[Historie] Djamolidin Abdoesjaparov

Zo’n vijftien jaar geleden maakte de wielerwereld kennis met een contingent coureurs uit het Oostblok: denk maar aan bijvoorbeeld Oegroemov, Jaskula en Ekimov. De Muur was gevallen in 1989 en als gevolg daarvan konden veel Oost-Europese wielrenners hun opwachting maken in westerse wielerwedstrijden. Eén van die renners uit dat contigent was een sprinter, waarvoor het peloton bevreesd was. Zijn naam? Djamolidin Abdoesjaparov.

Uit de Oezbeekse hoofdstad Tashkent kwam Abdoesjaparov in 1990 naar Europa om daar te koersen. Zijn manier van sprinten deed velen huiveren. Trekkend aan zijn stuur en hevig slingerend op zijn fiets, baande hij zich een weg recht op de finishlijn af. Al gauw kreeg Abdoesjaparov allerlei bijnamen door zijn onconventionele manier van sprinten: de cowboy uit Tashkent, de dolle Tartaar, Tashkent Terror. Voor de wielerjournalisten was zijn achternaam vooral een doorn in het oog. Al gauw werd zijn achternaam afgekort tot ‘Abdoe’.

In 1990 kwam Abdoe nog uit voor de USSR en boekte nog geen opzienbarende resultaten in de Tour de France. Maar het jaar daarop boekte de sprinter uit Oezbekistan een etappezege in de eerste etappe rond Lyon en in de etappe Dijon – Reims, die met 286 kilometers toentertijd de langste rit uit die Tour was. Inmiddels in het bezit van de groene sprinterstrui, wist hij deze trui tot de laatste etappe naar de Champs Elysées met succes te verdedigen. In de laatste etappe ging Abdoesjaparov nog eens vol op de winst en het zag er ook naar uit dat hij in stijl de groene trui zou winnen. Hij had alleen de pech dat hij tegen een Coca Cola-zuil aanslingerde en gleed hard over het Parijse asfalt. Koste wat kost moest Abdoe over de finish komen om het groene trui-klassement te winnen. Met veel pijn en moeite en met hulp van medici overbrugde hij op de fiets de laatste 100 meter van de Tour.

Met drie sprintzeges zou Abdoesjaparov in 1993 ook de groene trui winnen. Datzelfde zou hem ook lukken in 1994, alhoewel hij daar wel ‘geholpen’ werd door het uitvallen van Laurent Jalabert, zijn voornaamste concurrent. In de eerste etappe, die Abdoe overigens won, vond er een grote valpartij plaats door een fotograferende politie-agent. Een van de slachtoffers van die catastrofe was Jalabert. Hoe dan ook, de drie gewonnen groene truien zijn tot nu toe het grootste feit uit de Oezbeekse sportgeschiedenis.

In de tweede helft van de jaren ’90 werden de prestaties van Abdoesjaparov minder. Met moeite won hij in de Novell-ploeg van Jan Raas de slotetappe naar Parijs in 1995. Maar duidelijk was dat een nieuwe generatie sprinters met Erik Zabel en Mario Cipollini zich aandiende. In 1996 zou hij de laatste etappezege in de Tour de France vieren. Op een zeer steile klim naar Tulle ontsnapte hij uit een vluchtersgroepje en kwam dit keer niet sprintend als winnaar over de eindstreep, een uitzonderlijk goede prestatie van de sprinter Abdoe.

In 1997 zou de wielerwereld afscheid moeten nemen van Djamolidin Abdoesjaparov. Tot dat moment had hij negen Touretappe-overwinningen op zijn palmares staan en was hij dichtbij nummer tien in de zesde Touretappe. Hij had alleen de pech dat Jeroen Blijlevens voor hem bleef in de eindsprint. Nog meer pech overkwam de Oezbeek, toen na deze etappe bekend werd dat hij was betrapt op dopinggebruik. Hij zou een combinatie van Clenbuterol (een product voor paarden met astma) en Bromantan (een Russisch maskeringsmiddel) hebben gebruikt. Beide producten staan op de dopinglijst, waardoor Abdoe van verdere deelname van de Tour uitgesloten werd. Dit betekende helaas meteen ook het einde van zijn wielercarrière, het wielerpeloton kon weer opgelucht adem halen.