Bloedbad studentenopstand China herdacht

Gertjan (Kozzmic)
De beelden van een eenzame betoger die dapper voor een viertal tanks ging staan gingen destijds de wereld over. Acht weken lang bezetten Chinese studenten in 1989 het Tiananmen-plein in Beijing. Inzet was meer democratie en vrijheid. Terwijl in Oost-Europa de oude machthebbers een voor een van hun voetstuk werden gestoten, lukte het de Chinese communisten wel om in het zadel te blijven. In de nacht van 3 op 4 juni 1989 sloeg een legermacht de studentenopstand bloedig uiteen.

Nog altijd is niet bekend hoeveel slachtoffers die dag op het Tiananmen-plein gevallen zijn. Schattingen lopen uiteen van enkele honderden tot duizenden. Veel van de leiders van China's democratiseringsbeweging hebben noodgedwongen moeten uitwijken naar het buitenland. In Washington kwamen deze week een aantal bijeen om het protest van 15 jaar geleden te herdenken. Zij deden een beroep op westerse regeringen om China onder druk te zetten om democratische hervormingen door te voeren. De dissidenten in ballingschap staan nog steeds te boek als verraders en kunnen bij terugkeer gearresteerd worden.

Tiananmen-plein 1989
Symbool voor het verzet van 1989, een eenzame betoger voor een rij tanks


Een grote herdenkingstocht vond vrijdag plaats in Hongkong. De voormalige Britse kroonkolonie maakt inmiddels weliswaar deel uit van China, maar kent het recht op demonstratievrijheid. Er waren naar schatting 80.000 mensen op de been. In Beijing zelf was het rustig. De Chinese regering doet haar uiterste best de dag van de herdenking geruisloos voorbij te laten gaan. In de omgeving van het Tiananmen-plein werden enkele betogers gearresteerd.

'Contrarevolutionair karakter'
Woordvoerder Liu Jianchao van het ministerie van Buitenlandse Zaken stelde deze week dat de protesten van 1989 een "politiek oproer" met een contrarevolutionair karakter waren. Het harde optreden was noodzakelijk om de situatie te stabiliseren, waardoor China zijn economie kon ontwikkelen en 'kon bijdragen aan de vrede en de ontwikkeling van de wereld'. Liu Jianchao kon niet zeggen of uitgeweken studentenleiders naar China terug kunnen keren zonder voor arrestatie te hoeven vrezen.