Chris Boardman: Fastest man on two wheels (1)

De kop is er af, de Tour de France is van start. Fabian Cancellara was in de ouverture van de 94e editie duidelijk de sterkste. De Zwitser, die tijdens zijn race een gemiddelde van 53,7 kilometer liet optekenen, klokte in het centrum van Londen na 8,50' af. Daarmee verwees hij zijn directe concurrenten naar het tweede plan. Het optreden deed enigszins denken aan Chris Boardman. De Engelsman excelleerde in zijn tijd ook driemaal in het openingsnummer: 1994, 1997 en 1998.

“Als Chris Boardman meedoet, weet ik dat ik niet voor de eerste plaats kan rijden.” Aan het woord is Erik Dekker aan de vooravond van de Tour de France van 1998. Enkele uren later blijken zijn woorden profetisch: de Engelsman raffelt de proloog het snelst af. De coureur uit Hoy Lake - onder de rook van Liverpool - was dan ook een specialist in het korte, explosieve werk. Als geen ander kon hij zich focussen op het openingsnummer. Daar stemde hij desnoods zijn hele voorbereiding op af. Boardman zag de proloog van de wielerhoogmis immers als ‘het wereldkampioenschap voor proloogrijders’. Hij begreep het spel van alles of niets: "Mijn remmen raak ik niet aan tijdens de proloog. Als ik crash, crash ik maar." Dat laatste overkwam hem in 1995 toen hij tijdens de Tour-proloog op het verregende parcours in Saint-Brieuc met een snelheid van méér dan vijftig kilometer per uur tegen het asfalt kwakte. Het gevolg: een dubbele dijbeenbreuk, een gebroken enkel en een gebroken pols. Kortom: exit Tour de France.

Chris Boardman zag het levenslicht op 28 juni 1968 in Wirral, een klein stadje nabij Liverpool. Zijn ouders Keith, zelf ook een verdienstelijk wielrenner (reserve van de Britse ploeg bij de Olympische Spelen van 1960 in Rome, red.) en Carroll waren dikwijls te vinden op het terrein van de wielervereniging North Wirral. Zo kwam het dat de kleine Chris van kleinsaf in aanraking kwam met de wielersport. En dan vooral met de discipline tegen het uurwerk. Niet raar, want aan de overkant van het kanaal zijn ze nu eenmaal lyrisch van chrono's. Dus die worden dan ook met regelmaat georganiseerd. Het is eigen aan de Britse wielercultuur. Vandaar dat Groot-Brittannië, ook nu nog, bekend staat om haar tempobeulen. Denk bijvoorbeeld aan Graeme Obree, of recenter: Bradley Wiggins en David Millar. Ook Boardman bleek een notoire hardrijder in spé te zijn, wat hem in eigen land diverse titels en records opleverde. Zijn eerste succes buiten de eigen landsgrenzen was de proloogzege in Olympia’s Wielerronde (1991), waarin hij Leon van Bon en Erik Dekker voorbleef. De echte doorbraak vond echter in 1992 plaats, toen hij zich op de Spelen van Barcelona op indrukwekkende wijze tot Olympisch kampioen in de achtervolging op de baan kroonde; hij haalde de Duitser Jens Lehmann in, iets wat nog nimmer was vertoond. Boardman was naar Barcelona gekomen met een spraakmakende fiets - ontwikkeld door fietsinnovator Mike Burrows, in samenwerking met de Formule 1-renstal van Lotus.

Met de Olympische titel op zak had Boardman financieel binnen kunnen zijn; hij had immers één van de vele lucratieve banen kunnen accepteren die hem werden aangeboden. Maar in eerste instantie lonkte het werelduurrecord, daarna een modaal profcontract. Peter Post probeerde hem direct na de Spelen binnen te halen, maar dat bleek tevergeefs. "Als ik prof word dan moet ik naar het vasteland en zien de Engelsen hun Olympisch kampioen nooit meer rijden. Er zijn nog twee argumenten. Ik durf het risico niet te lopen dat ik met lege handen sta zodra mijn contract is afgelopen. En ik ben als de dood voor de afdaling." Een jaar later was hij echter van gedachten veranderd. "Eigenlijk wilde ik geen professional worden. Ik wist dat het een hard leven zou zijn. Maar als amateur had ik mijn plafond bereikt. Ik kon kiezen tussen stil blijven staan en wachten op het verval of ik kon prof worden en proberen me te verbeteren." Op de dag (23 juli) dat de Tourkaravaan Bordeaux aandeed plande hij een aanval op het kort daarvoor door Obree aangescherpte werelduurrecord. "De omstandigheden op de velodrome in die stad waren verre van optimaal, maar ik wilde hoe dan ook rijden. Alle wielerjournalisten waren in de buurt. Ik wist dat het mij veel publiciteit op zou leveren en, bij het welslagen van mijn missie, wellicht ook een contract."

Het Franse Gan ging met hem in zee. De entree van de Brit Chris Boardman in het professionele wielermilieu was in ieder geval een explosie. Bij zijn debuut, in 1993, verpulverde hij de concurrentie in de Grote Prijs Eddy Merckx (12 september). De Engelsman was in de tijdrit over 62 kilometer in de stromende regen ruim één minuut sneller dan de Fransman Pascal Lance. Een jaar later aan de vooravond van zijn eerste Tour de France, werd een boek gepresenteerd over de achtervolgingskampioen annex werelduurrecordhouder Christopher Boardman, The fastest man on two wheels. Dat het geen bluf was, bleek snel. De Britse TGV raasde in de proloog als een komeet door de straten van het Noordfranse Lille en bereikte het nimmer vertoonde gemiddelde van 55,112 kilometer per uur (nog altijd de snelste Tourproloog). Toen hij nog voor de bergen afzwaaide, verzekerde hij alle wielerfanatici dat hij over drie jaar de Tour zou winnen. Die profetie heeft hij echter nooit waar kunnen maken.

Deel 2