De plaag van de onzinonderzoekjes

Een golf van onderzoekjes door fabrikanten en brancheorganisaties teisterde de afgelopen maanden nieuwsredacties, opdat ze de krant zouden kunnen halen. Een kleine greep: de man doet zijn grote boodschap overal, de vrouw vooral thuis. Volgens het Nationale Tandenpoetsonderzoek vindt 69 procent een goed gebit sexy. De Nederlander heeft vorig jaar 200 gram minder vis gegeten. De Hollandse pot is populair bij de Nederlander: stamppot geldt als hét poldervoedsel bij uitstek. 3 procent van de Nederlanders heeft weleens seks op het toilet, 4 procent van de mannen houdt op het toilet via zijn gsm Hyves en Facebook bij.

Carlo Stokx, directeur van onderzoeksbureau Synovate: 'Het is een vrij goedkope manier om in de publiciteit te komen. Een artikel wordt beter gelezen dan reclame.'

Pieter Paul Verheggen, voorzitter van de Markt Onderzoek Associatie (MOA), geeft een aanvullende verklaring voor de onderzoeksplaag: 'Beleidsmakers en burgers hebben behoefte aan onderbouwing van hun gevoelens en willen niet alleen op hun onderbuik afgaan.'

Zijn bezwaar is dat het kaf niet van het koren wordt gescheiden - en hij onderneemt actie. 'Wij gaan een Onderzoeksombudsman instellen die klachten van burgers onderzoekt tegen ondeugdelijke enquêtes door bureaus en media.'

Als de Onderzoeksombudsman in het geweer komt, is het leed al geschied. De MOA wil ook dat degenen die beslissen of iets nieuws wordt, beter gaan filteren. Daarom geeft de organisatie later dit jaar een cursus aan journalisten om onderzoeksmateriaal te leren wegen.

Frank van Raaij, hoogleraar economische psychologie aan de Universiteit van Tilburg: 'Vaak is het geen wetenschappelijk onderzoek, maar peilingen waarin extra vragen meelopen. Dat levert dan leuke feitjes op. Het zegt iets over infantilisering van de samenleving. Maar een krant die daarmee is gevuld, daar baal je wel van.'

Het Nationale Tandenpoets-onderzoek en het Groot Glorix Toilet Onderzoek werden verricht door het bureau MetrixLab. De onderzoeken hebben gescoord, maar dat maakt weinig los bij Jan Vessies en Jolanda Luiendijk van MetrixLab: 'Het maakt ons helemaal niets uit. Als de opdrachtgever er blij mee is, vinden we dat goed.'

Bestaat de mogelijkheid dat de consument dit soort onderzoek zat wordt? Marcel Maassen van TNS-NIPO: 'Bestaat de kans dat de journalist dergelijke onderzoekjes zat wordt? Een deel van dit soort onderzoek wordt gedaan om media te halen. Als dat niet of veel minder gebeurt, loopt de bereidheid van organisaties en bedrijven ook af dit te onderzoeken.'

De plaag van de onzinonderzoekjes  (foto: DAG)