Archeologen hebben van eBay niks te vrezen
De opkomst van internetveilingen als eBay heeft - in tegenstelling tot wat archeologen vreesden - de handel in oudheidkundige voorwerpen en de plundering van archeologische vindplaatsen alleen maar afgeremd.
De plunderaars zijn overgestapt op de productie van namaak. Dat is een veel lucratievere bezigheid, schrijft de directeur van het Cotsen Institute of Archaeology in Los Angeles in het Amerikaanse vakblad Archeology.
De verkoop van vervalsingen is eenvoudiger. Het is niet strafbaar om namaak te exporteren naar opkopers in het buitenland. De verzending is daarom minder kostbaar. Het illegaal verhandelen van echte oudheidkundige voorwerpen is veel ingewikkelder, doordat de verkoper zich in allerlei bochten moet wringen om te voorkomen dat een voorwerp wordt onderschept bij de douane.
Een vervalser kan ook meer artefacten produceren dan iemand die dagen in de grond wroet om historische voorwerpen op te graven.
Het zijn niet alleen kleine verzamelaars die de boot ingaan met vervalsingen, merkt Stanish op. Ook de verzamelaar met een grotere beurs loopt een grotere kans op een vervalsing op de kop te tikken. De werkplaatsen die de namaak produceren, bewaren hun beste werk voor de echte collectioneurs.
Stanish, een specialist met 25 jaar ervaring in het Andes-gebied, zegt dat hij de handel op eBay al een aantal jaren volgt. De eerste jaren was de helft van het aanbod van antiquiteiten uit die regio echt, de rest namaak. Ongeveer vijf jaar geleden was het aantal vervalsingen opgelopen tot 95 procent.
Tegenwoordig vallen volgens de Amerikaan de kavels in drie categorieën uiteen. Ruim 30 procent is overduidelijk nep, geproduceerd voor het massatoerisme, en kan aan de plaatjes al als bedrog worden ontmaskerd. 5 Procent is min of meer aan te merken als authentiek. De rest valt in de categorie 'die zou ik moeten kunnen vasthouden om een doortimmerd oordeel te kunnen geven'.
Stanish zegt zijn schattingen niet alleen te baseren op wat hij op eBay aantreft, maar ook van de bijstand die hij af en toe verleent aan de Amerikaanse douane.
Vervalsers gaan soms ver in hun pogingen experts om de tuin te leiden. Zo mengen ze stoffen van echte oudheidkundige voorwerpen door het materiaal waarvan ze hun vervalsingen produceren.
Overigens verbiedt eBay in zijn (Nederlandse) gebruiksvoorwaarden de verkoop van 'beschermde culturele voorwerpen'.