Mexico vervalt deels in anarchie
De Mexicaanse overheid heeft het steeds moeilijker om vrede en veiligheid te bewaren en te garanderen in het Noord-Amerikaanse land. Terwijl naar schatting honderd zwaarbewapende drugsbaronnen vechten om afzetgebied en macht, verliest de regering controle over delen van het land.
De bevolking speelt daarbij steeds meer voor eigen rechter. Alejandro Flores, een ex-generaal die vorige week een inbreker in zijn huis doodschoot, haalde met zijn daad de voorpagina's van de kranten met koppen als “militaire gerechtigheid”. Op een forum reageert Felipe Alcocer, een burger van Mexico-Stad: “Natuurlijk heeft de generaal het goede gedaan. Ik zou willen dat iedereen zo zou reageren, zodat we van dit asociale tuig afkomen.”
De politie heeft haar handen vol aan het mede door oprukkende werkloosheid en sociale onrust enorm toenemende aantal moorden en kidnaps. In 2008 wisten zij in slechts vijf procent van de gevallen een dader te veroordelen. Ook vrouwen en kinderen worden door de drugsgangs, die geen blad voor de mond nemen, overal in het land vermoord.
De afgelopen maanden groeide het aantal gevallen van 'eigen gerechtigheid' dramatisch, toen de anarchie en het geweld halsoverkop toenam dankzij de mondiale economische crisis; Mexico's grootste handelspartner is haar noorderbuur. Zeker drie verschillende groeperingen verhuren zichzelf via internet, om “het klusje af te maken” waar de politie haar taak verzaakt; de bange bevolking van het land staat volledig achter de initiatieven.
Het is nog te vroeg om met zekerheid vast te stellen of dit soort vigilantes de politie daadwerkelijk helpen, of dat ze de problemen alleen maar vergroten. De overheid is bang dat drugsgangs pretenderen 'te helpen', om vervolgens vanachter dat masker hun illegale en dodelijke activiteiten voort te zetten.
De Verenigde Staten hebben zich de afgelopen maanden halsoverkop voorbereid op alle mogelijke scenario's. De Nationale Garde van Texas is opgeroepen om de grens extra te bewaken, de duizenden kilometers grens zijn met IJzeren Gordijnen en een honderden kilometers tellende muur verstevigd, en onbemande, hittezoekende en bewapende vliegtuigen vliegen langs de grens op en neer. Al zeker twaalf Amerikanen zijn de afgelopen weken net over de Mexicaanse grens beroofd en doodgeschoten.
Een grote Mexicaanse stad die dichtbij de grens met Amerika ligt, Ciudad Juarez, heeft te kampen met meer dan 1600 moorden per jaar. Een groep zakenlui, studenten en kleine zelfstandigen die zichzelf de Juarez Burgercommando's noemen, hebben de lokale overheden gemaild met een ultimatum; vóór 5 juli de openbare orde herstellen óf elke dag een crimineel openbaar executeren, óf de groep neemt het heft in eigen handen. De groepering zegt doelmatig te kunnen helpen en biedt de hulp ook aan. Comandante 'Abraham': “We staan achter de overheid, maar de gekozen vertegenwoordigers hebben gefaald.”
Een andere groepering genaamd het Populistische Anti-Drugs Leger heeft in het zuiden van Mexico de kop opgestoken. De groep claimt te bestaan uit mannen met families die besloten samen te werken om gewapende drugsdealers uit hun dorpjes en steden weg te houden. “We nodigen iedereen uit om mee te helpen en onze kinderen te beschermen, alsmede de toekomst van Mexico,” aldus de groep.
Socioloog Rene Jimenez zegt dat burgers in grote delen van het land inmiddels voor eigen rechter spelen. “De staat verliest over veel gebieden controle”, hiermee doelend op de drugsoorlog die het land uiteen scheurt, “en de burgers pikken het niet langer. We gaan een nieuwe fase in van het conflict; geweld wordt altijd gewraakt met meer geweld.” Gustavo Duncan, schrijver van een boek over Colombiaanse paramilitairen in de burgeroorlog aldaar, voegt toe: “Als de staat de controle verliest, opent dit een vacuüm voor allerhande organisaties om controle te houden, en dat kán fout gaan.” Hiermee doelt hij op Colombianen die eerst voor de regering tegen de guerilla's vochten, en daarna uiteindelijk langzaamaan deel van het verzet werden.