Europese Toren van Babel wankelt
Met de uitbreiding van de Europese Unie nu iets meer dan een maand achter ons, blijkt dat het nog allemaal niet op rolletjes loopt. Met name de vertaling van alle documenten levert enorm veel problemen op en het merendeel van de tolken in dienst van de EU zijn dan ook op bijscholing om nog meer talen onder de knie te krijgen. De EU heeft circa 1100 fulltime-vertalers die werken op de vertaaldienst van de Europese Commissie. Deze dienst vertaalt documenten die de EC produceert in de twintig officiële talen van de EU. Daarnaast vertaalt deze dienst ook de correspondentie tussen de Commissie en de lidstaten. De dienst leverde vorig jaar ruim 1,4 miljoen vertaalde pagina’s af.
De recente uitbreiding met tien lidstaten stelt de EC voor een fikse uitdaging. Omdat veel documenten vanaf nu niet tien, maar negentien keer vertaald moeten worden, dreigt de dienst het werk niet meer aan te kunnen. Het is momenteel al zo erg dat Europese wetgeving wordt opgehouden door de vertalingsproblemen. De EU moest vorige maand bekennen dat een stuk financiële wetgeving is uitgesteld tot het najaar, omdat het niet lukte om de stukken op tijd in twintig talen te vertalen.
De problemen doen zich niet alleen voor bij de vertaaldienst van de Commissie. Het Europese parlement, de Raad van Ministers, het Europese Hof van Justitie, het Sociaal Economische Comité en het Comité van de Regio’s hebben allemaal hun eigen vertaaldienst. Daarnaast zijn er nog drie tolkendiensten die de vertaling van het gesproken woord tijdens EU-vergaderingen verzorgen.
In totaal kost de vertaling de Europese Unie jaarlijks bijna een miljard euro, ofwel bijna één procent van het totale EU-budget. Ook dit bedrag zal sterk stijgen door de uitbreiding met de nieuwe talen. Door deze enorme kosten gaan er van tijd tot tijd stemmen op om het aantal officiële talen van de EU te beperken, of om Engels of Esperanto tot voertaal te bombarderen. Alle suggesties in die richting zijn tot nu toe echter rigoureus van tafel geveegd.
Als belangrijkste tegen argument wordt aangevoerd dat het verminderen van het aantal talen het democratisch gehalte van de EU schaadt. Om Europa dichter bij de burger te brengen, wordt het essentieel geacht dat de EU die burger in zijn eigen taal aanspreekt. Ook vindt men dat Europarlementariërs gekozen worden om hun politieke kwaliteiten en niet om hun talenkennis.
Het invoeren van Engels als voertaal is bovendien onbespreekbaar voor de Fransen. Die hebben het er toch al moeilijk mee dat het Engels in de wandelgangen van de EU steeds meer terrein wint. Frankrijk is daarom zelfs een campagne begonnen om het gebruik van het Frans binnen de EU te promoten.
Door deze weerstand tegen het reduceren van het aantal talen zoekt de EC binnen twee jaar 540 nieuwe vertalers die de negen nieuwe talen als moedertaal beheersen. En daarom zijn 211 van de huidige vertalers één of meer van de nieuwe talen aan het leren. Op dit moment heeft de EC echter alleen al een vertaalachterstand van 60.000 pagina’s, die – als er niet wordt ingegrepen – binnen drie jaar zal groeien naar 300.000 pagina’s. De EC heeft daarom vorige week een oekaze uitgevaardigd die eist dat de lengte van politieke documenten tot vijftien pagina’s beperkt blijft. De eerste resultaten zijn bemoedigend.