running play is het ook hun taak om een bres in de verdediging te slaan om zo ruimte te maken voor de backs om tussendoor te rennen. Afhankelijk van of de QB links- of rechtshandig is moeten de tackles ook nog eens extra opletten om de 'blinde kant' van de QB te beschermen. Een rechtshandige QB zal minder aandacht hebben voor zijn linkerkant. Deze moet dus door de tackle beschermd worden, en uiteraard omgekeerd voor een linkshandige QB.
De aanval: de receivers
De spelers die wel de bal mogen (ont)vangen, de eligible receivers, zijn de wide receivers (bij passing plays) en de runnings backs, de fullback en de halfback of tailback (bij running plays). De fullbacks helpen de halfback meestal met het blocken van de tegenstander. Bij een passing play worden beiden geacht te blocken voor de QB. Eventueel kunnen ze ook de bal vangen alsof ze een wide receiver zijn. De gemiddelde afstand die een running back per play aflegt, is zo'n 5 yards. Uiteraard kunnen dit er veel meer zijn als hij door de eerste verdedigingslinie weet te komen, maar heel vaak zijn het ook veel minder yards.
De wide receivers staan aan de buitenkant van de offensive line en zijn de enige spelers van de offensive line die de bal mogen vangen. Het zijn snelle en wendbare spelers omdat ze heel snel naar voren moeten lopen en kort naar binnen of buiten moeten kunnen wenden om de verdedigers te snel af te zijn. Daarnaast moeten ze behoorlijk sterk zijn, want ze krijgen vaak enorme dreunen te verwerken van de backs van de verdediging wanneer ze getackeld worden. Hierbij vliegen ze niet zelden een flink eind door de lucht. Nadat een receiver de bal gevangen heeft mag hij er ook verder mee rennen, tenzij hij zijn knie op de grond heeft gehad. Vanaf dat moment is de bal dood en begint de volgende down vanaf dat punt. De gemiddelde afstand die een wide receiver aflegt is zo'n twintig yard. Een receiver mag ook om de tegenstander te verwarren, als running back gebruikt worden.
De rugnummers van de spelers
Zodra een play begint, na de snap, lopen de spelers ogenschijnlijk kriskras door elkaar en is het moeilijk te zien wie nou de bal mag (ont)vangen en wie niet. Vandaar dat de rugnummers van de spelers niet alleen dienen om ze te identificeren, de nummers bepalen ook op welke positie een speler hoort te spelen en of ze dus wel of niet de bal mogen vangen of er mee mogen lopen. Indien een ineligible (niet-toegestane) receiver (de linemen) gebruikt gaat worden als eligible receiver dan moet dat vóór een play aan de referee bekend gemaakt worden. Gebeurt dit niet en hij krijgt toch de bal dan is dit illegal touching en verliest men een down.
De nummerindeling van de offense is als volgt:
Quarterback - 0 tot 19
Running Back - 20 tot 49
Wide Receiver - 10 tot 19; en 80 tot 89
Tight End - 80 tot 89
Offensive Linemen - 50 tot 79
Over twee weken: Basisregels deel 3; de defense en scheidrechters.