[Special] Amstel Gold Race

Zigzaggen. Alsmaar draaien en keren. Remmen en wéér optrekken. En dat 252,2 kilometer in het fraaie Limburgse heuvelland. Dat is in een notendop het verhaal van de hoogmis van het vaderlandse wielrennen: de Amstel Gold Race, Neerlands enige échte wielerklassieker. Vandaag staat de 42e editie op de rol.

Een heus wielermonument. De Fransen hebben de Hel van het Noorden én Parijs-Tours, de laarsbewoners de Ronde van Lombardije én La Primavera en de Belgen Vlaanderens Mooiste én La Doyenne. Nederland komt er wat dat betreft wat bekaaid vanaf met enkel de Amstel Gold Race. En dan nog is de vraag gerechtvaardigd of de bierklassieker het keurmerk der klassiekers waardig is. De Amstel Gold Race kan immers moeilijk wedijveren met eerstgenoemde koersen, te meer omdat zij de fundering vormden voor de hedendaagse wielersport. Iets wat ondoenlijk is voor een koers die pas \'recentelijk\' - in 1966 - het levenslicht zag.

Critici doen de tocht tussen Maastricht en Valkenburg dan ook veelal af als een \'overschatte\' wedstrijd. Daarbij wordt echter vergeten dat de koers voor Nederlandse begrippen wel degelijk een klassieker is. De Amstel Gold Race is binnen ons koninkrijk immers de enige wedstrijd die wel de historie en status (met dank aan de internationale wielerbond, UCI) heeft die bij een klassieker hoort. De Amsterdammer Herman Krott kan dan ook met recht trots zijn dat \'zijn\' koers tegenwoordig aangeschreven staat als een prestigieuze wedstrijd. Niet in de laatste plaats omdat de grondlegger van de Amstel Gold Race nooit had kunnen dromen dat zijn \'kindje\' zo snel volwassen zou worden; wat eind jaren \'70 begon als een belangrijke nationale wedstrijd groeide binnen veertig jaar immers uit tot een klassieker.

Krott organiseerde in de jaren \'60 al een paar dozijn criteriums, maar wilde graag ook een grote wedstrijd in Nederland, van Amsterdam naar de heuvels van Zuid-Limburg. De Amstel Bierbrouwerij uit Amsterdam, die al alle wedstrijden van Krott sponsorde, wilde wel als hoofdsponsor fungeren als de koers de naam van de brouwerij kreeg. En zo ontstond in 1966 de Amstel Gold Race. De start voor de eerste editie was gepland bij de brouwerij in Amsterdam, maar hier werd in verband met Koninginnedag geen vergunning voor verleend. Daarnaast had de politie van Amsterdam op 10 maart 1966 ook al haar handen vol gehad aan het huwelijk van Beatrix en Claus. Rotterdam als startplek viel ook af omdat de organisatie geen toestemming kreeg om over de Moerdijkbrug te trekken. Vier dagen voor aanvang van de wedstrijd kreeg de organisatie wel de benodigde vergunningen om vanuit het Mastbos in Breda te starten. Van daaruit was het 302 kilometer naar de finishplaats in het Limburgse Meerssen.

De eerste uitgave kreeg gelijk een fraaie winnaar. Na acht uur was het immers niemand minder dan de Fransman Jean Stablinski die als eerste zijn wiel over de meet drukte in het voorstadje van Maastricht. De voormalig wereldkampioen, die even daarvoor zelf verantwoordelijk was geweest voor de totstandkoming van de succesvolle vluchtersgroep, was uiteindelijk in een sprint-à-deux te sterk voor zijn Belgische teamgenoot Van De Kerckhove. Local hero Jan Hugens bemachtigde op vijf seconden de derde stek, nadat een defect aan zijn rijwiel hem enkele honderden meters voor de finish kanloos maakte voor de eindzege.

Vele wielergrootheden zouden het voorbeeld van Stablinski volgen en de erelijst daarna behoorlijk opfleuren, zoals onder meer Eddy Merckx, Bernard Hinault en Freddy Maertens. Toch is er maar één coureur die onlosmakelijk verbonden is met de Amstel Gold Race. En nee, dat is niet Michael Boogerd, maar Jan Raas. De Zeeuw is immers recordhouder met vijf zeges: in 77\', 78\', 79\', 80\' en 82\' was hij de beste. Men sprak in die tijd dan ook wel van de Amstel Gold Raas. Dat het Limburgse heuvelland Raas op zijn lijf geschreven was, onderstreepte hij in 79\' nogmaals door in Valkenburg wereldkampioen te worden. In een tumultueuze slotfase was Raas niet alleen de sterkste, maar vooral de slimste, van een kopgroep van acht.

Op vijfhonderd meter voor de meet demarreerde namelijk de onbekende Fransman André Chalmel. Wie als eerste in de achtervolging gaat, is verloren, zegt een oude wielerwet. Dus ging niemand. Raas gokte er echter op dat de Duitser Didi Thurau als eerste zijn geduld zou verliezen. \"Ik ken het karakter van Thurau. Ik wist dat hij uit zijn schulp zou komen\", zei hij na afloop. Thurau sprintte in het zicht van de finish naar Chalmel en wist zich geklopt. In een poging zijn nederlaag af te wenden week hij van zijn lijn af. Raas moest deze beweging volgen en raakte met zijn achterwiel de vol sprintende Italiaan Bataglin. Het protest van de Italianen tegen Raas\' sprint werd ongegrond verklaard en de nuchtere Zeeuw mocht zich bovenop de Cauberg in de regenboogtrui hijsen.

Michael Boogerd tijdens de beklimming van de Cauberg

De Amstel Gold Race eindigt tegenwoordig ook steevast op de top van de Cauberg. Althans, sinds 2003, want daarvoor lag de finish op de Maasboulevard in Maastricht. Het startschot wordt echter wel in Maastricht gegeven. Op de markt trekt het wielergilde zichzelf dan in gang voor een tocht van dik 250 kilometer over 31 hellingen. Ter vergelijking, dat zijn er dertien meer dan in de Ronde van Vlaanderen. Enkele belangrijke hellingen zijn de Kruisberg, Eyserbosweg, Fromberg, Keutenberg en de Cauberg. Deze worden de laatste jaren, en zo ook dit jaar, in deze volgorde als laatste beklommen. Een zeer pittige finale: na een slopende koers van meer dan 200 km moeten in een afstand van zo\'n 20 km vijf stevige kuitenbijters worden bedwongen. De winnaar van de 42e editie moet dan ook over zéér sterke benen beschikken.

Mijn favorieten:
***** Valverde.
**** Bettini, Samuel Sanchez.
*** Di Luca, Rebellin, Schleck.
** Riccò, Boogerd, Schumacher, Kroon.
* J. Rodriguez, Kirchen, Freire, Kessler, Wegmann.